Thượng viện Mỹ nhất trí tiến hành phiên tòa luận tội ông Trump, song kết quả cuối cùng khó đoán

Ngày 9/2, Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 56 phiếu thuận - 44 phiếu chống, đồng ý tiến hành phiên tòa xét xử cựu tổng thống đầu tiên trong lịch sử. Đội ngũ luật sư của ông Trump khẳng định Thượng viện không có quyền động đến cựu Tổng thống Mỹ sau khi ông đã rời nhiệm sở, song các thượng nghị sĩ đã bác bỏ lập luận này.

Đảng Dân chủ hy vọng có thể ngăn ông Trump tiếp quản các vị trí trong chính quyền một lần nữa, tuy nhiên kết quả bỏ phiếu hôm 9/2 cho thấy họ còn phải đối mặt với nhiều trở ngại.

Cụ thể, chỉ 6 thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đồng lòng cùng Đảng Dân chủ bỏ phiếu ủng hộ tiến hành phiên tòa luận tội, con số quá thấp so với 17 thượng nghị sĩ cần thiết để kết án ông Trump.

Cuộc bỏ phiếu mới đánh dấu một ngày đầy kịch tính ở Thượng viện. Với tư cách là công tố viên, các hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ mở đầu phiên tòa bằng một video xen kẽ hình ảnh bạo lực ở Tòa nhà Quốc hội và bài phát biểu kích động của ông Trump. Cựu Tổng thống Mỹ đã hướng đám đông người ủng hộ đến Điện Capitol và kêu gọi họ "chiến đấu cuồng nhiệt" để lật ngược kết quả bầu cử.

100 thượng nghị sĩ, với tư cách bồi thẩm viên, theo dõi màn hình chiếu cảnh những người ủng hộ của ông Trump xô đổ rào chắn và đánh các sĩ quan cảnh sát ở Tòa nhà Quốc hội Mỹ.

Đoạn video còn bao gồm khoảnh khắc cảnh sát bảo vệ Hạ viện Mỹ bắn chết người biểu tình Ashli Babbitt, một trong 5 người chết trong vụ bạo động. Đám đông đã tấn công cảnh sát, khiến các nhà lập pháp chạy tán loạn tìm nơi ẩn nấp và làm gián đoạn quy trình chứng thực kết quả phiếu bầu đại cử tri của Quốc hội.

"Nếu đó không phải là một hành vi phạm tội đáng bị luận tội thì không còn gì nên bị xét xử nữa", Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Jamie Raskin, người dẫn đầu đoàn công tố của Hạ viện, khẳng định.

Trái với phần trình bày đầy cảm xúc của các đảng viên Dân chủ, nhóm luật sư của ông Trump lại công kích quy trình tố tụng. Họ cho rằng phiên tòa là một âm mưu đảng phiến, vi hiến nhằm đóng sập cánh cửa với tương lai chính trị của ông Trump ngay cả khi ông đã rời Nhà Trắng.

"Bọn họ muốn nhân danh Hiến pháp để ngăn ông Trump tranh cử các chức vụ chính trị trong tương lai, song hành vi của họ là một sự sỉ nhục đối với Hiến pháp, bất luận họ đang nhắm đến ai", ông David Schoen, một trong các luật sư của ông Trump, trình bày với Thượng viện.

Ông Trump là tổng thống thứ ba trong lịch sử nước Mỹ bị luận tội và là người duy nhất bị luận tội hai lần.

Luật sư bào chữa lập luận, cựu Tổng thống Mỹ đang thực hiện quyền tự do ngôn luận theo Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp khi phát biểu với những người ủng hộ trước vụ tấn công ở Điện Capitol.

Reuters dẫn lời ông Bruce Castor, một luật sư khác của ông Trump cho rằng không phải cựu Tổng thống Mỹ mà "một nhóm nhỏ tội phạm" nên chịu trách nhiệm cho vụ bạo lực.

Hầu hết chuyên gia pháp lý đều nhận định xét xử luận tội sau khi một quan chức rời nhiệm sở là hợp hiến.

"Các tổng thống Mỹ không thể kích động nổi dậy trong những tuần cuối nhiệm kỳ và sau đó rời đi như chưa có chuyện gì xảy ra được. Nhưng đó lại là quy tắc mà ông Trump yêu cầu chúng ta chấp nhận", Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Joe Neguse nhấn mạnh.

Theo Reuters, hầu hết các thượng nghị sĩ tham gia phiên tòa ngày 9/2 đều có mặt tại Điện Capitol vào ngày 6/1, khi đó nhiều nhà lập pháp đã bày tỏ thái độ lo lắng cho an nguy của chính mình.

Khá nhiều thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa nhận thấy lời biện hộ của phía ông Trump, đặc biệt là lập luận của luật sư Castor, rời rạc và không rõ ràng.

Theo dõi phiên tòa trên TV từ khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago (Florida), ông Trump không hài lòng với màn biện hộ của ông Castor, Reuters dẫn nguồn tin thân cận cho hay.

Phiên tòa luận tội tại Thượng viện có thể cung cấp manh mối về hướng đi của Đảng Cộng hòa sau nhiệm kỳ tổng thống đầy biến động của ông Trump. Chia rẽ gay gắt đã xuất hiện giữa những người đồng minh trung thành của ông Trump cũng như ở những người hy vọng đưa Đảng Cộng hòa theo đuổi con đường mới.

Song, dường như có rất ít thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa tỏ ra sẵn sàng chia tay ông Trump. Thượng nghị sĩ Josh Hawley, người giúp dẫn dắt phe phản đối kết quả bầu cử ở Thượng viện, dự đoán kết quả bỏ phiếu ngày 9/2 sẽ phản ánh quyết định cuối cùng của cơ quan này.