Honda và câu chuyện ‘tiến thoái lưỡng nan’ với xe điện

Honda không có nhiều sản phẩm xe máy điện công suất trung bình để giới thiệu cho thị trường Việt Nam

Honda Việt Nam được thành lập năm 1996. Công ty là liên doanh giữa Honda Motor (Nhật Bản), Asian Honda Motor (Thái Lan) và Tổng công ty Máy động lực & Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM). Sau khoảng 30 năm, Honda vẫn đang giữ vị trí dẫn đầu về xe hai bánh tại Việt Nam.

 Hoạt động sản xuất của Honda Việt Nam tập trung tại 3 nhà máy ở miền Bắc. Cơ sở đầu tiên khánh thành tháng 3/1998 ở Phúc Thắng, Vĩnh Phúc với công suất thiết kế 500.000 xe/năm. Nhà máy thứ hai cũng đặt tại Vĩnh Phúc đi vào vận hành tháng 8/2008 và nhanh chóng được mở rộng năm 2011, nâng sản lượng tối đa lên 1 triệu xe/năm. Nhà máy thứ ba được đặt tại Đồng Văn (Hà Nam), khánh thành tháng 11/2014, bổ sung thêm 1 triệu xe/năm.

Tính gộp, công suất lý thuyết của cả ba nhà máy hiện đạt khoảng 2,5 triệu xe máy mỗi năm, chưa kể các phân xưởng bánh răng và piston chuyên sản xuất linh kiện với quy mô hàng triệu sản phẩm phục vụ lắp ráp và xuất khẩu.

Vào tháng 7/2025, Honda đã tổ chức buổi lễ kỷ niệm chiếc xe thứ 40 triệu rời khỏi dây chuyền của hãng tại Việt Nam.

Kết quả "Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024" tính tới ngày 1/4/2024, Việt Nam có 28,1 triệu hộ gia đình. Nếu chia toàn bộ số xe mà Honda đã sản xuất được tại Việt Nam cho tổng số hộ gia đình thì trung bình mỗi hộ có tới gần 1,5 chiếc xe. Tính đến tháng 5/2025, tỷ lệ nội địa hoá linh kiện của Honda Việt Nam đã đạt khoảng 96%.

Honda Việt Nam hiện có gần 800 Cửa hàng Bán xe và Dịch vụ do Honda Ủy nhiệm (HEAD) trên toàn quốc. Trong năm 2024, Honda đã bán được 2,147 triệu chiếc xe, tăng 2,8% so với năm 2023.

Với vị thế và nội lực hùng hậu như đã nói ở trên, nhiều người Việt Nam đã cho rằng Honda “không xem trọng thị trường Việt Nam” khi chỉ giới thiệu đúng 2 mẫu xe điện và còn không bán mà chỉ cho thuê; trong khi Chính phủ Việt Nam đang có những hành động quyết liệt để chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện.

Hơn nữa, với gần 800 cửa hàng, Honda có cơ sở ban đầu cho câu chuyện đầu tư hệ thống hạ tầng trạm sạc hoặc đổi pin cho xe điện.

Tuy nhiên, đánh giá như vậy là oan cho Honda. Bởi ở lĩnh vực xe điện hai bánh, Honda không có quá nhiều sản phẩm nổi bật để quảng bá hay bán hàng, do Tập đoàn này đã không thật sự quyết tâm tất tay cho lĩnh vực xe điện.

Trên toàn cầu, 2 mẫu xe máy điện có công suất lớn nhất của Honda là Active e: vừa ra mắt ở Ấn Độ và CUV e: vừa được giới thiệu ở Việt Nam cùng Đông Nam Á, đều có tốc độ tối đa 80km/h.

Về số lượng, tùy mỗi thị trường hoặc khu vực, Honda sẽ giới thiệu một mẫu xe điện hai bánh riêng. Tính tới thời điểm này, Honda đã giới thiệu khoảng 10 mẫu xe điện 2 bánh bao gồm xe motor, xe máy, xe scooter và xe đạp điện trên toàn thế giới. Và một nửa trong số đó thuộc dòng scooter với tốc độ tối đa dưới 50km/h.

Mẫu xe điện thứ hai mà Honda giới thiệu ở thị trường Việt Nam là Honda ICON e: có tốc độ tối đa 48km/h. Mẫu xe máy điện chở hàng Benly e: mà Honda triển khai cho Vietnam Post có tốc độ tối đa là 60km/h.

Còn sở dĩ Honda chỉ cho thuê chứ không bán vì khó bán. Giá quốc tế của mẫu CUV e: khoảng 3.400 USD – tương đương 90 triệu đồng, phải sạc tới 6 tiếng để đi quãng đường 73km. Tức là CUV e: chỉ phù hợp với di chuyển quãng ngắn trong trung tâm chứ không thể dùng để đi qua tỉnh thành khác hoặc đi làm nếu nhà quá xa trung tâm.

Honda CUV e: không chỉ khó cạnh tranh về giá so với các mẫu xe điện cùng phân khúc của các thương hiệu khác, mà còn khó cạnh tranh với chính các mẫu xe quốc dân của Honda như Vision. Vision 2025 có tốc độ tối đa khoảng 86km/h, giá bán được đề nghị là trên 30 triệu đồng.

