Một tháng sau EVFTA có hiệu lực, xuất khẩu thủy sản sang EU tăng nhẹ

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), kết quả xuất khẩu thủy sản trong này đã phản ánh rõ tác động tích cực của hiệp định EVFTA trong việc thúc đấy xuất khẩu các mặt hàng thủy sản được ưu đãi thuế 0% ngay từ khi hiệp định có hiệu lực.

Cụ thể, tôm và mực, bạch tuộc đều tăng so với cùng kỳ và tháng 7, trước khi EVFTA có hiệu lực. 

"Điều đó cho thấy, các doanh nghiệp đã kịp thời nắm bắt và áp dụng được ưu đãi của hiệp định, dù bước đầu thực hiện không tránh khỏi những lúng túng về thủ tục như khai mã HS, khai form chứng nhận xuất xứ EUR1 và các quy định chứng từ khác…", VASEP nhận định.

Sự thay đổi tích cực và rõ rệt nhất là tôm và mực, bạch tuộc, trong đó tôm tăng gần 16% so cùng kỳ 2019, tăng gần 9% so với tháng 7; mực, bạch tuộc tăng 10% so với cùng kỳ năm 2019 và tăng gần 24% so với tháng 7.

Xuất khẩu cá tra phục hồi 4% so với tháng 7 nhưng vẫn giảm gần 24% so với cùng kỳ 2019. Xuất khẩu cá ngừ sau khi tăng 65% trong tháng 7, sang tháng 8 giảm sâu 17% so với cùng kỳ năm 2019 và giảm 28% so với tháng 7. 

Lợi thế cạnh tranh với các nước khác

Ngay trong năm nay, các sản phẩm tôm sú, tôm chân trắng đông lạnh xuất khẩu sang EU được hưởng thuế 0%, đã đem lại lợi thế lớn cho ngành tôm vì sản phẩm tôm mã HS03 hiện đang chiếm khoảng 30% giá trị xuất khẩu thủy sản Việt Nam, 55% giá trị xuất khẩu tôm với giá trị dao động 300 – 500 triệu USD/năm. 

Lợi thế rõ rệt để nhà xuất khẩu Việt Nam đàm phán với nhà NK EU khi so sánh với tôm cùng loại từ Thái Lan đang bị mức thuế cơ bản 12%, Ấn Độ chịu thuế GSP 4,2%, Indonesia bị thuế GSP4,2%. 

Nhờ lợi thế về thuế của tôm Việt Nam tốt hơn so với các đối thủ cạnh tranh nên nhà NK của EU cũng tìm tới nguồn cung từ Việt Nam nhiều hơn. Các mặt hàng chế biến sâu, đóng gói ăn liền, phục vụ tiêu thụ tại hộ gia đình vẫn được ưa chuộng.

Đối với sản phẩm cá ngừ, VN sẽ có cơ hội tốt hơn sau 3 – 7 năm thuế được về 0%, tăng khả năng cạnh tranh với đối thủ lớn nhất là Thái Lan, đang bị áp thuế 18%-24%.

Tuy nhiên, để tận dụng được ưu đãi thuế quan, ngành thủy sản cần có nguồn nguyên liệu ổn định, chất lượng ATVSTP đạt tiêu chuẩn và tuân thủ quy định của thị trường EU. Điều quan trọng là doanh nghiệp biết tận dụng hiệu quả và linh hoạt, trung thực và hiệu quả quy tắc xuất xứ của hiệp định.

Ngoài ra, doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng thực hiện và đáp ứng các quy định, tiêu chuẩn về lao động và môi trường trong hiệp định, các vấn đề liên quan đến phát triển bền vững. Lao động nghề cá, nhất là lao động trẻ em đang là vấn đề EU và các nước khác đặc biệt quan tâm trong thời gian gần đây.

Một số vướng mắc của doanh nghiệp thủy sản trong tháng đầu thực hiện EVFTA. Theo đó, về vấn đề C/O form Eur1, doanh nghiệp còn lúng túng trong việc áp dụng trong cộng đồng doanh nghiệp và ngay chính nội bộ các nước thành viên EU

C/O lâu được cấp vì liên quan đến chứng nhận xác nhận theo quy định IUU. Doanh nghiệp lúng túng, không biết khai mã nào/khai mã HS theo hiệp định không được nước nhập khẩu chấp nhận