4 điều kiện Mỹ cần đáp ứng bằng mọi giá để thoát khỏi suy thoái
(Hình minh họa: Getty Images).
Nền kinh tế Mỹ đang lâm nguy. Giá các mặt hàng thiết yếu như lương thực và năng lượng leo thang đang bào mòn thu nhập của các hộ gia đình, trong khi đó nhu cầu tiêu dùng lớn đã kéo giá của một loạt sản phẩm và dịch vụ đi lên, từ du lịch cho đến nhà ở.
Trong tình cảnh này, nhiều nhà kinh tế tin rằng Mỹ chắc chắn sẽ rơi vào suy thoái trong năm nay hoặc năm sau. Dự báo của hãng tư vấn Vanguard cũng cho thấy con đường để nền kinh tế Mỹ tiếp tục tăng trưởng đã hẹp lại đáng kể, còn khả năng suy thoái trong vòng 18 tháng tới là hơn 50%.
Nhưng vẫn còn cách để kinh tế Mỹ tránh được suy thoái. Dưới đây là những điều kiện cần xảy ra trong thời gian tới để Mỹ thoát khỏi suy thoái:
Kỳ vọng lạm phát giảm
Sự gia tăng của kỳ vọng lạm phát ngày nay chẳng thấm vào đâu so với những năm 1970, nhưng con số này vẫn ở mức cao.
Nghiên cứu của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chi nhánh Cleveland cho thấy hầu hết mọi người không tin rằng thu nhập tương lai sẽ đủ để bù đắp được cho sự gia tăng dự kiến của lạm phát. Nói cách khác, công chúng dự doán lạm phát sẽ làm giảm sức mua. Dĩ nhiên đây không phải điều tốt cho chi tiêu tiêu dùng trong thời gian tới.
Fed nên tiếp tục nhanh chóng tăng lãi suất mục tiêu lên ít nhất là 3% vào đầu mùa thu năm nay. Vanguard tin rằng 3% là con số thấp nhất cần có để củng cố niềm tin của công chúng rằng áp lực giá sẽ sớm hạ nhiệt. Do chính sách tiền tệ có độ trễ, tăng lãi suất lên 3% sớm sẽ giúp giảm thiểu rủi ro đuôi dài hạn bằng cách sớm kìm hãm kỳ vọng lạm phát.
Kỳ vọng lạm phát tại Mỹ đang ở mức cao nhất nhiều thập kỷ.
Giá dầu giảm xuống dưới 100 USD/thùng
Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, giá xăng và các loại nhiên liệu bán lẻ khác đã tăng 34,6% trong 12 tháng qua, góp phần “giúp” đẩy lạm phát tiêu dùng lên 8,6%.
Tính toán của ông Joseph H. Davis, nhà kinh tế trưởng toàn cầu của Vanguard cho thấy người tiêu đùng đã phải chi thêm 280 USD cho thực phẩm và năng lượng trong 12 tháng qua. Khoản chi này là một trong những nguyên nhân chính khiến tỷ lệ tiết kiệm cá nhân giảm.
Nếu giá dầu đi xuống và duy trì ở mức dưới 100 USD/thùng, thì sự suy giảm của chi phí nhiên liệu sẽ triệt tiêu sự gia tăng của chi phí lương thực. Giá năng lượng giảm cũng sẽ “đánh văng” 2,5 điểm % khỏi lạm phát giá tiêu dùng vào cuối năm nay.
Giá dầu WTI tại Mỹ đã hạ nhiệt trong những tháng qua nhưng vẫn ở trên 100 USD/thùng.
Nhiều hàng tồn kho bán lẻ hơn
Kể từ đầu đại dịch, các nền kinh tế đã phải trải qua hết cú sốc nguồn cung này đến cú sốc nguồn cung khác. Ngoài lương thực và năng lượng, tình trạng thiếu hụt sản phẩm tiêu dùng từ xe cộ cho đến nội thất gia đình đã góp phần khiến giá cả gia tăng.
Hàng tồn kho của các nhà bán lẻ đang bắt đầu tăng trở lại khi người tiêu dùng hạn chế một số khoản chi tiêu và nút thắt chuỗi cung ứng dần được tháo gỡ. Nhưng lượng tồn kho này vẫn chưa đủ để kéo giá cả đi xuống.
Hàng tồn kho sản phẩm tiêu dùng của các nhà bán lẻ phải tăng thêm 100 tỷ USD nữa trong mùa hè năm nay. Với sự gia tăng này, hệ số hàng tồn kho/doanh thu của các nhà bán lẻ sẽ trở về gần mức bình thường hơn. Các kệ hàng chất đầy đồ cũng sẽ giúp lạm phát giảm 1,5 điểm % trong những tháng tới.
Người Mỹ quay lại thị trường lao động
Hiện tại, đối với triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ, tình trạng thiếu lao động là rắc rối nguồn cung nghiêm trọng hơn gián đoạn chuỗi cung ứng. Với gần hai vị trí trống cho mỗi người thất nghiệp ở Mỹ, đây có thể là điều kiện khó đáp ứng nhất trong mùa hè năm nay để giúp Mỹ tránh suy thoái. Nhưng Mỹ vẫn còn có hy vọng.
Trong 12 tháng qua, thị trường lao động Mỹ đã có thêm gần 3 triệu nhân công. Sẽ có thêm nhiều người tham gia thị trường lao động nếu số ca nhiễm COVID-19 duy trì ở mức thấp hoặc họ chịu áp lực của giá cả tăng cao. Trên thực tế, Cục Thống kê Dân số Mỹ cho biết số người không tìm kiếm việc làm do lo ngại mắc COVID-19 đã giảm 1 triệu kể từ đầu năm đến nay.
Số việc làm phi nông nghiệp tại Mỹ sắp quay lại mức trước dịch.
Theo tính toán của nhà kinh tế Davis, thêm 1 triệu người nữa gia nhập lực lượng lao động vào đầu mùa thu năm nay sẽ giúp lấp đầy một số vị trí trống và giúp tăng trưởng lương hạ xuống tốc độ lành mạnh hơn là 4%. Tăng trưởng lương với tốc độ 4% sẽ giúp Fed không phải tăng lãi suất lên 4% hoặc cao hơn. Ngược lại, nếu Fed kéo lãi suất lên trên 4%, nhu cầu lao động có thể bị phá hủy.
Theo CNN, Mỹ cần phải đáp ứng cả 4 điều kiện trên trong những tháng tới thì nước này mới có thể tránh được suy thoái. Khi cả 4 hội tụ, lạm phát toàn phần của Mỹ sẽ giảm xuống dưới 4% vào cuối năm 2022. Điều này sẽ giúp ổn định thị trường tài chính và cải thiện tâm lý người tiêu dùng trong mùa hè năm nay.
