Chuyên gia: Hai thách thức lớn nhất 2023 là lạm phát và trái phiếu doanh nghiệp khiến lãi suất huy động có thể tăng lên 10%

Giữa xu thế tăng lãi suất của hàng loạt ngân hàng trung ương nhằm kiềm chế lạm phát, lãi suất huy động của Việt Nam được các chuyên gia dự báo sẽ tăng lên mức 10% vào năm 2023. Các chuyên gia phân tích, mặc dù lãi suất của Việt Nam sẽ tăng chậm nhưng rất khó tránh khỏi xu hướng tăng lãi suất đang diễn ra trên khắp thế giới.

Trong cuộc họp chính sách ngày 2/11 (theo giờ địa phương), Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định tăng lãi suất 0,75 điểm %, đưa lãi suất quỹ liên bang lên mức 3,75-4%. Đây là lần tăng 0,75 điểm phần trăm thứ 4 liên tiếp do Fed đưa ra và là lần tăng lãi suất thứ 6 kể từ tháng 3/2022.  

Trưa ngày 3/11, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) cũng công bố quyết định tăng lãi suất thêm 0,75 điểm % lên 3% sau cuộc họp của Uỷ ban Chính sách Tiền tệ (MPC) thuộc BoE. Đây được coi là lần tăng lãi suất lớn nhất của BoE kể từ năm 1989. 

Hồi đầu tháng 11, nhóm chiến lược gia của JPMorgan cũng dự báo Fed sẽ tăng lãi suất cơ bản thêm 0,5 điểm % trong tháng 12 và thêm 0,25 điểm % vào quý I/2023 trước khi chấm dứt chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ... 

"Chu kỳ tăng lãi suất hàng loạt và mạnh nhất trong 40 năm sẽ chấm dứt vào đầu năm sau. Những tín hiệu cho thấy nhịp độ thắt chặt của các ngân hàng trung ương đã đạt đỉnh và bất kỳ đợt tăng lãi suất tới đây cũng sẽ có bước nhảy nhỏ hơn", báo cáo của JPMorgan cho hay.

Lãi suất huy động năm 2023 sẽ ở mức 10%

Bình luận về diễn biến trên thị trường tài chính thế giới, ông Trần Ngọc Báu, CEO WiGroup chỉ ra rằng, trong buổi phát biểu vừa rồi, quan điểm của Fed tập trung vào ba thông điệp: "Sẽ còn tiếp tục tăng lãi suất"; "tốc độ tăng sẽ chậm lại" và "duy trì lâu hơn".

Ông Báu phân tích, nhiều khả năng, Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất nhưng không tăng sốc mà chia thành nhiều lần tăng 25 điểm hoặc 50 điểm rồi duy trì mức lãi suất cao đến hết năm 2023.

Với Việt Nam, CEO WiGroup dự báo, lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại trong năm 2023 sẽ ở mức xấp xỉ 10%, lãi suất cho vay cũng khó duy trì ở mặt bằng hiện tại mà sẽ nhấc dần lên.

Lý giải về dự báo trên, ông Báu cho hay, khi Fed duy trì mức lãi suất 5-5,5% thì chắc chắn lãi suất qua đêm liên ngân hàng của Việt Nam có lẽ sẽ không thể thấp hơn mức 5,5% mà ở vào khoảng 7-8% thay vì mức 6-7% như thời điểm hiện tại. Lãi suất điều hành cũng sẽ giao động trong khoảng 5,5 - 7%. Một điểm đáng chú ý, là biên độ lãi suất giữa trần và sàn hiện đang khá hẹp , NHNN liên tục phải bơm – hút ròng.   

"Như vậy, từ nay đến cuối năm vẫn sẽ có một đợt tăng lãi suất từ 0,5-1% nhằm đưa lãi suất chính sách về trạng thái ổn định sau đó giữ ở mức cao trong năm 2023", đại diện WiGroup nhận định.

Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) mới đây cũng cho rằng nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ điều chỉnh tăng thêm lãi suất điều hành ít nhất 0,5-1 điểm % trong quý IV/2022 đến quý I/2023.    

Theo VDSC, hiện tại, lãi suất điều hành đã trở lại mức trước đại dịch vào cuối năm 2019, dư địa tăng tiếp lãi suất điều hành sẽ tùy thuộc vào diễn biến áp lực các yếu tố bên ngoài (Fed, diễn biến chỉ số DXY, đồng NDT), lạm phát trong nước và áp lực mất giá của tiền đồng (cung-cầu ngoại tệ, triển vọng cán cân thanh toán, dự trữ ngoại hối, thanh khoản tiền đồng).

Các chuyên gia cho rằng, cả ba yếu tố này đều đang hỗ trợ khả năng NHNN sẽ điều chỉnh tăng thêm lãi suất điều hành.

Tốc độ tăng lãi suất sẽ chậm lại

Tuy nhiên, theo ông Trần Ngọc Báu, CEO WiGroup, ở thời điểm hiện tại, NHNN không cần phải tăng lãi suất bởi tỷ giá đã bớt áp lực hơn. Ngay kể cả phải tăng lãi suất, tốc độ tăng trong những tháng tới cũng sẽ chậm hơn.

Nguyên nhân là do lãi suất ở thị trường hai hiện chỉ còn cách lãi suất kỳ vọng 0,5-1% và xấu nhất là 1,5-2%. Với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, cố gắng giữ mặt bằng lãi suất thấp chỉ khi áp lực quá lớn NHNN mới phải tính đến việc tăng lãi suất.

Đặc biệt, những biến động ở thị trường một và vấn đề về trái phiếu doanh nghiệp gây áp lực không nhỏ đến kỳ vọng tăng lãi suất của người dân. Ở thời điểm hiện tại, NHNN phải giảm kỳ vọng này bằng cách không phát tín hiệu tăng lãi suất mạnh và cố gắng ổn định tâm lý thị trường.

"Chúng ta vẫn sẽ tăng lãi suất, nhưng với bối cảnh bên trên kẹp bởi sức khỏe nền kinh tế và ổn định hệ thống tài chính, bên dưới kẹp bởi tỷ giá và lạm phát nên vùng điều hành của NHNN không đủ rộng", CEO WiGroup nói.

Mặc dù, diễn biến bên ngoài đã bớt áp lực nhưng theo ông Báu diễn biến bên trong thị trường tài chính Việt Nam lại đang chuyển biến xấu nhanh do hai yếu tố gồm lạm phát và trái phiếu doanh nghiệp.

Với lạm phát, các yếu tố tác động làm tăng mặt bằng giá cả sẽ rõ rệt hơn vào cuối năm và dự kiến duy trì ở cả năm sau. Trong khi đó, với thị trường tài chính, tổng vốn tín dụng đã vượt qua tổng vốn huy động. Áp lực tăng lãi suất là khá rõ rệt.

Cùng với đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn một lượng lớn vào cuối năm nay và năm sau cũng đáo hạn khoảng 300.000 – 400.000 tỷ đồng cho thấy nhu cầu tín dụng còn cao khiến mặt bằng lãi suất khó có thể giảm.

Ông Báu nhìn nhận, khác với năm nay là vấn đề của tỷ giá đến từ bên ngoài, năm sau sẽ là vấn đề về lạm phát, tăng trưởng kinh tế và các vấn đề từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp.