Ô tô Nhật rục rịch tăng giá vì thuế quan

Một khảo sát của Nikkei Asia về các chính sách thuế quan của Mỹ cho thấy hơn 80% các nhà sản xuất phụ tùng ô tô lớn của Nhật Bản đã chuyển chi phí phát sinh do thuế nhập khẩu cho các hãng xe, hoặc đang cân nhắc làm điều đó.

Điều này có nghĩa là các hãng xe tại Mỹ – cụ thể là các công ty Nhật có nhà máy tại đây – sẽ phải mua linh kiện từ nước ngoài với giá cao hơn. Kéo theo đó, giá xe thành phẩm có thể sẽ tăng, gây ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng trong nước.

Cuộc khảo sát tập trung vào khoảng 100 nhà cung cấp hàng đầu đã niêm yết tại Nhật Bản và đã nhận được 39 phản hồi vào cuối tháng 8.

Chính quyền Washington đã áp thêm mức thuế 25% đối với ô tô và phụ tùng ô tô vào tháng 4 và tháng 5. Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp liên quan đến hiệp định thương mại Mỹ-Nhật để hạ mức thuế đối với xe cộ xuống còn 15%, đây vẫn là một mức tăng đáng kể so với mức 2,5% trước đó và là một đòn giáng mạnh vào lợi nhuận của các doanh nghiệp.

Trong số các công ty Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ, 27 công ty (chiếm 70% số người trả lời) cho biết thuế quan của ông Trump đã làm tăng gánh nặng thuế của họ. 8 công ty cho biết đã chuyển phần chi phí tăng thêm này cho khách hàng, trong khi 15 công ty khác đang cân nhắc, nâng tổng số lên hơn 80%.

Trong một cuộc khảo sát vào tháng 4, chưa có công ty nào cho biết đã tăng giá vì thuế quan, dù hơn 50% cho biết đang xem xét việc này. Giờ đây, nhiều nhà cung cấp phụ tùng, do không thể tự gánh chịu mức thuế cao hơn, đang phải tiến tới việc tăng giá bán.

Ông lớn ngành vòng bi NSK cho biết đã bắt đầu chuyển chi phí sang cho đối tác. Trong quý II, các mức thuế quan đã gây thiệt hại tương đương 1,4 tỷ yên (94,5 triệu USD) vào lợi nhuận hoạt động của hãng. Tuy nhiên, việc tăng giá các sản phẩm phụ tùng ô tô và máy móc công nghiệp đã giúp bù đắp khoảng 1 tỷ yên trong số đó.

Các nhà sản xuất phụ tùng liên kết với Toyota cũng đang tìm cách chuyển chi phí. Phó Chủ tịch Điều hành Denso, ông Yasushi Matsui cho biết: "Khách hàng nói rằng họ sẵn sàng đàm phán nếu chúng tôi đưa ra bằng chứng". Công ty đang tăng cường sản xuất tại Mỹ và cân nhắc tăng giá để bù đắp phần tác động còn lại của thuế quan.

Ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản có cấu trúc chuỗi cung ứng dạng hình tháp, với các hãng xe ở trên đỉnh và các lớp nhà cung cấp phụ tùng ở phía dưới. Theo Teikoku Databank, chỉ riêng chuỗi cung ứng của 10 hãng xe Nhật đã bao gồm 68.338 nhà cung cấp nội địa.

"So với các ngành khác, các hãng xe thường rất khắt khe trong việc chấp nhận để nhà cung cấp tăng giá," một giám đốc công ty phụ tùng cho biết. Tuy nhiên, sẽ rất khó cho các nhà cung cấp có tiềm lực tài chính hạn chế tự mình gánh vác các chi phí phát sinh này.

Các giao dịch giữa chi nhánh của hãng xe và nhà cung cấp phụ tùng tại Mỹ diễn ra bên ngoài lãnh thổ Nhật Bản, do đó không chịu sự điều chỉnh của luật pháp Nhật Bản về hợp đồng phụ hay cạnh tranh công bằng.

Tuy vậy, một đại diện của Ủy ban Thương mại Công bằng Nhật Bản cho biết: "Chúng tôi kỳ vọng các công ty Nhật Bản sẽ hành động linh hoạt nhưng vẫn đảm bảo các giao dịch tôn trọng tinh thần của những luật lệ này".

Nhiều nhà sản xuất phụ tùng tỏ ra thận trọng khi đầu tư thêm vào sản xuất tại Mỹ. Chỉ có 5 công ty trả lời khảo sát cho biết đã quyết định hoặc đang cân nhắc làm việc này. Họ đang ở trong tình thế khó xử khi phải ra quyết định mà không biết các hãng xe sẽ có động thái gì tiếp theo.

Đây là lý do vì sao áp lực tăng giá ngày càng lớn – và các hãng xe có lẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận.

Mazda đã tăng giá một số mẫu xe, bao gồm cả dòng xe thể thao đa dụng CX-5. Tuy nhiên, mức tăng chỉ khoảng 1%, còn cách rất xa so với mức thuế 15%.

Ông Koji Endo, nhà phân tích trưởng tại SBI Securities, dự đoán các hãng xe sẽ tăng giá theo đợt ra mắt các mẫu xe mới vào mùa xuân tới.

Các hãng xe của Mỹ và châu Âu cũng có thể phải đẩy nhanh việc tăng giá vì thuế quan. Tuy nhiên, họ đang phải đối mặt với một bài toán khó: giá cao hơn có thể làm sụt giảm doanh số.