Và không chỉ ở thị trường Việt Nam, mà ở tất cả các thị trường quan trọng ở châu Á, Honda cũng chỉ mới bắt đầu bán ra vài loại xe điện hai bánh.

Ba hướng phát triển chính để trung hòa carbon vào 2050 của Honda

Nhìn lại những hoạt động của Honda và phát biểu của các lãnh đạo cấp cao, thì Honda chưa bao giờ đánh giá quá cao thị trường xe điện, cả xe 4 bánh lẫn 2 bánh.

Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Drive gần đây, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Honda Australia, ông Jay Joseph nhấn mạnh: “Xe điện chạy bằng pin (BEV) không phải là mục tiêu, mà chỉ là một con đường để đạt trung hòa carbon, chứ không phải con đường duy nhất. BEV sẽ tiếp tục được cải thiện, chúng tôi đang phát triển pin thể rắn. Tuy nhiên, mục tiêu của chúng tôi là trung hòa carbon chứ không phải chỉ là xe điện chạy bằng pin.

Xe điện chỉ là hướng đi rõ ràng trong ngắn và trung hạn, nên chúng tôi cũng sẽ phát triển các công nghệ khác để đạt mục tiêu đó.”.

Bên cạnh đó, Honda Australia cũng cho biết sẽ ra mắt mẫu xe ô tô điện đầu tiên ở Australia vào 2026. Còn các công nghệ khác mà ông Jay Joseph đề cập đến chính là động cơ sử dụng nhiên liệu sinh học và pin nhiên liệu hydro.

Năm 2024, Honda đã ra mắt motor CB300F Flex Fuel có khả năng chạy loại xăng sinh học E85 với 85% là ethanol. Hai mẫu Honda CR-V 2024 và 2025 đều có thể sử dụng xăng không chì/xăng sinh học, ví dụ như E85.

Năm 2022, với mục tiêu đạt được mức trung hòa carbon vào năm 2050 cùng tất cả các sản phẩm công ty cung cấp và các hoạt động xã hội mà công ty tham gia; Honda cho hay ngoài phát triển xe điện, họ đồng thời sẽ tiếp tục cải tiến động cơ đốt trong (ICE) để có thể tương thích với nhiều loại xăng sinh học khác nhau.  

Bên cạnh đó, Honda cũng là công ty tiên phong trong việc phát triển pin nhiên liệu hydro.

Đầu năm 2025, Honda đã giới thiệu mẫu xe CR-V e:FCEV, sản xuất tại Ohio (Mỹ), mẫu xe hydro đầu tiên được lắp ráp tại Mỹ. Đây là kết quả của liên doanh với General Motors (GM), nhằm giảm chi phí sản xuất pin nhiên liệu xuống một nửa và tăng độ bền gấp đôi so với thế hệ trước.

Pin nhiên liệu hydro chỉ thải ra nước và không gây hại tới môi trường, nhưng hiện tại mảng kinh doanh này lại có rất nhiều nhược điểm.

Theo Tổ chức Đối tác Pin nhiên liệu Hydro, số lượng xe chạy pin nhiên liệu hydro (FCEV) tại Mỹ hiện chỉ dưới 20.000 chiếc, chủ yếu tập trung ở California, tạo khoảng cách lớn khó thu hẹp nhanh chóng với xe điện. Hiện chỉ Toyota, Honda và Hyundai bán FCEV tại California, với doanh số thấp, như chưa đến 100 chiếc trong quý II/2024.  

Mức giá cao từ 50.000 USD, thiếu hạ tầng tiếp nhiên liệu và nguồn cung hydro ổn định là những rào cản chính cản trở FCEV phổ biến toàn cầu. Các thử nghiệm xe buýt hydro ở châu Âu cho kết quả lẫn lộn, trong khi Ấn Độ và Saudi Arabia mới bắt đầu áp dụng cho giao thông công cộng.

Thành tựu trong mảng xe điện của Honda còn khá hạn chế

Do không quá chú trọng phát triển và xuất phát chậm nên thành tựu của Honda trong mảng xe điện khá hạn chế nếu so với các hãng xe thuần điện khác. 

Tại Trung Quốc, thị trường phát triển nhất thế giới ở mảng xe điện, phải tới 2022, Honda mới giới thiệu mẫu xe ô tô điện đầu tiên ở thị trường này. Vào tháng 10/2024, liên doanh Dongfeng Honda khởi động nhà máy ô tô điện tại Vũ Hán, với công suất hàng năm 120.000 xe.

Dongfeng Honda là nhà máy xe năng lượng mới (NEV) đầu tiên của Honda trên thế giới. Với diện tích khoảng 630.000 m2, sản xuất một số mẫu xe điện như Lingxi L và Ye S7. Lingxi L là mẫu ô tô điện đầu tiên từ thương hiệu con Lingxi của Dongfeng Honda, đã ra mắt vào 27/9/2024.

