Thị trường dầu: 5 điều cần quan tâm trong 2020

Cơn ác mộng lớn nhất của thị trường dầu đã thành hiện thực trong năm 2019, dù chỉ là tạm thời: Cuộc tấn công vào cơ sở chế biến dầu chính của Arab Saudi, nhà xuất khẩu dầu thô lớn nhất của thế giới, khiến sản lượng của quốc gia Trung Đông giảm hơn một nửa.

Tuy nhiên, trong hơn một tuần, giá dầu đã trở lại nơi nó bắt đầu. Một phần là vì sự phục hồi nhanh hơn dự đoán của các cơ sở chế biến tại vương quốc dầu mỏ, ngoài ra cũng vì giới thương nhân cho biết lo ngại thiếu dầu sẽ khó duy trì trong thời kì bùng nổ dầu đá phiến Mỹ.

Họ có thể có lí. Giá dầu thô khởi đầu năm 2019 ở gần mức 60 USD/thùng và dự kiến kết thúc năm cũng ở mức này. Thị trường gần như làm mọi thứ có thể để thúc đẩy giá dầu, nhưng không có tác dụng.

Tuy nhiên, liệu 2020 sẽ lại là một năm bình ổn bất thường của dầu thô, với sự biến động bị kìm hãm bởi lượng dầu Mỹ khổng lồ?

Lịch sử của thị trường dầu gợi ý kết quả không như vậy, với những giai đoạn thoả mãn nhanh chóng nhường chỗ cho sự biến động mạnh.

Các nhà giao dịch và chuyên gia phâ tích đã tranh cãi về việc liệu dầu đá phiến Mỹ có thể thực sự tiếp tục tăng trưởng, và nếu không, thị trường dầu sẽ có thể phản ứng như thế nào.

Theo đó, Financial Times đã tổng hợp 5 điều cần theo dõi trên thị trường dầu trong năm 2020:

Dầu đá phiến Mỹ

Triển vọng của dầu đá phiến Mỹ rất có thể sẽ là yếu tố cụ thể lớn nhất để quyết định diễn biến dầu thô vào năm tới.

Dầu đá phiến đã cho thấy sự tăng trưởng vượt bậc trong những năm gần đây, gây áp lực lớn lên OPEC khi nguồn cung tăng trưởng nhanh hơn nhu cầu.

Tuy nhiên, đã xuất hiện những dấu hiệu chỉ ra sự tăng trưởng của dầu đá phiến có thể chậm lại hoặc cuối cùng là đảo ngược vào năm 2020.

Các công ty tư nhân nhỏ vẫn thống trị lĩnh vực này đang gặp khó khăn trong việc huy động vốn và chật vật để tạo ra dòng tiền tự do dương.

Một số chuyên gia phân tích nhận thấy dầu đá phiến của Mỹ tăng trưởng trong nửa đầu năm tới, nhưng sau đó lặng sóng hoặc giảm, theo đó có thể khiến sản lượng không thay đổi nhiều trong 12 tháng của năm sau.

Rystad Energy, một công ty nghiên cứu, ước tính các khoản đầu tư vào dầu đá phiến đã giảm 6% trong năm nay xuống còn 129 tỉ USD và dự đoán sẽ giảm thêm 11% vào năm 2020 - dù công ty vẫn dự kiến sản lượng sẽ tăng nhẹ.

"Hoạt động khai thác dầu đá phiến của Mỹ đang chậm lại khi các công ty tập trung vào vấn đề vốn", ông Chris Midgley tại S&P Global Platts cho biết.

Tăng trưởng nhu cầu chậm lại

Yếu tố bất định đối với thị trường dầu có thể là sức mạnh của nền kinh tế toàn cầu. Nhu cầu dầu mỏ đã gặp khó khăn trong năm 2019 khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đe doạ phá huỷ sự tăng trưởng kinh tế kéo dài trong nhiều thập kỉ.

Mặc dù vậy, nhu cầu vẫn tăng trưởng trung bình gần 100 triệu thùng/ngày lần đầu tiên, nhưng giới phân tích dự đoán tốc độ tăng trưởng hàng năm sẽ chưa đến 1% lần đầu tiên kể từ khi giá dầu sụp đổ vào năm 2014.

