Đặt cược vào giá dầu: Cái bẫy chết người với những nhà đầu tư muốn tìm kiếm lợi nhuận nhanh chóng

Trong bối cảnh COVID-19 đang đẩy thế giới rơi vào suy thoái, tước đi việc làm của hàng chục triệu người, và khiến hàng trăm nghìn người chết, thì việc lao vào thị trường tài chính mà không tìm hiểu kĩ quả là điều xa xỉ. 

Một số người may mắn có năng lực tài chính dường như đang rất nóng lòng để lãng phí tiền bạc của mình vào những khoản cược phức tạp và tốn kém, với hi vọng có thể bắt đáy được giá dầu. 

Tuy nhiên, những người này không hiểu rằng việc giao dịch các hợp đồng tương lai dầu thô tiềm ẩn rủi ro lớn đến mức nào.

Theo Bloomberg, một trong những cách phổ biến và đơn giản nhất để nhà đầu tư nhỏ lẻ đặt cược vào giá dầu là đầu tư vào Quĩ United States Oil Fund (quĩ USO) – quĩ ETF dầu mỏ lớn nhất ở Mỹ.

Nhà đầu tư không cần phải trang bị kiến thức chuyên sâu, mà chỉ cần sở hữu một tài khoản chứng khoán là đủ để đầu tư vào quĩ USO bằng cách mua chứng chỉ quĩ.

Quĩ USO sẽ thay mặt nhà đầu tư để cáng đáng công việc phức tạp là bán ra và mua vào các hợp đồng tương lai dầu thô hàng tháng trước khi đến ngày đáo hạn. Những gì nhà đầu tư cần làm chỉ là quyết định xem khi nào họ nên nắm lấy cơ hội và mua vào chứng chỉ quĩ của USO.

Trong bối cảnh một nửa thế giới đang bị phong tỏa, nhu cầu đi lại giảm mạnh, việc đặt cược rằng giá dầu sớm hay muộn cũng sẽ phục hồi nghe có vẻ quá đơn giản và dễ dàng với nhiều người: Ước tính trong tuần trước, các nhà đầu tư đã rót 1,6 tỉ USD vào quĩ USO.

Nhưng có vẻ như rất nhiều trong số các nhà đầu tư này thực sự đoán được điều gì sắp xảy ra: Hôm 20/4, giá dầu WTI giao trong tháng 5 rơi xuống âm 37 USD/thùng, kết quả của tình trạng nguồn cung dư thừa trong khi nhu cầu lao dốc.

Thậm chí các chuyên gia cũng choáng váng khi thấy rằng giá dầu không những có thể xuống 0 mà còn xuống dưới 0. Dường như các nhà đầu tư mới tham gia vào quĩ USO hoàn toàn không lường trước được giá dầu sẽ về âm.

Một trong những nhà đầu tư như vậy nói với Wall Street Journal: "Hoặc là tôi sẽ tự biến mình thành một thằng ngu, hoặc là tôi sẽ trở thành người cực kì thông minh". Rõ ràng người này vẫn đang hi vọng rằng giá dầu sẽ đổi chiều.

Theo hãng nghiên cứu và phân tích thị trường S3 Partners, những nhà đầu tư tham gia vào quĩ USO đặt cược rằng giá dầu sẽ sụp đổ chỉ chiếm một tỉ lệ nhỏ, họ nắm giữ khoảng 13% chứng chỉ quĩ của USO.

Một điều đáng chú ý hơn cả là chính qui mô và sự phổ biến của quĩ USO đã khiến quĩ này tự chuốc lấy sự thất bại: Quĩ USO sở hữu khoảng 1/5 tổng hợp đồng tương lai dầu thô tháng 5.

Việc USO bán ra hợp đồng tương lai tháng 5 trước thời gian đáo hạn và mua vào hợp đồng tương lai tháng 6 đã khiến cho thị trường trượt dốc sâu hơn nữa.

Còn rất nhiều cách khác có thể khiến cho nhà đầu tư mất tiền vì dầu mỏ. Hôm 21/4, Interactive Brokers cho biết "một số" khách hàng của công ty môi giới trực tuyến này đã lỗ đậm vì các hợp đồng tương lai dầu thô, khiến số dư tài khoản của họ giảm mạnh.

Đầu tháng 4, ông Peter Cruddas, Giám đốc điều hành của nền tảng giao dịch CMC Markets đã chỉ ra xu hướng hiện tại: "Thông thường, các khách hàng của chúng tôi giao dịch cổ phiếu và các chỉ số, nhưng gần đây nhiều người đã tập trung vào dầu mỏ".

Nhưng chính qui mô, cấu trúc và khả năng giao dịch dễ dàng như cổ phiếu đã khiến các quĩ ETF hàng hóa như USO trở nên rắc rối đến vậy.

Trước đây, USO thường chỉ nắm giữ vị thế đối với hợp đồng tương lai WTI có thời gian đáo hạn gần nhất. Tuy nhiên, gần đây, USO thông báo rằng do "các diễn biến bất thường của thị trường hiện nay", quĩ này sẽ thay đổi cấu trúc và đầu tư vào hợp đồng tương lai có kì hạn dài hoặc ngắn tùy ý, và cũng sẽ tự điều chỉnh tỉ trọng của các hợp đồng này trong danh mục đầu tư.

Việc thay đổi chiến lược nhanh chóng tùy theo tình hình có thể sẽ hữu ích trong trường hợp thị trường biến động đột ngột, nhưng sẽ làm giảm tính minh bạch với nhà đầu tư, và cũng không thể ngăn cản được việc giá hợp đồng tương lai suy giảm nếu nguồn cung dầu tiếp tục dư thừa.

Ông Ole Hansen, Giám đốc đầu tư hàng hóa tại Saxo Bank cho biết: "Sự lao dốc của giá hợp đồng tương lai dầu thô tháng 5 có thể sẽ tiếp tục lặp lại".

Dấu hiệu cảnh báo

Bất chấp thực tế rằng trên thị trường có nhiều thông tin và cảnh báo hữu ích, phần lớn các nhà đầu tư đều bỏ qua chúng.

Hồi 2016, nhà phân tích Eric Balchunas của Bloomberg Intelligence đã cảnh báo rằng quĩ USO là "một thảm họa chỉ chực chờ nổ ra" đối với các nhà đầu tư ít kinh nghiệm. Những người này không hiểu rõ chi phí phát sinh khi quĩ USO bán ra các hợp đồng tương lai sắp đáo hạn và mua vào hợp đồng của tháng tiếp theo có thể ảnh hưởng đến tỉ suất sinh lời nhiều đến mức nào.

Năm 2016, giá dầu thô giao ngay tăng vọt 45%, trong khi đó, giá chứng chỉ quĩ USO chỉ tăng khiêm tốn 6%. 

Bất kì nhà đầu tư nào chịu khó tìm kiếm dữ liệu sẽ thấy rằng lỗ lũy kế từ khi thành lập năm 2006 của quĩ USO lên tới 93,7% tính đến cuối tháng 3, theo trang web của USCF, công ty quản lí và kiểm soát quĩ USO.

Lòng tham thường có thể khiến nhà đầu tư mờ mắt, bỏ qua những tín hiệu cảnh báo.

Cho đến khi tiếng chuông cảnh tỉnh trở nên rõ ràng hơn, nhiều người vẫn sẽ tiếp tục đổ xô vào thị trường tài chính, với hi vọng sẽ dễ dàng kiếm được lợi nhuận lớn một cách nhanh chóng và dễ dàng.