Xuất khẩu sầu riêng tăng kỷ lục, cửa khẩu ghi nhận dấu hiệu gian lận mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói

Đã có dấu hiệu gian lận mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói với sầu riêng

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trong tháng 10 vừa qua, xuất khẩu sầu riêng thu về gần 79 triệu USD, tăng 294% so với tháng 10/2021. Mức tăng kỷ lục này đưa sầu riêng trở thành trái cây có kim ngạch xuất khẩu cao nhất tháng.

Lũy kế 10 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đạt 294 triệu USD, tăng 91,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Hiện sầu riêng chiếm 17,3% tổng giá trị xuất khẩu trái cây Việt Nam trong 10 tháng năm 2022, chỉ sau thanh long.

Tại Diễn đàn Kết nối nông sản 970 với chủ đề xây dựng cơ sở, mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc nông sản thực phẩm thúc đẩy xuất khẩu, ông Hoàng Khánh Duy, Phó Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cho biết cơ quan đã nhận được phản ánh, một số cá nhân nhận ủy quyền làm thủ tục xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc có dấu hiệu gian lận mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói. UBND tỉnh Lạng Sơn đã nắm được thông tin và đang chỉ đạo các cơ quan chức năng điều tra vụ việc.

Ông Hoàng Khánh Duy kiến nghị Bộ NN&PTNT tăng cường giám sát doanh nghiệp về mã vùng trồng, cơ sở đóng gói đối với các mặt hàng nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc để tránh gian lận trong thương mại.

Ngoài ra,  Phó Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cũng nhận thấy sau gần một năm thực hiện lệnh 248 và 249 của Trung Quốc, các doanh nghiệp chưa nghiên cứu kỹ quy định nên khi triển khai đăng ký còn nhiều lúng túng, dẫn đến chậm thông quan; hàng nông sản xuất khẩu chủ yếu vẫn ở sản phẩm thô, chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường xuất khẩu. 

Ngoài ra, đại diện Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn còn khuyến cáo doanh nghiệp chấp hành quy định về mã vùng trồng, cơ sở đóng gói, giám sát và lưu trữ đầy đủ nhật ký kiểm tra dịch hại để khi cơ quan hải quan Trung Quốc cần, doanh nghiệp sẽ có cơ sở để đối chiếu.

Mặt khác, doanh nghiệp cũng cần chuyển đối phương thức xuất khẩu theo hướng chuyên nghiệp, chính ngạch, cập nhật tình hình thông quan tại các cửa khẩu và đa dạng hóa loại hình vận tải, logistics để xuất khẩu nông sản đem lại hiệu quả.

Cũng thông tin về tình hình xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc, TS. Phan Thị Thu Hiền cho biết, hiện nay, Việt Nam có 7 loại trái cây xuất khẩu truyền thống bao gồm xoài, thanh long, nhãn, vải, dưa hấu, chôm chôm, mít và 5 loại xuất khẩu theo hình thức ký kết Nghị định thư là măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối và khoai lang được phép xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Ngoài ra, Việt Nam đang xuất khẩu tạm thời với quả chanh leo và ớt tươi. Các mặt hàng đang tiếp tục đàm phán mở cửa thị trường là bưởi, na, dừa, roi, chanh… Những lô hàng trái cây xuất khẩu phải có Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật và không nhiễm đối tượng kiểm dịch thực vật của Trung Quốc.

 TS. Phan Thị Thu Hiền nhận định: “Hiện Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính và có sự thay đổi mạnh mẽ. Phía Trung Quốc yêu cầu kiểm soát chặt chẽ hàng hóa qua biên giới, đặc biệt là hình thức biên mậu, tiểu ngạch.

Đồng thời, Trung Quốc cũng yêu cầu phải đàm phán mở cửa đối với từng loại sản phẩm; Ký kết lại Nghị định thư xuất khẩu đối với 8 loại quả truyền thống, hình thức quản lý tương tự như đối với măng cụt và sầu riêng; Yêu cầu khai báo mã vùng trồng và cơ sở đóng gói…”

2.426 mã sản phẩm được cấp phép nhập khẩu vào Trung Quốc

Thông tin về kết quả thực hiện Lệnh 248 và 249 của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho biết sau gần một năm Lệnh 248 và 249 có hiệu lực, tính đến ngày 5/12 đã có 2.426 mã sản phẩm của Việt Nam được cấp phép nhập khẩu vào Trung Quốc.

Trong đó, 1.236 mã sản phẩm thuộc nhóm 18 mặt hàng đăng ký qua cơ quan thẩm quyền (chiếm 50,9%) và phần còn lại 1.190 mã sản phẩm không thuộc danh mục phải đăng ký qua cơ quan thẩm quyền.

Trong hai nhóm này, các sản phẩm thủy sản được cơ quan hải quan Trung Quốc thông qua nhiều nhất, tiếp đến sản phẩm hạt (hạt điều, cà phê...) và các sản phẩm dầu thực vật, bánh bột...

Liên quan đến những khó khăn của các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa sang Trung Quốc, đại diện Văn phòng SPS lưu ý phần mềm https://cifer.singlewindow.cn của Trung Quốc vừa vận hành vừa nâng cấp, do vậy các doanh nghiệp cần thường xuyên đăng nhập và cập nhật thông tin.

Việc đăng ký online trên hệ thống đăng ký của Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đòi hỏi doanh nghiệp phải sử dụng công nghệ và ngoại ngữ tiếng Trung Quốc/tiếng Anh. Một số doanh nghiệp vẫn chưa nắm được quy trình, quy định đăng ký doanh nghiệp theo hình thức online.

Ngoài ra, một vướng mắc khác như thao tác khai báo thông tin trên hệ thống sai lệch hay tài khoản tự mở không thông qua cơ quan có thẩm quyền duyệt định danh nên bị ảnh hưởng khi làm thủ tục thông quan.

Để đáp ứng được các điều kiện đăng ký xuất khẩu vào Trung Quốc, ông Ngô Xuân Nam khuyến cáo doanh nghiệp thiết lập và vận hành hệ thống quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm theo nguyên tắc hệ thống phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn (HACCP).

Doanh nghiệp đăng ký nhanh năm 2021 cần bổ sung các thông tin đăng ký trên hệ thống CIFER trước ngày 30/6/2023. Doanh nghiệp liên hệ cơ quan thẩm quyền đã nộp hồ sơ đăng ký hoặc Văn phòng SPS Việt Nam để được hướng dẫn. Sau thời hạn trên, nếu doanh nghiệp chưa hoàn thiện bổ sung hồ sơ, mã sản phẩm sẽ bị đưa ra khỏi danh sách của GACC.

Đại diện SPS Việt Nam nhấn mạnh doanh nghiệp cần chú ý các lỗi thường gặp khi khai báo online về thông tin về tài khoản; Địa chỉ văn phòng/địa chỉ nơi sản xuất; Cơ quan có thẩm quyền tại địa phương; Tên Latin/khoa học của sản phẩm; Thông tin về người liên lạc; Ghi chú...

Cuối cùng, doanh nghiệp cũng cần nắm chắc các quy định Lệnh 248, Lệnh 249 và thường xuyên cập nhật thông tin từ các cơ quan chuyên môn để có điều chỉnh cho phù hợp.