FTX giải ngân bằng biểu tượng cảm xúc, dùng quỹ công ty mua nhà cho nhân viên, kế toán cầu thả

Theo Forbes, các vụ phá sản của doanh nghiệp thường khá buồn tẻ. Tuy vậy, với FTX, công ty chỉ hai tuần trước vẫn là “đứa con vàng” của thị trường tiền mã hóa, câu chuyện phá sản lại mang đầy màu sắc và những điều bất ngờ.

Giám đốc điều hành tạm thời của FTX, ông John Ray III, đã phải tuyên bố rằng công ty này là trường hợp tồi tệ nhất mà ông từng đối mặt.

Ông Ray là một chuyên gia hàng đầu về tái cấu trúc với 40 năm kinh nghiệm, đã từng điều phối một trong những vụ phá sản nổi tiếng bậc nhất trong lịch sử, bao gồm cả gã khổng lồ năng lượng Enron vào năm 2001.  

"Từ việc tính toàn vẹn của hệ thống bị xâm phạm, sự giám sát đầy kiếm khuyết ở nước ngoài, đến việc tập trung quyền kiểm soát vào tay một nhóm rất nhỏ [...], là chưa từng có tiền lệ", ông nói.

Vào hôm 17/11, ông Ray đã đệ trình tuyên bố phá sản lên Tòa án Phá sản Mỹ tại bang Delaware. CNBC đã tổng hợp một số phát hiện đáng chú ý từ đơn phá sản của ông Ray.

Không hề có sự kiểm soát tài chính và doanh nghiệp

“Trong sự nghiệp của mình, tôi chưa từng chứng kiến một sự thất bại hoàn toàn trong kiểm soát doanh nghiệp và thiếu vắng hoàn toàn của thông tin tài chính đáng tin cậy như tại [FTX]”, ông Ray nói.

Ông Ray đã chỉ trích ban lãnh đạo trước đây, bao gồm cựu CEO Sam Bankman-Fried, đã thất bại trong việc phát hiện và giải quyết một lỗ hổng khổng lồ, trị giá hàng tỷ USD trên bảng cân đối kế toán của Alameda Research và FTX. Các nhà đầu tư có thể chịu thiệt hại lên tới 8 tỷ USD.

Với hệ thống kế toán, kiểm toán và giải ngân không tồn tại hoặc đầy thiếu sót của FTX, ông Ray và các điều tra viên sẽ phải mất “một thời gian” để khám phá ra sự thật.

Kế toán cẩu thả, thông tin tài chính không tin cậy

“Tôi không tin rằng các bên liên quan hoặc tòa án có thể dựa vào các báo cáo tài chính đã kiểm toán như một dấu hiệu đáng tin cậy về tình hình tài chính của những [doanh nghiệp này]”, ông Ray cho biết.

Giám đốc điều hành tạm thời của FTX cho biết mình có những lo ngại “đáng kể” về thông tin tài chính của công ty mà ông đang trình bày ra trước tòa. Sự sụp đổ của FTX đã tiết lộ một lỗ hổng khổng lồ trong bảng cân đối kế toán của công ty này.

Ông Ray cho biết cho tới khi quá trình phân tích blockchain (chuỗi khối) và hoạt động điều tra kế toán hoàn thành, thì “các bên liên quan và tòa án không nên dựa vào” các con số của FTX.

Thông tin tài chính chính xác là chìa khóa để định giá và đầu tư vào một doanh nghiệp. Các công ty đầu tư mạo hiểm đã đổ hàng tỷ USD vào ông Bankman-Fried và FTX, định giá doanh nghiệp này tới hàng chục tỷ USD.

Một phần cơ bản trong bất cứ khoản đầu tư mạo hiểm nào là giai đoạn thẩm định, khi mà sổ sách được mở và báo cáo tài chính đã kiểm toán được trình bày tới các nhà đầu tư tiềm năng.

Nhận định của ông Ray về việc báo cáo tài chính từ các công ty con của FTX không đáng tin cây đã đặt ra những câu hỏi mới về quá trình thẩm định của một số quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất thế giới.