Honda đang đẩy nhanh nỗ lực điện khí hóa tại Trung Quốc với dòng xe chạy hoàn toàn bằng điện (BEV) gồm 10 mẫu đến năm 2027, bao gồm các mẫu e:N đã ra mắt năm 2022 và dòng Ye ra mắt năm 2024. Đến hết 2035, tất cả các mẫu xe Honda bán ra tại Trung Quốc sẽ là BEV. 

Về mảng xe điện hai bánh, Honda đang liên doanh với Sundiro và Wuyang. Honda Sundiro có mẫu xe DM8B được ví như "PCX chạy điện". Còn Honda Wuyang có các mẫu motor điện E-VO, scooter điện U-Go – U-Be…

Do công suất và nhu cầu thị trường, hầu hết các mẫu xe điện của Honda ở Trung Quốc đều có giá khá mềm và có thể phù hợp với thị trường Việt Nam.

Ở khía cạnh khác, theo thông tin từ Honda, Ấn Độ là một trong những thị trường xe máy lớn nhất, cũng là một trong những thị trường xe máy điện phát triển nhanh nhất. Theo thống kê của Honda cuối 2024, họ có hơn 6.000 Cửa hàng Bán xe và Dịch vụ xe máy và hơn 63 triệu khách hàng trên khắp cả Ấn Độ.  

Tuy nhiên, phải đến năm 2024, Honda mới khai trương một trung tâm R&D mới chuyên nghiên cứu xe điện tại Bengaluru. Rồi tới tháng 11/2024, Honda mới ra mắt 2 mẫu xe máy điện đầu tiên tên là Activa e: và QC1 với thiết kế dựa trên trên dòng xe quốc dân của Ấn Độ là Activa. Tính đến tháng 3/2025, Honda có 150 trạm/300 đơn vị tại Bengaluru, 55 trạm/110 đơn vị tại Delhi và 22 trạm/44 đơn vị tại Mumbai.

“2024 là năm đầu tiên Honda thâm nhập vào thị trường xe máy điện toàn châu Á. Honda sẽ tiếp tục phát triển xe máy điện với công nghệ pin có thể thay thế và các mẫu xe ICE hiệu quả sử dụng nhiên liệu sinh học ethanol để đáp ứng nhu cầu xe máy và hướng tới mục tiêu trung hòa carbon tại Ấn Độ, châu Á và trên toàn thế giới”, Honda thông tin thêm.

Honda đặt mục tiêu giới thiệu hơn 30 mẫu xe điện hai bánh vào năm 2030, dựa trên nhu cầu cụ thể của từng quốc gia, bên cạnh những chiếc xe máy chở hàng như Benly e:, vốn là trụ cột doanh số của hãng cho đến nay. Hiện các mẫu xe nhỏ hơn hoặc bằng 50cc có thị trường khá hạn chế trên toàn cầu, còn các mẫu xe 51cc - 125cc, là phân khúc bán chạy nhất ở châu Á.

Việc Honda tập trung ra mắt các dòng xe motor và scooter mới thay vì xe máy công suất trung bình – phân khúc có nhu cầu lớn nhất ở châu Á, nhiều khả năng là do Tập đoàn này không muốn cạnh tranh trực tiếp với các sản phẩm cũ chạy bằng nhiên liệu hóa thạch mà họ đang bán tại châu Á. Trong tương lai, nhiều khả năng, Honda sẽ chuyển đổi chuỗi cung ứng một cách từ từ và theo ba hướng như đã nói ở trên.

Ngoài ra, có thể thấy, Honda rất thích liên doanh với các doanh nghiệp trong và ngoài ngành trên khắp thế giới để sản xuất xe điện hai bánh và bốn bánh.

Vào tháng 1/2025, chuyên trang Cox Automotive công bố danh sách 10 ô tô điện bán chạy nhất tại Mỹ năm 2024. Trong đó có mẫu Honda Prologue là kết quả của liên doanh giữa Honda và General Motors.

Tại Mỹ, Honda còn hợp tác với Sony để sản xuất xe ô tô điện. Sony Honda Mobility đang bắt tay vào sản xuất mẫu xe ô tô điện Afeela 1 và có kế hoạch ra mắt vào đầu năm 2026. Lần đầu tiên thiết kế của Afeela 1 được giới thiệu là vào năm 2023. Afeela 1 được cho là sẽ cạnh tranh trực tiếp với Tesla.

Còn theo thông tin trên Bloomberg vào giữa tháng 7/2025, Sony Honda Mobility đã báo lỗ hoạt động 52 tỷ yên (tương đương 362 triệu USD) trong năm tài chính vừa qua. Con số này cao hơn gấp đôi so với năm trước.

Việc không quá mặn mà với mảng xe điện nên không chuyển đổi sớm, trong khi mảng pin nhiên liệu hydro hay động cơ dùng xăng sinh học vẫn là câu chuyện của tương lai xa, đang khiến tương lai trong ngắn hạn của Honda gặp nhiều thách thức. Bài toán tăng trưởng kinh doanh ở những thị trường mạnh về xe máy của Honda như Việt Nam hay Ấn Độ sẽ không dễ giải.