Vì sao các nhà đầu tư sẽ 'phát sốt' khi Grab IPO vào cuối năm nay?

Năm 2018, Uber Technologies rút khỏi thị trường Đông Nam Á trong bối cảnh cạnh tranh mạnh mẽ với các công ty gọi xe địa phương. B năm sau đó, công ty mua lại mảng vận hành và kinh doanh của Uber tại Đông Nam Á đã trở thành một trong những tập đoàn công nghệ lớn nhất trong khu vực và đã sẵn sàng cho việc thực hiện IPO ở Mỹ.

Khi cổ phiếu của Grab bắt đầu giao dịch trên sàn Nasdaq, Grab không còn đơn thuần là một ứng dụng di chuyển. Grab còn cung cấp cả dịch vụ giao đồ ăn, đồ tươi sống, thanh toán và bảo hiểm. Theo Nikkei, Grab sẽ là một lựa chọn thay thế "độc đáo" hơn cho các nhà đầu tư đã từng quan tâm đến cổ phiếu của các công ty như Uber, DoorDash, Alibaba và Didi Chuxing.

Nikkei cũng dự đoán việc niêm yết tại Mỹ (dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm nay thông qua một công ty thâu tóm, sáp nhập Mỹ) có thể là điểm khởi đầu của một làn sóng các công ty Đông Nam Á niêm yết tại Mỹ. Trước đây, các công ty Đông Nam Á được cho là vẫn chưa được nhìn nhận hợp lý trên thị trường toàn cầu mặc dù có tiềm năng lớn.

Grab - siêu ứng dụng hàng đầu tại một số quốc gia Đông Nam Á

Ở Singapore, ứng dụng Grab là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người. Những chiếc xe máy và xe đạp mang theo hộp giao đồ "GrabFood" xuất hiện dày đặc trên đường phố, trong khi đó nhà hàng và các cửa hàng nhận thanh toán bằng mã QR thông qua ví điện tử GrabPay. Người dùng cũng đặt các chuyến xe để di chuyển qua Grab.

Grab bắt đầu như một ứng dụng đặt xe taxi vào năm 2012 ở Malaysia. Nhờ mạng lưới các đối tác tài xế, Grab sau đó bổ sung thêm dịch vụ giao đồ ăn. Tận dụng số lượng người dùng Internet qua di động lớn ở Đông Nam Á và nguồn vốn từ nhiều nhà đầu tư uy tín, Grab liên tục tăng trưởng.

Hiện tại, Grab đã có hiện diện tại 8 quốc gia Đông Nam Á, bao gồm Singapore, Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Thái Lan, Philippines, Campuchia và Myanmar. Tính đến thời điểm quý 2 năm nay, Grab đã có khoảng 24,7 triệu người dùng hoạt động. Grab cũng có khoảng 5 triệu tài xế đăng ký và 2 triệu đối tác bán hàng đăng ký.

Về thị phần, Grab chiếm 50% thị trường mảng giao đồ ăn tại 6 nền kinh tế chính trong khu vực trong năm 2020, vượt qua Foodpanda, Deliveroo và một số đối thủ khác, theo báo cáo của Momentum Works.

Một số báo cáo khác thì cho thấy Grab là dịch vụ gọi xe dẫn đầu tại phần lớn các thị trường trong khi đó GrabPay dẫn đầu thị phần ví điện tử tại Singapore và Malaysia. "Tôi nghĩ rằng Grab đang đặc biệt hấp dẫn giới đầu tư", ông Howard Yu, giáo sư tại Trường kinh doanh IMD (Thuỵ Sỹ), chia sẻ.

Theo ông, đợt thắt chặt quản lý các công ty công nghệ của chính phủ Trung Quốc đã ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của các công ty như Tencent, Alibaba hay Didi. "Bất kỳ nhà đầu tư quốc tế nào cũng phải đa dạng danh mục của mình. Họ không thể bỏ tất cả trứng vào một giỏ. Điều này khiến Grab trở thành một lựa chọn thay thế hấp dẫn", ông nói thêm.

Cùng thời điểm, việc cung cấp nhiều dịch vụ cùng lúc khiến Grab hấp dẫn hơn các đối thủ Mỹ hoạt động cùng trong ngành gọi xe, ông Yu nói.

"Từ góc nhìn của một nhà đầu tư Mỹ, chúng tôi cần tìm ra cơ hội đổi mới ở mỗi công ty. Uber đang phát triển UberEats nhưng họ sẽ không thể phát triển mảng tài chính mạnh như Grab vì các quy định", ông nhận định.

Mấu chốt trong tăng trưởng của Grab là chiến lược siêu ứng dụng. Tuỳ thuộc vào thị trường, trang chủ của ứng dụng sẽ hiển thị nhiều biểu tượng khác nhau đại diện cho đa dạng các dịch vụ như giao đồ ăn, giao đồ tươi sống, mua sắm hay di chuyển. Dữ liệu lớn Grab có được thông qua các giao dịch này giúp Grab tuỳ chỉnh được các dịch vụ tài chính ví dụ như "mua trước, trả sau".