Mùa nhà cho nhân viên bằng quỹ công ty

“Tại Bahamas, tôi biết rằng quỹ của FTX Group được sử dụng để mua nhà và các vật dụng cá nhân cho nhân viên cũng như các cố vấn. Tôi nhận thấy không hề có tài liệu chứng minh các giao dịch trên là khoản vay, và một số bất động sản đã được đăng ký dưới tên nhân viên cũng như cố vấn”, ông cho hay.

Các báo cáo khác cũng chỉ ra những đặc quyền xa hoa của nhân viên FTX tại Bahamas. Hồ sơ của ông Ray cho thấy quỹ của công ty đã dùng để mua nhà cho nhân viên và cố vấn, đôi khi trực tiếp dưới tên của những cá nhân này.

Các khoản vay thường không được ghi nhận giữa FTX với những người trên. Thay vào đó, theo ông Ray, những cá nhân này được trao quyền sử dụng đất dưới tên mình mà không hề có ràng buộc.

Căn hộ áp mái (penthouse) 40 triệu USD của ông Bankman-Fried đã nhanh chóng được rao bán công khai sau vụ phá sản. Tuy vậy, tin rao bán bất động sản trên đã nhanh chóng bị gỡ xuống.

Biểu tượng cảm xúc để giải ngân

“[FTX] không hề có phương thức kiểm soát giải ngân mà tôi tin là phù hợp với doanh nghiệp kinh doanh. Ví dụ: nhân viên của FTX Group đã gửi yêu cầu thanh toán thông qua nền tảng ‘trò chuyện’ trực tuyến, nơi một nhóm giám sát viên đã phê duyệt các khoản giải ngân thông qua việc phản hồi bằng các biểu tượng cảm xúc (emoji) được cá nhân hóa”, ông tiết lộ.

FTX đã sử dụng hệ thống nhắn tin nội bộ để giải ngân tiền đến cho nhân viên trên toàn thế giới. Hiện vẫn chưa rõ FTX sử dụng nền tảng nào để giải ngân. Công ty này đang sử dụng Slack cho hoạt động liên lạc nội bộ.

Ưu ái cho Alameda

“Các hoạt động quản lý không thể chấp nhận nổi bao gồm sử dụng email nhóm không bảo mật [...] để truy cập khóa riêng tư (private key - mật khẩu để truy cập ví tiền mã hóa) bí mật và dữ liệu cực kỳ nhạy cảm [...], thiếu sự đối chiếu hàng ngày của vị trí trên chuỗi khối, sử dụng phần mềm để che giấu và lạm dùng tiền khách hàng, miễn trừ bí mật cho Alameda khỏi một số khía cạnh của các giao thức tự động thanh lý trên FTX.com và thiếu vắng sự quản trị độc lập”, ông cho biết.

FTX và Alameda Reasearch dường như thân thiết hơn những gì đã thừa nhận công khai, sau tuyên bố của ông Ray rằng Alameda được bí mật miễn trừ khỏi “một số khía cạnh” của giai thức thanh lý tự động trên sàn FTX.com. Trong giao dịch tiền mã hóa, thanh lý (liquidation) gần giống như lệnh gọi ký quỹ.

Tất cả những vấn đề trên sẽ khiến ông Ray, người có nhiệu vụ giải quyết "mớ hỗn độn" FTX và phân bổ tài sản cho nhà đầu tư và chủ nợ, phải đau đầu. Khó khăn hơn nữa, báo cáo của Semafor cho thấy  ông Bankman-Fried đã chuyển một lượng lớn tiền hoặc tiền mã hóa ra khỏi FTX vào tuần trước, nhiều khả năng là the yêu cầu của chính phủ Bahamas.

Khác với các trường hợp phá sản điển hình, hồ sơ của FTX cũng không bao gồm các danh sách chủ nợ lớn, nhiều khả năng là bởi công ty này không hề biết về các khoản nợ của chính mình.