Vì sao Brazil là nơi lí tưởng để nghiên cứu vắc xin COVID-19?

Brazil hiện là nước chịu ảnh hưởng nặng nhất bởi đại dịch COVID-19 ở khu vực Mỹ Latinh và là ổ dịch lớn thứ hai trên thế giới chỉ sau Mỹ với tổng số ca nhiễm hơn 3,36 triệu ca, trong đó có 108.654 trường hợp tử vong. Số ca nhiễm mới hàng ngày của nước này vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm, nhưng các nhà nghiên cứu vắc xin lại thấy cơ hội tại đây, theo New York Times.

Là ổ dịch lớn thứ hai thế giới cùng đội ngũ chuyên gia tiêm chủng chuyên môn cao, cơ sở hạ tầng sản xuất y tế mạnh mẽ và hàng nghìn tình nguyện viên thử nghiệm vắc xin, Brazil đã nổi lên như một nhân tố quan trọng trong đua tìm ra vắc xin chấm dứt đại dịch. 

Ba trong số các nghiên cứu vắc xin tiên tiến và hứa hẹn hàng đầu thế giới đang dựa vào các nhà khoa học và tình nguyện viên ở Brazil, theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới WHO về tiến độ nghiên cứu vắc xin. 

Chính phủ Brazil hi vọng công dân của họ có thể nằm trong số những người đầu tiên trên thế giới được tiêm chủng. Các chuyên gia y tế cho rằng Brazil thậm chí có thể sản xuất vắc xin và xuất khẩu sang các nước láng giềng. 

Dimas Covas, giám đốc Viện Butantan, một nhà sản xuất dược phẩm sinh học nổi tiếng thế giới của Brazil đang hợp tác với Công ty Công nghệ sinh học Sinovac của Trung Quốc trong một nghiên cứu vắc xin đã đến giai đoạn thử nghiệm ba với 9.000 tình nguyện viên. Ông Covas cho biết: “Tôi rất lạc quan, Brazil sẽ là một trong những quốc gia đầu tiên có vắc xin này”.

Khoảng 5.000 người Brazil khác cũng đã được tuyển chọn để hỗ trợ cuộc thử nghiệm vắc xin do AstraZeneca, một công ty dược phẩm Anh - Thụy Điển hợp tác với Đại học Oxford thực hiện. 

Và thêm 1.000 tình nguyện viên ở Brazil đã được tuyển dụng để tham gia thử nghiệm vắc xin do hãng dược Mỹ Pfizer phát triển. 

Các nhà nghiên cứu vắc xin cần các quốc gia có ổ dịch đủ lớn để đánh giá liệu một loại vắc xin có hiệu quả hay không. Một số tình nguyện viên được tiêm vắc xin tiềm năng trong khi những người khác được tiêm giả dược, nhưng họ phải ở nơi có đủ lượng vi rút lưu truyền trong cộng đồng. 

Ngoài Mỹ, Brazil là quốc gia duy nhất hoàn toàn có đủ các điều kiện cho những cuộc thử nghiệm này. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng vẫn còn quá sớm để kết luận rằng các cuộc thử nghiệm vắc xin đang được tiến hành ở Brazil sẽ giành chiến thắng trong cuộc đua.

Các quốc gia trên thế giới đang chạy đua để trở thành một trong những quốc gia đầu tiên được tiếp cận với vắc xin COVID-19. 

Tại Ấn Độ, một trong những gia đình giàu có nhất của đất nước đang đánh cược bằng việc lên kế hoạch sản xuất hàng loạt vắc xin của Đại học Oxford với hi vọng "đón đầu" nếu loại thuốc này được chứng minh khả dụng trên thực tế, dù hiện tại vắc xin này vẫn còn đang trong quá trình thử nghiệm và thậm chí có thể không cho kết quả như mong muốn.

Mới đây, Nga đã phê duyệt một loại vắc xin dù chưa thực hiện các thử nghiệm cuối cùng về tính an toàn và hiệu quả. 

Brazil có hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng toàn cầu với một trong những chương trình tiêm chủng tốt nhất ở thế giới. Điều này đã giúp Brazil ngăn chặn sự bùng phát của bệnh sốt vàng da, bệnh sởi... Nhưng trong những năm gần đây, khi nền kinh tế suy thoái, chương trình đã bị ảnh hưởng bởi việc cắt giảm ngân sách. Thêm vào đó, những thông tin sai lệch về tiêm chủng trên mạng xã hội cũng gây khó khăn cho công tác này.