Grab cũng đã được cấp giấy phép ngân hàng tại Singapore cùng Singtel. Dịch vụ ngân hàng của liên doanh này được kỳ vọng sẽ triển khai vào năm sau.

"Mỗi mảng kinh doanh của chúng tôi sẽ giúp các mảng khác tăng quy mô", ông Anthony Tan, CEO Grab, chia sẻ hồi tháng 9 khi được hỏi về chiến lược siêu ứng dụng. Bên cạnh đó, Grab cũng nói rằng nó đang ở vị thế tốt để tận dụng xu hướng thành thị hoá nhanh chóng ở Đông Nam Á.

khu vực này cũng có môi trường điều hành ủng hộ và tỷ lệ người dân chưa được ngân hàng phục vụ/chưa được ngân hàng phục vụ đầy đủ cao. "Grab tin rằng Đông Nam Á là một trong những khu vực hấp dẫn và năng động nhất trên thế giới", Grab nói trong hồ sơ đệ trình lên cơ quan quản lý Mỹ.

Tiềm năng còn rất lớn

Dù vậy, Grab vẫn có quy mô khá nhỏ khi so sánh các con số tài chính với các công ty Mỹ hay Trung Quốc. Trong quý II năm nay, tổng giá trị hàng hoá giao dịch (GMV) mảng gọi xe của Grab đạt 685 triệu USD, rất nhỏ so với con số 8,6 tỷ USD của Uber. Mảng giao đồ của Grab đạt GMV 2,1 tỷ USD, bằng khoảng 1/6 so với con số 12,9 tỷ USD của Uber và 1/5 so với con số 10,4 tỷ USD của DoorDash.

Về lợi nhuận, Grab ghi nhận lỗ ròng 815 triệu USD trong quý II, cao hơn nhiều so với Uber (lãi ròng 1,14 tỷ USD) và DoorDash (lỗ ròng 102 triệu USD). Điều này đồng nghĩa với việc Grab đang ưu tiên đầu tư cho tăng trưởng.

Dù vậy, Grab tin tưởng rằng công ty vẫn sẽ duy trì được đà tăng trưởng nhanh trong những năm tới. Theo dự phóng, Grab kỳ vọng sẽ đạt mức doanh thu tăng lên 34,2 tỷ USD vào năm 2023 từ con số 12,5 tỷ USD của năm 2020, tương đương tăng trưởng hàng năm 40%.

"Tôi cho rằng Grab có tiềm năng tăng trưởng nhanh hơn các công ty đối thủ toàn cầu", ông Angus Mackintosh, nhà phân tích và sáng lập CrossASEAN Research, nói. Theo đó, Grab đang hoạt động trong một khu vực có tỷ lệ dùng dịch vụ còn thấp bằng các chiến lược siêu địa phương hoá. "Vì thế, tiềm năng tăng trưởng trong dài hạn của Grab cao hơn so với những gì các nhà đầu tư sẽ có với Uber và DoorDash", ông nhận định.

Bên cạnh đó, trong khi các nhà đầu tư muốn đặt cược vào tốc độ tăng trưởng nhanh của Châu Á, Trung Quốc vẫn được nhìn nhận là thị trường rủi ro xét vì môi trường điều hành, quản lý. Do đó, Grab có những lợi thế riêng.

Dĩ nhiên, đầu tư vào Đông Nam Á cũng có những thách thức nhất định. Nền kinh tế Internet Đông Nam Á được kỳ vọng sẽ tăng gấp 3 lần quy mô tới năm 2025, theo Google, Temasek Holdings và Bain & Co.

Dù vậy, cạnh tranh cũng sẽ gia tăng và ảnh hưởng đến tiềm năng lợi nhuận của Grab. Bên cạnh các đối thủ truyền thống như Sea hay GoTo, Grab cũng có thể sẽ có thêm một số đối thủ khác, ví dụ như AirAsia.

Bên cạnh đó, môi trường điều hành, quản lý tại Đông Nam Á cũng có thể sẽ "khắc nghiệt" hơn với các công ty công nghệ. Mới đây, trên Facebook cá nhân, ông Lý Hiển Long, Thủ tướng Singapore, bày tỏ quan ngại về mức lương quá thấp của các nhân viên giao hàng.

Ông kêu gọi cơ chế bảo hộ tốt hơn cho nhóm người này. Chính sách nói trên có thể làm các nền tảng như Grab phải gia tăng chi phí. Đó là chưa kể đến những rủi ro đến từ dịch bệnh.

Hối tháng trước, Grab nói rằng nó đang trên đà hoàn thành việc sáp nhập với Altimeter Growth Corp (một công ty thâu tóm, sáp nhập chuyên dụng) ở mức định giá 40 tỷ USD.