Nông nghiệp bị tàn phá bởi COVID-19

Theo Bộ NN&PTNT, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, thu hoạch, lưu thông, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản tại nhiều địa phương, làm đứt gãy các chuỗi sản xuất của nhiều ngành hàng trọng điểm.

Đơn cử như ngành thủy sản, hiện chỉ có 30% doanh nghiệp chế biến thủy sản phía Nam hoạt động với công suất trung bình giảm còn 30-35%.

Hiện tại, có 15 nhà máy thức ăn cho thủy sản còn hoạt động, 120 nhà máy chế biến thủy sản có ca F0 phải dừng hoạt động.

Nguyên liệu thủy sản phục vụ chế biến, xuất khẩu chỉ đạt 40-50% so với nguồn nguyên liệu bên ngoài. Dự báo nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất những tháng cuối năm thiếu hụt 20-30% do giảm khai thác, thả giống.

Bên cạnh đó, việc bốc dỡ, mua bán, đặc biệt là khâu vận chuyển thủy sản với các tỉnh khác gặp khó khăn, dẫn đến tiêu thụ thủy sản khai thác chậm, đứt gãy, giá sản phẩm thủy sản giảm 15-20% so cùng kỳ.

Sau ngành thủy sản, chế biến gỗ cũng đang thoi thóp. Theo của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, ngành chế biến gỗ có trên 5.700 doanh nghiệp chế biến, trong đó có khoảng 2.100 doanh nghiệp trực tiếp xuất khẩu.

Tuy nhiên, đến thời điểm này đã có hơn 50% doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu tại các tỉnh phía Nam phải ngừng và giảm sản xuất do phải giãn cách, thiếu hụt lao động và gánh nặng chi phí sản xuất như xét nghiệm COVID-19, logistics, duy trì "3 tại chỗ"...

Không khá hơn ngành gỗ, tình hình thu hoạch và tiêu thụ lúa gạo ở ĐBSCL được các Bộ ngành, địa phương tích cực vào cuộc tháo gỡ khó khăn mua, vận chuyển, chế biến, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn như tồn đọng lúa gạo do các doanh nghiệp khó khăn trong chế biến, xuất khẩu, tiêu thụ, dẫn đến tiêu thụ chậm, giá lúa giảm.

Giãn cách xã hội tác động tiêu cực tới ngành hàng cây ăn quả như giảm sức mua, tiêu thụ nội địa, xuất khẩu khó khăn, một số vùng thương lái ngừng thu mua do không tiếp cận được vùng sản xuất, phương tiện vận chuyển thiếu, chi phí cao.

Bên cạnh đó, thị trường Trung Quốc siết chặt kiểm soát dịch bệnh, các thị trường khác thiếu tàu vận chuyển, container... dẫn đến giá trái cây thấp, một số nơi có tình trạnh thừa ế không tiêu thụ được.

Để đảm bảo chủ động nguồn cung lương thực thực phẩm cho nhu cầu trong nước và xuất khẩu vào thời điểm cuối năm, Bộ NN& PTNT kiến nghị Chính phủ xem xét giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong năm 2021 và 6 tháng năm 2022.

Đồng thời, giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, thủy sản, vật tư đầu vào; giảm thuế bảo vệ môi trường. Gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng; giảm tiền thuê đất của năm 2021-2022 cho các đối tượng bị ảnh hưởng bởi đại dịch.

Xây dựng cơ chế mở cửa hoạt động xã hội đối với những người dân đã được tiêm đủ 1 mũi và 2 mũi vắc xin ở các tỉnh, thành phố để có lao động duy trì sản xuất, lưu thông và tiêu thụ hàng hóa nông sản.

Các lái xe và người trên xe sau khi đã được tiêm phòng 2 mũi vắc xin thì có thể miễn xét nghiệm hoặc kéo dài thời gian xét nghiệm 1 tháng/lần, để giảm chi phí vận chuyển và tạo điều kiện cho lưu thông.

Bên cạnh đó, Bộ đề xuất Ngân hàng Nhà nước xây dựng gói tín dụng đặc biệt cho khu vực nông nghiệp ứng phó với dịch COVID-19.

Có chính sách tín dụng hỗ trợ cho người sản xuất chịu ảnh hưởng của dịch, đơn giản hóa các thủ tục hành chính cho vay, miễn giảm lãi suất cho vay, khoanh nợ, giãn nợ, nới lỏng các điều khoản trả nợ, đẩy nhanh xem xét các đơn xin vay, miễn lãi quá hạn các khoản vay.

Ngoài ra, Bộ cũng đề nghị Bộ Giao thông vận tải tạo điều kiện cho việc vận chuyển nông sản, vật tư đầu vào phục vụ sản xuất nông nghiệp, không để đứt gãy chuỗi sản xuất, chế biến, cung ứng và ứ đọng nông sản.

Đồng thời thiết lập mở luồng xanh cho vận tải đường thủy, nhất là tại khu vực các cảng và kiểm soát thực hiện chính sách về giá đối với vận chuyển hàng hóa.