Nga vướng cáo buộc 'tội ác chiến tranh' ở Bucha (Ukraine), châu Âu cảnh báo trừng phạt nặng tay hơn

Áp lực hành động

Các nhà ngoại giao tiết lộ với Bloomberg rằng một số nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) đang thúc giục khối nhanh chóng áp đặt lệnh trừng phạt mới sau khi có nhiều báo cáo rằng quân lính Nga đã hành quyết thường dân không vũ trang tại các thị trấn của Ukraine.

Hiện tại, Ủy ban châu Âu (EC) đang điều chỉnh các biện pháp cấm vận hiện có nhằm khép các lỗ hổng, đồng thời mở rộng danh sách cá nhân bị trừng phạt. Một số nước EU lập luận rằng giờ khối này đã có lý do để nhanh chóng tung ra các hình phạt mới.

Hiện vẫn chưa có sự đồng thuận về các chi tiết cho vòng trừng phạt mới hoặc thời điểm kích hoạt hình phạt. Trong khi đó, EC dự kiến sẽ đưa ra một loạt các biện pháp hiệu chỉnh sớm nhất là trong tuần này.

Một số ít thành viên EU, bao gồm Đức, đang phản đối việc trừng phạt ngành năng lượng, thương mại hàng hải và những lĩnh vực chủ chốt khác của Nga, trong khi đó các lệnh trừng phạt của EU lại đòi hỏi sự ủng hộ nhất trí cao.

Câu hỏi đối với các thành viên EU là hành động nào của Nga sẽ kích hoạt vòng trừng phạt mới, bao quát hơn trước. Một số nước vẫn kiên quyết rằng những biện pháp này chỉ nên được cân nhắc trong trường hợp Nga dùng vũ khí hóa học hoặc chiếm một thành phố lớn.

Những nước khác thì lại nói rằng những vụ việc được ghi lại tại các nơi như thị trấn Bucha bên ngoài Kiev là đủ để EU hành động. Một quan chức giấu tên cho biết thậm chí những biện pháp mới đang được bàn bạc cũng không đủ mạnh so với mức độ của các tội ác chiến tranh có thể xảy ra.

Thủ tướng Kaja Kallas của Estonia tuyên bố vòng “trừng phạt mạnh mẽ thứ 5 của EU” nên được tung ra nhanh nhất có thể. Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki kêu gọi các nguyên thủ EU sớm tổ chức hội nghị thượng định khẩn cấp để thảo luận về các vụ việc ở Bucha. Ông nói thêm rằng EU nên cắt đứt mọi quan hệ thương mại với Nga ngay lập tức.

Ukraine cáo buộc lính Nga giết dân thường không vũ khí. Các quan chức Ukraine tuyên bố đã tìm thấy hàng trăm thi thể ở Bucha sau khi quân đội Nga rút đi. Ông Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, đã đăng vài hình ảnh những người quá cố lên Twitter, cho thấy một số người bị trói tay sau lưng. Ông Zelensky tiếp tục cáo buộc Nga phạm tội diệt chủng. 

Ông Dmitry Peskov, phát ngôn viên của Điện Kremlin bác bỏ mọi cáo buộc về tội ác chiến tranh. Khi được hỏi về những bức ảnh quan chức Ukraine tung ra, ông phản hồi: “Mắt thường cũng thấy được rằng có rất nhiều bức ảnh dàn dựng và giả tạo”. Bộ Ngoại giao Nga gọi cáo buộc của phía Ukraine là một “sự khiêu khích”.

Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock viết trên Twitter rằng bất cứ ai phạm tội ác chiến tranh đều phải chịu trách nhiệm và khi đó các biện pháp trừng phạt sẽ bị thắt chặt.

Hôm 3/4, Thủ tướng Đức Olaf Scholz nói với các phóng viên rằng Đức và các đồng minh sẽ tán thành “các biện pháp mạnh mẽ hơn nữa” nhằm trừng phạt Nga trong những ngày tới. Ông không nêu chi tiết hay đề cập đến việc nhập khẩu khí đốt, dầu mỏ và than – những mặt hàng mà Đức phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu của Nga. 

Ông Scholz  khẳng định: “Tổng thống Putin và những người ủng hộ của ông ta sẽ phải hứng chịu hậu quả. Và chúng tôi sẽ tiếp tục giúp Ukraine có vũ khí để tự vệ trước cuộc tấn công của Nga”.

Đơn phương hành động

Hôm 3/4, tổ chức Human Rights Watch cho biết đã ghi nhận một số hành vi tội ác chiến tranh rõ ràng do lực lượng Nga gây ra, bao gồm cả các vụ hành quyết không xét xử.

Ông Hugh Williamson, Giám đốc khu vực châu Âu và Trung Á tại Human Rights Watch, kêu gọi: “Các trường hợp mà chúng tôi ghi nhận là hành vi bạo lực có chủ ý đối với thường dân Ukraine. Hiếp dâm, giết người và các hành vi bạo lực khác...nên bị điều tra như tội ác chiến tranh”.

Ông Dmytro Kuleba, Ngoại trưởng Ukraine cho biết nước này muốn Tòa án hình sự quốc tế (ICC) cử phái đoàn đến điều tra “tội ác chiến tranh” ở Bucha và các thị trấn trước đây bị Nga chiếm đóng.

Ông nói rằng nước này vẫn đang “thu thập các thi thể, nhưng con số đã lên đến hàng trăm”. Trên Twitter, ông một lần nữa kêu gọi các nước thuộc khối G7 cấm vận hoàn toàn dầu mỏ và khí đốt của Nga và các cảng biến từ chối tiếp nhập tàu thuyền cũng như hàng hóa Nga.

Tháng trước, Mỹ đã chính thức cáo buộc Nga gây ra tội ác chiến tranh ở Ukraine. Tổng thống Biden tuyên bố ông coi Tổng thống Vladimir Putin là tội phạm chiến tranh. Hôm 3/4, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói rằng các hình ảnh được cho là thể hiện hành động tàn bạo của Nga “gây ra nỗi đau lớn”, nhưng không gọi chúng là tội ác diệt chủng.

Một số nước EU bao gồm Lithuania và Ba Lan đã tuyên bố sẽ đơn phương ngừng nhập khẩu năng lượng từ Nga. Trong khi đó, Estonia đề xuất giữ lại và đóng băng một phần doanh thu năng lượng của Nga.

Nhà ngoại giao giấu tên nói với Bloomberg rằng những hành động đơn phương trên được thực hiện với hy vọng sẽ khuyến khích các nước thành viên EU nhất trí trừng phạt Nga mạnh tay hơn, tránh làm tổn hại sự đoàn kết của khối.