4 'lá cờ đỏ' trên thị trường tài chính có thể khiến Fed chùn bước

Tuần trước, Cục Thống kê Lao động Mỹ đã công bố báo cáo lạm phát giá tiêu dùng tháng 8. Trái với dự đoán của phần đông chuyên gia, chỉ số CPI đã tăng lần lượt 0,1% so với tháng trước và 8,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Số liệu lạm phát nóng bỏng nói trên đã củng cố khả năng Fed sẽ tăng lãi suất 75 điểm cơ bản lần thứ ba liên tiếp tại cuộc họp tuần này. Thậm chí, một số nhà kinh tế còn đề cập đến mức tăng 100 điểm cơ bản.

Nếu không tính đến kịch bản lạm phát hạ nhiệt thì các thước đo tiềm năng có thể khiến các nhà hoạch định chính sách của Fed bớt “diều hâu” hơn bao gồm tình trạng mất cân bằng tín dụng lan rộng, rủi ro vỡ nợ gia tăng, thanh khoản thị trường trái phiếu sụt giảm và thị trường tiền tệ hỗn loạn.

Dưới đây là một số biểu đồ phân tích sâu hơn vào các yếu tố trên, dựa theo tổng hợp của Bloomberg:

Chênh lệch tín dụng lớn 

Tại Mỹ, chênh lệch giữa lợi suất trung bình của trái phiếu doanh nghiệp hạng đầu tư và trái phiếu Kho bạc phi rủi ro - hay chênh lệch tín dụng - đã tăng khoảng 70% trong năm qua. Điều này đã kéo chi phí đi vay của các doanh nghiệp lên cao hơn.

Phần lớn mức tăng bắt nguồn từ việc dữ liệu lạm phát hàng năm của Mỹ tăng vượt dự báo (thể hiện bằng các phần màu xanh trong biểu đồ bên dưới).

Mặc dù chênh lệch tín dụng đã giảm so với mức cao hồi tháng 7 (khi đó đạt đến 160 điểm cơ bản), đà tăng của thước đo này cho thấy sự căng thẳng ngày càng lớn trên thị trường tín dụng trong bối cảnh Fed thắt chặt chính sách tiền tệ.

Chia sẻ với Bloomberg, ông Chang Wei Liang - chiến lược gia vĩ mô tại DBS Group Holdings, nhận xét: “Cho đến nay, chênh lệch tín dụng là thước đo quan trọng nhất cần theo dõi do tỷ trọng trái phiếu hạng đầu tư ở Mỹ là rất lớn”.

“Nếu chênh lệch tín dụng nới rộng đến hơn 250 điểm cơ bản - gần với mức đỉnh thời đại dịch, Fed có thể phải đưa ra lập trường chính sách mềm mỏng và ôn hoà hơn”, ông Chang nhận định.

Chi phí đi vay lên cao và giá cổ phiếu sụt mạnh kể từ giữa tháng 8 đã thắt chặt các điều kiện tài chính tại Mỹ đến mức chưa từng thấy kể từ tháng 3/2020, theo một thước đo về chênh lệch tín dụng, giá chứng khoán, lãi suất và tỷ giá hối đoái của Goldman Sachs.

Đầu năm nay, Chủ tịch Fed Jerome Powell từng nói rằng ngân hàng trung ương Mỹ đang theo dõi sát sao các điều kiện tài chính để đánh giá hiệu quả của chính sách tiền tệ, Bloomberg lưu ý.

Rủi ro vỡ nợ doanh nghiệp

Một số liệu khác có thể khiến Fed hoảng loạn là chi phí phòng vệ mà doanh nghiệp sử dụng để chống lại rủi ro vỡ nợ đang tăng mạnh.

Chỉ số đo lường các giao dịch hoán đổi rủi ro tín dụng của một rổ trái phiếu hạng đầu tư (Markit CDX North America Investment Grade Index) đã tăng gấp đôi trong năm nay lên 98 điểm cơ bản. Hồi tháng 6, chỉ số này đã vọt lên 102 điểm - mức cao nhất trong năm.

Nguy cơ vỡ nợ của doanh nghiệp thường có mối tương quan chặt chẽ với việc đồng USD tăng giá. Trong vài tháng qua, đồng bạc xanh quả thực đã được hưởng lợi khi Fed nâng lãi suất một cách nhanh chóng.

Thanh khoản thị trường trái phiếu mỏng

Một mối đe doạ khác có thể buộc ngân hàng trung ương Mỹ giảm tốc độ thắt chặt chính sách là thanh khoản trên thị trường trái phiếu Kho bạc đang thu hẹp.

Chỉ số thanh khoản của thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ mà Bloomberg tổng hợp đang ở gần mức tồi tệ nhất kể từ khi giao dịch gần như bị đình trệ hoàn toàn do COVID-19 bùng phát vào năm 2020.

Một chỉ số tương tự đối với trái phiếu kỳ hạn 10 năm do JPMorgan Chase phân tích cũng đã tụt xuống mức được thấy lần cuối vào tháng 3/2020. Khi đó, các nhà đầu tư phải chật vật để định giá cho ngay cả nhóm trái phiếu chính phủ có tính thanh khoản cao nhất này.

Thanh khoản của thị trường trái phiếu Kho bạc trở nên mỏng manh sẽ tạo thêm áp lực lên kế hoạch giảm bớt tài sản của Fed. Trong thời đại dịch, bảng cân đối kế toán của ngân hàng trung ương Mỹ đã phình to lên gần 9.000 tỷ USD. Fed hiện đang hút bớt 95 tỷ USD thanh khoản mỗi tháng.

Thị trường tiền tệ bất ổn

Thước đo thứ 4 có thể buộc các nhà hoạch định chính sách phải suy nghĩ lại là sự hỗn loạn ngày càng gia tăng trên thị trường tiền tệ.

Trong năm nay, đồng USD đã tăng đột biến - thiết lập mức cao nhất trong hàng chục năm so với đồng tiền của hầu hết các đối tác thương mại chính của Mỹ. Lần đầu tiên trong gần hai thập kỷ, USD đã đẩy đồng euro xuống dưới mức ngang giá.

Fed thường phớt lờ sức mạnh của đồng USD, nhưng sự sụt giảm quá mức của đồng euro có thể làm dấy lên lo ngại về tính ổn định của hệ thống tài chính toàn cầu, Bloomberg nhấn mạnh.

Đồng euro đã nới dài đà giảm vào đầu tháng 9 này, nhưng chỉ số sức mạnh tương đối của nó thì không. Điều đó cho thấy sự mất giá của euro có thể đang chậm lại nhưng các nhà đầu tư cần phải kéo giá euro trở lại đường xu hướng giảm dài hạn để trấn an thị trường.

“Nếu đồng euro đã sụt giá, thì Fed có thể sẽ không muốn mọi việc trở nên tồi tệ hơn. Đây là vấn đề hệ trọng, liên quan đến ổn định tài chính toàn cầu chứ không chỉ là nhiệm vụ kép của ngân hàng trung ương Mỹ nữa”, ông John Vail - chiến lược gia trưởng tại Nikko Asset Management nhận định.