Sức mạnh kinh tế và quân sự của Trung Quốc có thể khiến nhà đầu tư Mỹ đau đầu

CNBC dẫn lời ông Jonathan Ward - nhà sáng lập công ty tư vấn Atlas Organization, cho hay: "Trung Quốc đang biến tăng trưởng kinh tế thành sức mạnh quân sự. Tôi nghĩ đó là thế tiến thoái lưỡng nan thực sự cho những ai muốn đầu tư vào Trung Quốc. Bắc Kinh hiểu chính xác bạn đang đầu tư vào những lĩnh vực gì và chuyện gì đang diễn ra".

Phát biểu tại diễn đàn Jefferies Asia Forum tuần trước, ông Ward cho biết có nhiều tập đoàn Trung Quốc - bao gồm các công ty lớn trong ngành hàng không vũ trụ, công nghệ và xây dựng, do "quân đội Trung Quốc hậu thuẫn".

Khi ranh giới giữa nhà nước và doanh nghiệp mờ đi, nhà đầu tư sẽ khó biết được mức độ kiểm soát của chính phủ đối với một doanh nghiệp cũng như mức độ độc lập của doanh nghiệp đó.

Nâng cấp quân sự

Ông Jonathan Ward cho hay, chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc đã tăng mạnh và hiện cao hơn chi tiêu quốc phòng của tất cả các nước láng giềng trong khu vực châu Á cộng lại.

Trích dẫn báo cáo mới nhất của Lầu Năm Góc về quân đội Trung Quốc, ông Ward nói lực lượng lục quân, cũng như hải quân, không quân và tên lửa của đất nước tỉ dân đều nằm trong nhóm lớn nhất thế giới.

"Năm 2019, chính quyền Bắc Kinh tuyên bố ngân sách quân sự thường niên sẽ tăng 6,2%, tiếp tục hơn 20 năm Trung Quốc tăng chi tiêu quốc phòng và duy trì vị thế là nước chi tiêu quân sự lớn thứ hai thế giới", theo Báo cáo Sức mạnh Quân sự Trung Quốc năm 2020 của Lầu Năm Góc.

Ông Ward cho biết tại lễ kỉ niệm ngày thành lập Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), Chủ tịch Tập Cận Bình đã làm rõ mục tiêu của đất nước tỉ dân là xây dựng một quân đội mạnh có thể chiến đấu và chiến thắng trong các cuộc tranh chấp.

Ngoài ra, nhà sáng lập của Atlas Organization nói thêm, Bắc Kinh cũng đã tuyên bố Mỹ là mối đe dọa đối với hòa bình thế giới.

Đầu tháng 9, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc - Đại tá Ngô Khiêm khẳng định: "Bằng chứng nhiều năm qua cho thấy Mỹ là kẻ gây ra bất ổn trong khu vực, là kẻ vi phạm trật tự thế giới và cũng là kẻ hủy hoại hòa bình thế giới".

Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang tăng cường sự hiện diện quân sự ở châu Á, đặc biệt là khu vực Biển Đông. 

Tuần trước, Trung Quốc đã tăng cường tập trận gần đảo Đài Loan sau chuyến thăm của ông Keith Krach - Thứ trưởng chuyên trách các vấn đề kinh tế của Bộ Ngoại giao Mỹ. Bắc Kinh coi Đài Loan là một phần lãnh thổ và một ngày nào đó phải sáp nhập với đại lục. Chính quyền ông Tập cũng phản đối Đài Loan tham gia vào chính sách ngoại giao quốc tế.

Theo Reuters, Lầu Năm Góc gọi hành động của Bắc Kinh là một ví dụ khác cho thấy chính phủ nước này đang sử dụng quân sự như một công cụ áp bức chính quyền khác.

"Suy cho cùng, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã dồn tất cả sức mạnh công nghiệp và tiến bộ khoa học vào hiện đại hóa quân sự để chuẩn bị cho xung đột với các nước láng giềng ở khu vực Thái Bình Dương cũng như với Mỹ. Bắc Kinh đã hiện rõ ý đồ", ông Ward nhấn mạnh.

