Tham vọng sản xuất xe điện, tên lửa nhưng xe máy vẫn là nguồn lợi nhuận chủ yếu của Honda

Honda dự đoán lợi nhuận ròng hợp nhất sẽ giảm 16% xuống còn 555 tỷ yên (4,86 tỷ USD) trong năm tài chính sẽ kết thúc vào tháng 3 năm sau. Trước đó, Honda dự đoán tăng trưởng dương cho kỳ này. Thông tin này được công bố trong bối cảnh đợt thiết hụt chip và bán dẫn trên toàn cầu ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động sản xuất xe.

Dù vậy, mảng xe máy truyền thống của Honda lại trở thành một điểm sáng, đặc biệt là tại các thị trường đang phát triển. Xe hai bánh của Honda mang về 148,1 tỷ yên lợi nhuận hoạt động trong nửa đầu năm tài chính (đến tháng 9), tăng gấp đôi so với cùng kỳ một năm trước đó.

Thông thường, dòng xe máy của Honda không sử dụng chip hay bán dẫn. Vì thế, dòng sản phẩm này "miễn nhiễm" trước đợt thiếu hụt nguồn cung. Doanh số tất cả các dòng xe máy của Honda được kỳ vọng sẽ tăng 16% để chạm mốc 17,5 triệu xe trong năm nay.

Honda, từ lâu đã là công ty dẫn đầu thị trường xe máy toàn cầu, có 34% thị phần hồi năm ngoái. Xe máy chiếm 15% doanh thu bán hàng trong nửa đầu năm của Honda, thấp hơn khá nhiều so với con số 63% của dòng xe bốn bánh. Dù vậy, xét trên lợi nhuận hoạt động, xe máy đóng góp tỷ trọng 34%, trong khi đó xe ô tô chỉ đóng góp 27%.

Lợi nhuận vượt trội của dòng xe máy so với xe hơi đã được ghi nhận từ năm tài chính 2018. Phân khúc này hiện đang là mảng kinh doanh nhiều lợi nhuận thứ 2 của Honda, chỉ đứng sau mảng dịch vụ tài chính.

Trong nửa đầu năm tài chính này, xe máy ghi nhận biên lợi nhuận hoạt động 14,5%. Đây là biên lợi nhuận cao thứ 2 của dòng sản phẩm này kể từ năm 1999, chỉ xếp sau "thành tích" 16,2% ghi nhận vào giai đoạn từ tháng 4 – tháng 9/2018.

Khả năng sinh lời của Honda vượt trội hơn rất nhiều so với đối thủ. Biên lợi nhuận gộp của Honda đạt mốc 12,6% trong năm tài chính 2020, cao hơn rất nhiều so với các công ty như Yamaha Motor (2%), Suzuki Motor (2%) và Kawasaki Heavy Industries (3,5%). Biên lợi nhuận của Honda cũng cao hơn khá nhiều so với đối thủ gần nhất của hãng là Hero MotoCorp (Ấn Độ) với biên 9,9%.

Honda có thế mạnh ở dòng xe scotter và dòng xe máy Super Cub. Những mẫu xe động cơ nhỏ này chiếm tới 90% trong tổng doanh số 15,13 triệu xe máy bán ra trên toàn cầu trong năm tài chính trước. Các thị trường thế mạnh của Honda là Ấn Độ và Đông Nam Á.

Sản phẩm dành cho các thị trường đang phát triển của Honda đều được phát triển ở Nhật Bản. Sau đó, thiết kế được chuyển tới các thị trường như Thái Lan, Ấn Độ hay Indonesia để chỉnh sửa cho phù hợp với nhu cầu của địa phương.

"Nhu cầu xe máy có nhiều sự khác biệt theo thói quen di chuyển đi làm, mức thu nhập và nhu cầu giải trí của mỗi thị trường", ông Nobuhide Nagata, giám đốc mảng kế hoạch xe máy của Honda, nói. "Vì Honda đang đứng đầu về thị phần và có nhiều đối tác, chúng tôi dễ dàng thu thập được thông tin về nhu cầu khách hàng", ông nói thêm.

Lý do biên lợi nhuận của dòng xe máy thường rất cao đến từ việc quá trình phát triển và sản xuất khá tinh gọn. Honda tích cực trong việc phát triển các linh kiện chung cho xe máy bán tại Đông Nam Á từ năm 2012. Hiện tại, 90% các dòng xe scooter bán ra được trang bị cùng một loại động cơ, 50% số dòng xe có cùng một loại khung.

Dù vậy, có khá nhiều sự quan ngại dành cho dòng xe máy của Honda. Mặc dù thị phần cao, các đối thủ Ấn Độ của Honda đang cho ra thị trường những mẫu xe với giá thấp (khoảng 1.075 USD). Những chiếc xe này hiện chủ yếu được bán tại Ấn Độ và Châu Phi.

Thị phần của Hero MotoCorp tăng từ 3% lên 13% trong 10 năm. Trong khi đó, thị phần của một công ty Ấn Độ khác là Bajaj Auto tăng từ 2% lên 8%.

Phản ứng của Honda với xu hướng điện hoá cũng là một vấn đề. Honda cam kết sẽ dừng bán các dòng ô tô chạy xăng vào năm 2040. Dù vậy, tham vọng tương tự cho các dòng xe máy vẫn chưa được công bố. Về phần mình, Honda mong muốn đạt trạng thái trung hoà carbon cho toàn bộ các sản phẩm của mình tới năm 2050. Hiện tại, Honda mới chỉ có 4 mẫu xe máy điện.

Trong khi đó, Yamaha cam kết 90% xe máy của hãng này sẽ là xe điện tới năm 2050 còn Kawasaki muốn "điện hoá" toàn bộ các dòng sản phẩm vào năm 2035. Đó là chưa kể đến nhiều startup Mỹ và Châu Á cũng đang phát triển xe điện. Xu hướng này sẽ ảnh hưởng đến triển vọng của Honda.

Kể từ khi ông Toshihiro Mibe nhận chức chủ tịch công ty hồi tháng 4, Honda đang nỗ lực theo đuổi nhiều chiến lược mới bao gồm sản xuất xe điện và thậm chí phát triển cả tên lửa. Những nỗ lực này sẽ yêu cầu nhiều vốn đầu tư.

Mỗi mẫu xe điện thường cần 50 tỷ yên đầu tư cho hoạt động phát triển, cao gấp đôi các dòng xe truyền thống vốn đã có sẵn các hạ tầng phát triển. Trong khi đó, một tên lửa kích thước nhỏ cũng cần tới hàng chục tỷ yên để hoàn thiện. Đó là chưa kể đến quá trình sản xuất số lượng lớn sẽ cần thêm từ 10 tỷ yên đến 20 tỷ yên.