Chuyên gia cảnh báo thiếu hụt năng lượng ngày nay còn tồi tệ hơn khủng hoảng dầu mỏ những năm 1970

Khủng hoảng dầu mỏ năm 1970

Năm 1973, sau cuộc chiến tranh Yom Kippur giữa Israel và liên minh Arab, các nhà sản xuất dầu Trung Đông đã cấm xuất khẩu dầu sang Mỹ để trừng phạt việc Mỹ ủng hộ Israel. 

Sau sự kiện này, một cuộc khủng hoảng năng lượng khủng khiếp đã xảy ra. Theo Bloomberg, nhà sử học về lĩnh vực năng lượng Daniel Yergin cho rằng "Cuộc khủng hoảng hôm nay có thể còn tồi tệ hơn những năm 1970”.

Vấn đề nghiêm trọng nhất liên quan đến khí đốt tự nhiên là nguồn cung đã thiếu hụt từ trước cả khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. 

Khí đốt của Nga không thể được thay thế một cách dễ dàng, mặc cho những nỗ lực thúc đấy khí đá phiến hóa lỏng xuất khẩu từ Mỹ, ông Yergin nói.

Nhà sử học lưu ý thêm rằng khan hiếm khí đốt không chỉ làm tăng chi phí sưởi ấm cho hộ gia đình trong điều kiện khí hậu lạnh giá mà còn có thể buộc toàn bộ ngành công nghiệp cắt giảm hoặc đóng cửa hoàn toàn các cơ sở sản xuất chạy bằng nhiên liệu này.

Trong cuộc khủng hoảng dầu mỏ những năm 1970, giá dầu đã tăng gấp 4 lần trong vòng 3 tháng sau lệnh cấm vận. Vào thời điểm đó, Mỹ cho rằng thị phần bị mất sẽ gây thiệt hại về tài chính cho các quốc gia xuất khẩu. Nhưng thay vào đó, những nhà sản xuất đã bù đắp cho việc mất thị phần bằng việc bán dầu với giá cao hơn đáng kể.

Vì lượng dầu tiêu thụ của Washington đã không ngừng tăng lên trong nhiều thập kỷ nhờ vào nguồn cung rẻ của Trung Đông, người tiêu dùng Mỹ phải chịu một đòn giáng nặng nề bởi vấn đề thiếu nhiên liệu và các biện pháp bảo tồn năng lượng khẩn cấp.

Châu Âu sẽ là nạn nhân

Điều thú vị là mặc dù lệnh cấm vận không liên quan đến Châu Âu, nhưng châu lục này còn bị giáng một đòn nặng nề hơn do giá cả tăng sau động thái của các nhà sản xuất Arab. Biện pháp hạn chế tiêu thụ nhiên liệu và giới hạn tốc độ trên toàn quốc đã được đưa ra để tiết kiệm nhiên liệu.

Biện pháp thứ hai, về giới hạn tốc độ, là 1 trong 10 bước mà Cơ quan năng lượng quốc tế IEA liệt kê là cần thiết để giảm sự phụ thuộc của EU vào nhiên liệu hóa thạch từ Nga.

Sự thiếu hụt ngày nay liên quan đến tất cả nhiên liệu hóa thạch thay vì chỉ dầu mỏ là một trong những lý do khiến cuộc khủng hoảng hôm nay có thể tồi tệ hơn cả thời điểm những năm 1970, theo ông Yergin.

"Cuộc khủng hoảng này liên quan đến dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và than đá, và cả hai siêu cường hạt nhân."

Châu Âu phụ thuộc vào Nga với gần 1/2 lượng than và khí đốt tự nhiên nhập khẩu, khoảng 1/4 lượng dầu thô nhập khẩu. Và EU vừa quyết định cấm nhập khẩu than của Nga.

Ngay sau đó, mặc dù lệnh cấm nhập khẩu chưa được phê duyệt, Indonesia đã tăng giá than thêm 42%. Các công ty khai thác than ở Australia cho biết khả năng thay thế than Nga rất hạn chế. Giá than Châu Á tăng vọt trong bối cảnh có nhiều báo cáo cho rằng người mua Châu Âu đang săn tìm than thay thế.

Những gì đang xảy ra với than cũng sẽ xảy ra trong dầu và khí đốt. Như nhà sử học Yergin đã lưu ý trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg, thị trường khí đốt tự nhiên toàn cầu không có sẵn nguồn thay thế cho Nga. 

Một chuyên gia năng lượng khác, ông David Blackmon phát biểu trên chương trình Chuyển tiếp Năng lượng rằng Mỹ không có đủ phương tiện và vật chất để thực hiện lời hứa của Tổng thống Biden với EU về việc cung cấp thêm 15 tỷ mét khối khí hóa lỏng (LNG). 

Ông Blackmon lưu ý thời gian cần thiết để thúc đẩy sản xuất khí đốt và mở rộng công suất hóa lỏng cũng như đội tàu chở LNG là vô cùng hạn chế. Đồng thời, Mỹ đã có các cam kết xuất khẩu LNG cho những người mua khác.

Kể cả chưa có bất cứ lệnh cấm vận nào, nhu cầu nhiên liệu hóa thạch đã vượt quá khả năng cung cấp. Chi phí sinh hoạt đang tăng trên khắp lục địa già cỗi và các chính phủ đang vật lộn để kiềm chế. Nếu EU nhất quyết đi theo con đường cấm vận, kết quả có thể rất thảm khốc, như mọi nhà phân tích đã cảnh báo trong nhiều tuần nay.