Startup 've chai công nghệ' VECA từ chối đề nghị đầu tư 7 tỷ đồng đổi lấy 49% cổ phần của Shark Hùng Anh

VECA, ứng dụng kết nối người thu mua ve chai với người bán ve chai là ý tưởng khởi nghiệp được Đỗ Minh Trang và Bùi Thế Bảo mang tới Shark Tank Việt Nam mùa 5. Và VECA muốn kêu gọi 7 tỷ đồng cho 15% cổ phần công ty.

Theo giới thiệu, ứng dụng VECA giúp người tiêu dùng chủ động về thời gian, minh bạch về giá cả. Startup mong muốn giúp người mua ve chai tăng khối lượng thu mua, tăng đơn hàng, từ đó cuộc sống của họ sẽ ổn định hơn. Ứng dụng này cũng có thể kết nối để đem lại nguồn cung vững chắc hơn cho các thành phần khác của hệ sinh thái tái chế như các đơn vị xử lý hoặc các nhà máy tái chế.

Nhà sáng lập VECA cho rằng phế liệu là thị trường tỷ đô nhưng tỷ lệ thu hồi và tái chế ở Việt Nam chưa cao. Việt Nam hiện đứng thứ 4 trong các quốc gia đang xả thải ra môi trường biển nhưng hàng năm phải nhập hàng triệu tấn phế liệu nhằm mục đích sản xuất.

Ông Thế Bảo đưa ra hứa hẹn với các shark rằng trong vòng 5 năm, nhà đầu tư sẽ hoàn vốn bằng cổ tức. Về bức tranh tài chính, tính từ tháng 12/2021 đến hiện tại, VECA có doanh thu là 1,56 tỷ đồng. Doanh thu này đến từ hai nguồn là các chương trình thu hồi bao bì cho nhãn hàng và từ việc thu mua ve chai qua các trạm thu gom của VECA.

Ve chai thu mua sẽ được VECA bán lại cho các nhà máy tái chế và startup “ăn” mức chênh lệch khoảng 10 – 12%. Doanh thu từ hoạt động này đạt 520 triệu đồng, lãi 10%. Tuy nhiên, ông Thế Bảo tiết lộ công ty đang lỗ 50 triệu đồng do chi phí vận hành.

Trong năm 2022, VECA dự kiến doanh thu là 13 tỷ đồng và chưa thể có lãi. Theo ông Thế Bảo, VECA có nhu cầu gọi khoảng 20 tỷ đồng để xây dựng 15 trạm thu mua, lợi nhuận từ 2 – 3%, doanh thu 150 tỷ đồng. Năm thứ 3 có nhu cầu gọi vốn 55 tỷ đồng để xây dựng 50 trạm thu mua phế liệu, doanh thu khoảng 500 tỷ đồng và lợi nhuận từ 4 – 6%.

Nghe xong kế hoạch của startup, Shark Hưng đặt câu hỏi: “7 tỷ bạn trả chúng tôi 15%. Sau đó bạn tăng lên 22 tỷ. Sau đó bạn tăng lên 55 tỷ thì 7 tỷ của chúng tôi lúc ấy nó còn bé tí. Lúc ấy chúng tôi chỉ còn khoảng 1%”.

Tính toán nhanh dựa trên con số mà startup đưa ra, Shark Hưng cho biết tổng lợi nhuận sau 4 – 5 năm khoảng 30 tỷ mà các shark được 1% trong số đó và vị cá mập không rõ cách để ông hoàn vốn. Bên cạnh đó, Shark Hưng nhận định thực chất startup chính là người đi thu gom ve chai. Startup thông qua app để phát triển mạng lưới những người thu mua giúp và sau đó bao tiêu đầu ra cho họ. 

Hiện VECA đã hoạt động được 6 tháng và có mặt tại 12 quận của TP HCM. Người dùng có thể sử dụng ứng dụng để gọi người mua ve chai, đáng chú ý người thu mua cũng có ứng dụng riêng, tương tự các tài xế công nghệ.

Hai nhà sáng lập cho biết trung bình mỗi tháng ứng dụng VECA có 1.500 lượt tải. Hiện nay VECA đã có tổng cộng 29.000 lượt tải và khoảng 6.000 giao dịch.

Shark Bình phân tích và chỉ ra “điểm yếu chí mạng” trong mô hình kinh doanh của startup khi phát triển ứng dụng theo mô hình sharing economy (kinh tế chia sẻ).

Lấy ví dụ về các hãng xe công nghệ, Shark Bình cho biết thời gian đầu họ bỏ rất nhiều tiền marketing để thu được tài xế và khách hàng đi. Điểm mạnh của các hãng này là sau khi khuyến mại cho người dùng thì tần suất sử dụng dịch vụ gọi xe rất cao. Một ngày có thể gọi vài lần nên họ có thể nhanh chóng thu lại lợi nhuận.

“Yếu điểm của em là tần suất khách hàng sử dụng dịch vụ bán ve chai. Anh nghĩ một năm người ta có thể chỉ gọi bán ve chai khoảng một vài lần”, Shark Bình nói.

Trước câu hỏi của Shark Bình về cách cạnh tranh với các vựa thu mua ve chai khác khi họ chỉ cần chạy quảng cáo Google hoặc Facebook mà không mất công xây ứng dụng, không mất tiền để thu hút người dùng tải ứng dụng, Minh Trang cho biết thế mạnh của VECA là có thể thu hồi những thứ ve chai thông thường không thể thu hồi.

“Ví dụ như vỏ hộp sữa giấy này. Nó đang được xem là rác. Nhưng qua tụi em nó sẽ trở thành những món quà đổi. Tụi em hợp tác với nhãn hàng để thực hiện chương trình thu gom cái này”, nhà đồng sáng lập VECA cho biết. Đại diện VECA cũng nêu quan điểm đến Shark Tank với ý định mở rộng kết nối để đẩy nhanh tiến trình của mình như từ vựa thu mua đến nhà máy tái chế.

Sau màn thuyết trình của VECA, Shark Liên, Shark Hưng, Shark Bình và Shark Erik lần lượt từ chối đầu tư.

Shark Bình cho biết, ông ủng hộ ứng dụng dưới góc độ doanh nghiệp xã hội vì môi trường. Tuy nhiên xét ở khía cạnh kinh doanh, kiếm lợi nhuận, mô hình kinh doanh của startup không đủ hấp dẫn khi tần suất sử dụng ứng dụng của khách hàng thấp và bình quân doanh thu của ve chai cũng thấp.

Đồng quan điểm với Shark Bình, Shark Erik cho biết ông đến từ quỹ đầu tư mạo hiểm và thị phần của startup phải đủ lớn để ông có được hiệu quả đầu tư như mong muốn.

Về phía Shark Hùng Anh, ông đánh giá ứng dụng này hấp dẫn. Tuy nhiên, việc startup yêu cầu nâng vốn liên tục qua từng năm sẽ gây thiệt hại cho Shark khi bị giảm cổ phần nếu không đáp ứng được yêu cầu tăng vốn.

“Cho nên trong 7 tỷ này tôi sẽ lấy 49% cổ phần để mục tiêu kiểm soát bạn tăng vốn vô tội vạ”, Shark Hùng Anh cho biết. Tuy nhiên, VECA chỉ có thể chia sẻ tối đa 20% cổ phần nên đề nghị của Shark Hùng Anh bị startup từ chối.