Ba yếu tố có thể khiến nhân dân tệ sụp đổ

Tính từ đầu năm đến nay, nhân dân tệ đã mất giá hơn 8% so với USD. Đồng nội tệ Trung Quốc đang trên đường ghi nhận mức giảm hàng năm lớn nhất với đồng bạc xanh kể từ năm 1994. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng đây mới chỉ là bước khởi đầu. Một nhà quản lý quỹ đầu cơ của Mỹ còn dự đoán rằng nhân dân tệ sẽ sụp đổ, thậm chí có thể mất luôn một nửa giá trị.

Trong gần 8 năm qua, quỹ đầu cơ Crescat Capital trị giá 136 triệu USD do ông Kevin Smith quản lý đã liên tục đặt cược chống lại nhân dân tệ qua các hợp đồng quyền chọn. Có lúc Crescat được tiền, có lúc lại bị lỗ, nhưng ông Smith vẫn kiên nhẫn chờ đợi vụ phá giá lớn của nhân dân tệ. Và ông cho rằng bây giờ có thể là lúc ván cược dài hơi của mình đem lại trái ngọt. 

Dưới đây là những yếu tố đang gây áp lực lớn cho nhân dân tệ.

Vốn tháo chạy

Sức mạnh của đồng bạc xanh đang thúc đẩy giới đầu tư rút vốn khỏi các tài sản nhân dân tệ để đổ vào các tài sản USD, gây áp lực lên đồng tiền của Trung Quốc. Điều này có thể tạo ra vòng xoáy luẩn quẩn vốn tháo chạy, tiền mất giá, vốn tháo chạy mạnh hơn và cứ thế lặp lại.

Tờ Wall Street Journal cho biết từ đầu tháng 2 đến nay, các nhà đầu tư quốc tế đã rút hơn 82 tỷ USD khỏi trái phiếu nhân dân tệ, mức cao nhất từ trước đến nay. Tính đến cuối tháng 7, khối ngoại nắm lượng trái phiếu nhân dân tệ trị giá 518 tỷ USD, giảm khoảng 8 tỷ USD so với tháng 6.

Tuy nhiên, nhìn chung tốc độ chảy ra của dòng vốn đã chậm lại kể từ tháng 3, khi nhà đầu tư ngoại rút kỷ lục 15 tỷ USD khỏi thị trường trái phiếu Trung Quốc.

Triển vọng kinh tế

Theo tờ Bloomberg, cảnh báo về sự sụp đổ sắp tới của đồng nhân dân tệ đã có từ lâu. Suốt những năm qua, những nhà đầu tư bi quan đã lo sợ rằng các ngân hàng Trung Quốc đã cho vay quá nhiều tiền, đặc biệt là để nuôi dưỡng cơn sốt bất động sản. Lý luận của những nhà đầu tư này là nợ xấu sẽ tăng nhiều đến mức Bắc Kinh phải in tiền để giải cứu các ngân hàng, dẫn đến đồng tiền bị phá giá.

Trong bối cảnh hiện nay, lập luận trên không còn là viễn cảnh xa vời mà có vẻ rất hợp thời. Thị trường nhà đất Trung Quốc đang lún sâu trong khủng hoảng, đe dọa nhấn chìm các ngân hàng dưới núi nợ xấu.

Đồng thời, chính sách Zero COVID khắc nghiệt của Bắc Kinh dẫn tới việc những thành phố quan trọng lần lượt bị phong tỏa. Thiệt hại kinh tế và sự suy yếu của niềm tin người tiêu dùng và doanh nghiệp đồng nghĩa với việc rất có thể Trung Quốc đang ở trong thời kỳ tăng trưởng chậm nhất trong lịch sử hiện đại.

Trong quý II, GDP Trung Quốc giảm 2,6% so với ba tháng trước đó, đánh dấu lần suy giảm đầu tiên kể từ đầu năm 2020. So với cùng kỳ năm trước, GDP chỉ tăng 0,4%, cũng là mức thấp nhất kể từ năm 2020.