Hàm ý cho nhà đầu tư quốc tế

Nhà sáng lập của Atlas Organization nói, về cơ bản thì Trung Quốc đang công khai đối đầu với Mỹ và châu Á.

"Vậy, câu hỏi đặt ra là sau mọi chuyện, Trung Quốc có mục đích gì? Câu trả lời là để hoàn thành 'giấc mộng phục hưng Trung Quốc vĩ đại' của ông Tập Cận Bình", ông Ward lí giải.

"Làm thế nào Trung Quốc đạt được ý định? Đáp án không chỉ nằm ở quân sự, mà thực chất là ở cỗ máy kinh tế của Trung Quốc, tức hạm đội kinh tế gồm nhiều doanh nghiệp nhà nước và do nhà nước hậu thuẫn", ông Ward lập luận.

Vị chuyên gia nhận định, tham vọng của Trung Quốc chỉ ra một số hàm ý địa chính trị cho các tập đoàn Mỹ.

Cụ thể, ông Ward nói: "Điểm mấu chốt là các mục tiêu thống trị về công nghiệp và công nghệ của Trung Quốc. Hai mục tiêu này về cơ bản đang định hình mối quan hệ hợp tác giữa Bắc Kinh và các doanh nghiệp trong nước".

"Nhiều ngân hàng toàn cầu muốn mở rộng hoạt động tại thị trường tỉ dân, ngay cả khi bất ổn địa chính trị ngáng đường. Liệu các doanh nghiệp, nhà đầu tư và các ngân hàng đầu tư hàng đầu thế giới đã đánh giá đúng mực các rủi ro chính trị khi hoạt động ở Trung Quốc hay chưa?", ông Ward hỏi.

CNBC dẫn lời ông Ward nhấn mạnh, các công ty đa quốc gia của Mỹ sẽ cần phải điều chỉnh theo chính sách an ninh quốc gia dài hạn của chính quyền Washington.

"Khi các cáo buộc vi phạm nhân quyền liên quan đến chính phủ Trung Quốc ngày càng rõ ràng hơn, chúng tôi nhận thấy các doanh nghiệp Mỹ đều trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan", ông Ward lưu ý.

Mỹ hoặc Trung Quốc - ai sẽ thắng?

Nhân phân tích Kishore Mahbubani của Viện Nghiên cứu châu Á (thuộc Đại học Quốc gia Singapore) nhận định, một "nhân tố quan trọng" có thể quyết định kết quả cuộc cạnh tranh địa chính trị giữa hai siêu cường Mỹ - Trung sẽ là cách các nước khác phản ứng với cuộc xung đột này.

Ông Mahbubani nói: "Trong cuộc Chiến tranh Lạnh giữa Mỹ và Liên Xô, chúng ta không nghi ngờ gì về việc Mỹ có những đồng minh hùng mạnh hơn, ví dụ như ở châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc và thậm chí là các nước lớn đang phát triển".

Trong khi đó, quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay lại không tương đồng với tranh chấp Mỹ - Liên Xô trước đây, ông Mahbubani lưu ý.

"Điểm khác biệt lần này là hầu hết các nước trên thế giới không đi theo tiếng gọi của Mỹ, một phần vì họ có các mối quan tâm cấp bách khác", ông Mahbubani lí giải.

"Nhìn chung, phản ứng đồng loạt của hầu hết các nước là: 'Chúng ta có thể ngăn cuộc xung đột địa chính trị này làm gián đoạn thế giới hay không? Và chắc chắn là không gây hại cho thế giới khi đại dịch COVID-19 còn đang hoành hành", ông Mahbubani nói tiếp.

Ông Ward của Atlas Organization nhận định, để chiến thắng Trung Quốc, Mỹ phải là cường quốc kinh tế số một thế giới và doanh nghiệp Mỹ phải chiếm thế thượng phong trước các công ty Trung Quốc. Ngoài ra, Mỹ cũng cần duy trì lợi thế quân sự so với Trung Quốc.