Nhu cầu không được hỗ trợ bởi nền kinh tế Ấn Độ, vốn chỉ đứng sau Trung Quốc trong thúc đẩy tăng trưởng tiêu dùng, chậm lại.

"Bức tranh về nhu cầu dầu trong năm tới và, ở một bối cảnh lớn, triển vọng giá sẽ xoay quanh sự phục hồi của tăng trưởng kinh tế toàn cầu", theo Stephen Brennock, một nhà phân tích tại PVM Oil Associates.

OPEC+

OPEC và các đồng minh như Nga (OPEC+) đã chống lại dầu đá phiến của Mỹ kể từ năm 2016, và vào đầu tháng 12, liên minh dầu mỏ đã thực hiện một đợt giảm sản xuất khác nhằm ngăn chặn thị trường bị áp đảo bởi nguồn cung mới trong nửa đầu năm sau.

Tổ chức đã tương đối thành công trong việc kéo giá dầu lên gần 60 USD/thùng, nhưng ít ai ngờ rằng họ có thể thúc đẩy giá dầu thô lên cao hơn đáng kể.

Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích của OPEC dự đoán năm tới thị trường sẽ tương đối cân bằng, ít nhất là nếu họ duy trì thoả thuẩn giảm sản lượng - và ngụ ý sự cân bằng của cung và cầu sẽ chặt chẽ hơn trong nửa cuối năm so với đầu năm, đặc biệt là nếu hoạt động sản xuất dầu đá phiến của Mỹ chậm lại.

OPEC nhận thấy nhu cầu đối với dầu thô của tổ chức các nhà xuất khẩu dầu mỏ ở khoảng 29,6 triệu thùng/ngày vào năm tới - gần như phù hợp với những gì các đợt cắt sản xuất mới nhất cho thấy khối lượng tổ chức sẽ bơm trong năm tới, với phần lớn dầu thô của Iran và Venezuela không xuất hiện trên thị trường vì lệnh trừng phạt của Mỹ.

"Bằng cách tập trung vào sự mất cân bằng hữu hình trong ngắn hạn, OPEC+ đang nhắm mục tiêu tới thắt chặt thị trường vật chất", các nhà phân tích tại Goldman Sachs cho biết.

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ

Đối với thị trường dầu mỏ, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 thực sự là về một người đàn ông: Donald Trump.

Các đăng tải trên Twitter khiến giá dầu thấp hơn của Tổng thống Trump trở thành một phần quan trọng trong điểm nhấn kinh tế của ông đối với các cử tri, và trong quá khứ, ông không ngần ngại chỉ trích tại OPEC nếu ông cho rằng tổ chức - và đặc biệt là đồng minh thân cận Arab Saudi - đang để giá dầu quá cao.

Một số nhà phân tích thậm chí tin rằng điều này đã dẫn tới quyết định giảm sản lượng của Arab Saudi trong tháng này.

Với việc phần lớn thành phần trên thị trường tin rằng chính quyền Riyadh hi vọng ông Trump sẽ nắm quyền, ít nhất là vì áp lực mà ông đã tạo ra cho Iran, sẽ thật không hiểu biết khi loại trừ tác động của chiến dịch tranh cử tổng thống đối với vận may của dầu mỏ.

Vấn đề môi trường

2019 là năm mà các nhà đầu tư, ít nhất là ở các nước phát triển, bắt đầu nghiêm túc về biến đổi khí hậu.

Đối với các nhà sản xuất dầu lớn nhất châu Âu, điều này đang thúc đẩy họ cố gắng tìm kiếm các hướng kinh doanh sạch hơn và suy nghĩ kĩ về tương lai.

Điều đáng lo ngại là các ngân hàng có thể bắt đầu đối xử với họ như những người khai thác than, theo đó có thể hạn chế khả năng tiếp cận vốn.

Với giá cổ phiếu bị ảnh hưởng, mặc dù trả cổ tức khổng lồ, ngày càng nhiều dự báo cho rằng Big Oil có thể cần phải tăng tốc vào quá trình chuyển đổi năng lượng.

Liệu 2020 sẽ là năm đó?

Dự đoán xu hướng môi trường sẽ tiếp tục mang tới động lực đang lơ lửng trên thị trường dầu, với một số nhà phân tích dự kiến những năm 2020 có thể là thập kỉ mà mức tiêu thụ dầu cuối cùng cũng đạt đỉnh.