Nomura tin rằng Bắc Kinh sẽ duy trì chính sách chống dịch hà khắc cho đến tháng 3/2023. Theo ngân hàng này, lập trường cứng rắn của Bắc Kinh sẽ tiếp tục tạo ra gánh nặng lớn đối với thị trường nhà đất. Nomura đã hạ dự báo tăng trưởng cả năm 2022 của Trung Quốc từ 3,3% xuống 2,8%. Goldman Sachs cắt giảm dự báo từ 3,3% xuống 3%.

Chính sách tiền tệ

Các ngân hàng trung ương phương Tây, tiêu biểu là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), đang mạnh tay thắt chặt chính sách để đối phó với lạm phát cao nhất trong hàng thập kỷ. Ngược lại, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) lại nới lỏng chính sách để củng cố nền kinh tế sa sút. Trong tháng vừa rồi, PBoC đã cắt giảm một số loại lãi suất quan trọng.

Động thái trên tuy có thể tạo ra tác động tích cực tới tăng trưởng nhưng lại làm hạ thấp sức hấp dẫn của đồng nhân dân tệ với việc nới rộng khoảng cách giữa lãi suất ở Trung Quốc và những nơi khác.

Chênh lệch giữa lợi suất mà trái phiếu chính phủ Trung Quốc so với trái phiếu cùng kỳ hạn của Mỹ đã bị xóa sổ từ tháng 4. Hiện nay lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm vào khoảng 3,329%, cao hơn hẳn 66 điểm cơ bản so với lãi suất trái phiếu chính phủ Trung Quốc tương tự.

Dự kiến lãi suất của Mỹ sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới. Một số quan chức Fed đã công khai ủng hộ tăng lãi suất thêm 75 điểm cơ bản trong cuộc họp chính sách tiếp theo. Như vậy các nhà đầu tư càng không có động lực để nắm giữ nợ của chính phủ Trung Quốc. Phần lớn người tham gia khảo sát MLIV Pulse của Bloomberg trong trong thời gian 29/8 – 2/9 dự kiến trái phiếu Kho bạc Mỹ sẽ mang lại lợi nhuận tốt hơn trong 12 tháng tới.

Như vậy hai yếu tố quan trọng nhất tới tiền tệ – chênh lệch lãi suất và dự báo tăng trưởng kinh tế - đều vẽ ra bức tranh u ám cho tỷ giá của nhân dân tệ so với USD.

NHTW Trung Quốc có chịu ngồi yên?

Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc sẽ phải quyết định liệu việc chống cự đà suy giảm của nhân dân tệ có đáng với công sức và phí tổn không. Tỷ giá nhân dân tệ/USD giao ngay hiện nay là 6,9216, chỉ cách 4% so với mức mà giới chức trách phải can thiệp vào năm 2020 và 2019. Giới chuyên gia nhận định việc tỷ giá vượt quá mốc 7 nhân dân tệ/USD – ngưỡng phòng vệ quan trọng của ngân hàng trung ương Trung Quốc - sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian.

Việc Bắc Kinh sẵn lòng để đồng nội tệ mất giá bao nhiêu so với USD là câu hỏi mà không ai rõ lời giải. Nhưng quy mô và các biện pháp PBoC thực hiện cho tới nay cho thấy sự quan tâm của giới chức trách chủ yếu tập trung vào tốc độ thay vì hướng đi của nhân dân tệ. Một trong những lý do lần này Bắc Kinh chấp nhận nhìn nhân dân tệ xuống giá là vì điều này sẽ giúp ích cho hoạt động xuất khẩu. 

Nhưng đà giảm của nhân dân tệ có thể thổi bùng sự đồn đoán rằng Trung Quốc đang từ bỏ việc kiểm soát nội tệ - khuyến khích những nhà đầu cơ đặt cược nhân dân tệ sẽ tiếp tục mất giá.

Hiện tại, chưa có dấu hiệu nào cho thấy thị trường đang hoảng loạn vì nhân dân tệ. Ông Anders Faergemann, nhà quản lý danh mục đầu tư cấp cao tại công ty quản lý tài sản PineBridge Investments cho biết nhân dân tệ vẫn sẽ an toàn miễn là hướng đi của đồng tiền phù hợp với các yếu tố căn bản. Nhưng ông cảnh báo rằng sự trì hoãn trong việc chấm dứt chính sách Zero COVID hoặc khủng hoảng nhà đất xấu đi có thể dễ dàng biến sự bình lặng thành cảnh tượng hỗn loạn.