Phù thủy thị trường: Nỗ lực là mẹ thành công trong đầu tư chứng khoán

David Shaw: Làm việc mỗi ngày để không phát điên

David Shaw là nhà sáng lập D.E. Shaw, một trong những công ty đầu tư định lượng thành công nhất trên thế giới. Ông tập hợp những nhà toán học, vật lý và khoa học máy tính xuất sắc nhất nước Mỹ để phát triển nhiều mô hình máy tính. Khi kết hợp lại, chúng có thể tạo ra lợi nhuận nhất quán từ thị trường bằng cách khai thác chênh lệch giá giữa các chứng khoán khác nhau.

Chiến lược đầu tư của Shaw vô cùng phức tạp, giao dịch hàng nghìn công cụ tài chính bao gồm cổ phiếu, chứng quyền, quyền chọn, trái phiếu chuyển đổi trên mọi thị trường lớn.

Bạn hẳn sẽ nghĩ rằng việc điều hành hoạt động giao dịch trên và giám sát nghiên cứu của một đội ngũ các nhà khoa học định lượng tài ba là khối lượng công việc ngốn trọn sức lực của bất kỳ cá nhân nào. Nhưng đối với David Shaw, chừng đó thậm chí còn chưa đủ.

Theo thời gian, công ty của Shaw còn ươm mầm và thành lập thêm nhiều công ty khác, bao gồm Juno Online Services (sau này sáp nhập với United Online), một công ty fintech được bán cho Merrill Lynch, một công ty môi giới chứng khoán trực tuyến…

Thêm vào đó, Shaw cũng dấn thân vào ngành sinh hóa tính toán (computational biochemistry), liên tục cập nhật tình hình các nghiên cứu và cung cấp vốn đầu tư mạo hiểm cho doanh nghiệp.

Shaw còn phục vụ trong Ủy ban Cố vấn về Khoa học và Công nghệ của Tổng thống Bill Clinton và là chủ tịch Hội đồng về Công nghệ Giáo dục. Thật khó mường tượng được làm cách nào một người có thể đảm đương tất cả những công việc trên.

Khi Shaw được hỏi liệu ông có bao giờ có kỳ nghỉ ngắn không, ông đáp: "Không nhiều lắm. Kể cả trong kỳ nghỉ, tôi thấy mình cần phải làm việc vài tiếng mỗi ngày để không phát điên".

John Bender: Giao dịch 20 tiếng mỗi ngày

John Bender là một đầu tư quyền chọn xuất sắc, người quản lý tiền cho quỹ Quantum Fund của huyền thoại đầu cơ George Soros, đồng thời tự điều hành quỹ của riêng mình.

Vào năm 1999, quỹ của ông có lợi nhuận gộp trung bình hàng năm là 33%. Mức giảm lớn nhất từ đỉnh của vốn ban đầu đến đáy chỉ là 6%. Trong năm tiếp theo, quỹ của Bender ghi nhận lợi nhuận vượt trội là 269%. Ông phải đóng quỹ trong năm 2000 vì bị chứng phình mạch não.

Đáng tiếc, Bender mắc chứng rối loạn lưỡng cực và tự tử vào năm 2010.

Khi Bender còn chơi chứng khoán, ông có lẽ hoạt động tích cực nhất ở thị trường quyền chọn Nhật Bản. Sau đó ông tiếp tục thức khuya và giao dịch trên thị trường quyền chọn châu Âu. Giờ làm việc của ông kéo dài đến phiên giao dịch của Mỹ.

Tổng cộng, Bender thường dành đến 20 tiếng mỗi ngày để giao dịch, theo cuốn The Little Book of Market Wizards: Lessons from the greatest Traders (Các phù thủy thị trường: Bài học từ những nhà giao dịch tài ba nhất). Đây không phải lối sống mà mọi người nên noi theo, nhưng là ví dụ rõ nét cho thấy một số nhà đầu tư thành công làm việc chăm chỉ đến mức nào.

Nghịch lý

Nhiều người bị thu hút bởi thị trường chứng khoán vì đầu tư có vẻ là cách dễ dàng để kiếm nhiều tiền. Nhưng thực tế, những nhà đầu tư thực sự thành công là người làm việc cực kỳ chăm chỉ.

Sự chia rẽ giữa nhận thức và thực tế về đầu tư thành công trên dẫn đến nghịch lý sau.

Không ai có đầu óc tỉnh táo lại suy nghĩ rằng mình có thể mua một quyển sách về cách thức phẫu thuật não, đọc hết trong hai ngày, rồi tin rằng mình thừa khả năng đảm nhận ca phẫu thuật.

Nhưng rất nhiều người nghĩ rằng chẳng có gì lạ nếu họ mua quyển sách tiêu đề kiểu như "Cách tôi kiếm 1 triệu USD trên thị trường chứng khoán năm ngoái", đọc trong cuối tuần rồi đến sáng thứ Hai tin rằng mình có thể đánh bại các chuyên gia sừng sỏ.

Quy trình lập luận trong cả hai ví dụ trên đều khá giống nhau. Tuy rõ ràng rằng lối suy nghĩ trong trường hợp phẫu thuật não là điên khùng, nhiều người không thấy có gì kỳ lạ về quá trình suy nghĩ trong kịch bản về đầu tư. Vì sao lại có sự khác biệt như vậy?

Đây là lời giải thích thỏa đáng: Đầu tư có lẽ là nghề nghiệp duy nhất mà một gã gà mờ, một người hoàn toàn không biết gì, có cơ hội 50-50 để đúng ngay lúc đầu. Tại sao? Vì bạn chỉ có thể thực hiện hai hành động khi giao dịch: mua hoặc bán.

Theo xác suất, một số lượng khá lớn nhà đầu tư sẽ đúng hơn 50% trong các trường hợp – ít nhất là lúc đầu.

Nhà đầu tư F0 có xác suất đúng trên 50% khi mới bắt đầu sẽ cho rằng mình có kỹ năng ra quyết định đỉnh cao, thay vì nhận ra anh ta vừa ăn may. Khả năng gặt hái thành công ngắn hạn nhờ may mắn đơn thuần khiến nhiều người nhầm rằng đầu tư rất dễ dàng. Nó khiến nhiều người tưởng họ có kỹ năng đầu tư.

Không một ngành nào khác có thể xảy ra ngộ nhận tương tự. Nếu bạn chưa bao giờ được đào tạo, khả năng bạn phẫu thuật não thành công là 0. Trong bất kỳ ngành nghề nào, tỷ lệ thành công trong ngắn hạn đối với người mới bắt đầu và chưa qua đào tạo là con số 0 tròn trĩnh.

Việc bạn có thể đầu tư thành công trong ngắn hạn mà không biết gì chỉ là một đặc điểm kỳ quặc của thị trường, và khả năng đó đánh lừa mọi người.