Kết quả là năm 2019, lần đầu tiên sau 25 năm, Brazil đã không hoàn thành bất kì mục tiêu tiêm chủng nào. 

Vì vậy, bước đột phá về vắc xin COVID-19 có thể thúc đẩy ngành vắc xin của đất nước. Điều này cũng có thể tiếp thêm sinh lực cho các tổ chức khoa học, nơi tuyển chọn các nhà khoa học đẳng cấp thế giới nhưng đã quay cuồng sau nhiều năm cắt giảm ngân sách khiến hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng suy yếu và làm giảm uy tín của đất nước được biết đến như một cường quốc nghiên cứu. 

Katherine O’Brien, giám đốc tiêm chủng của Tổ chức Y tế Thế giới, hoan nghênh các khoản đầu tư của Brazil trong việc sản xuất vắc xin COVID-19. Nhưng bà cho biết các thỏa thuận song phương mà Brazil tham gia vẫn là một canh bạc. 

Tiến sĩ O’Brien nói: “Một số quốc gia sẽ gặp may mắn khi kí được hợp đồng được với một ứng viên vắc xin chứng minh được hiệu quả, và ngược lại, một số nước sẽ không nhận được gì nếu vắc xin đó cuối cùng thất bại."

Brazil có khả năng sản xuất khoảng 500 triệu vắc xin mỗi năm. Theo hợp đồng vắc xin COVID-19 hiện tại, các nhà máy vắc xin của Brazil ban đầu sẽ xử lí các công đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất vắc xin với nguyên liệu thô được nhập khẩu và sau đó sẽ tự sản xuất hoàn toàn. 

Brazil đã kí hai thỏa thuận để được ưu đãi tiếp cận vắc xin. Một, thỏa thuận giữa Viện Butantan của bang Sao Paulo, Brazil với Sinovac, sẽ cung cấp cho Brazil 120 triệu liều vắc xin vào đầu năm 2021. 

Thỏa thuận thứ hai, giữa Viện Bio-Manguinhos của chính phủ liên bang và AstraZeneca, đảm bảo tiếp cận 100 triệu liều vắc xin vào đầu năm sau. Cả hai hợp đồng đều bao gồm thỏa thuận chuyển giao công nghệ cho phép Brazil sau này tự sản xuất vắc xin. 

Chính phủ Brazil hi vọng sẽ bắt đầu tiêm vắc xin cho một số người Brazil vào 6 tháng đầu năm 2021. 

Soraya Smaili, hiệu trưởng của Đại học Liên bang Sao Paulo, nơi hỗ trợ nghiên cứu của AstraZeneca và Oxford, cho biết việc tuyển dụng tình nguyện viên cho các nghiên cứu đang diễn ra ở Brazil không gặp trở ngại.

“Không khó để tìm được tình nguyện viên,” cô nói. “Mọi người đã bước lên phía trước và đều muốn trở thành một phần của công cuộc nghiên cứu vắc xin chống lại đại dịch” 

Maurício Zuma, giám đốc Viện Bio-Manguinhos, cho biết sau khi đáp ứng được nhu cầu vắc xin trong nước, ông hi vọng sẽ xuất khẩu sang các nước láng giềng đang vật lộn với số ca nhiễm COVID-19 cao. 

“Ý định của chúng tôi là tham gia vào một phong trào đoàn kết,” ông Maurício Zuma nói. “Nếu chúng tôi sản xuất được vắc xin và còn dư, chắc chắn chúng tôi sẽ đưa tới các quốc gia khác ở Mỹ Latinh.” 

Dù có những tín hiệu tốt về vắc xin, các nhà nghiên cứu vẫn nhắc nhở người dân rằng những tín hiệu này sẽ không đơn phương chấm dứt những mất mát mà đại dịch gây ra cho đất nước. Maria Elena Bottazzi, một nhà phát triển vắc xin tại Đại học Y Baylor, cho biết: “Người dân không nên cho rằng mọi việc đã xong, vẫn còn rất nhiều việc mà Brazil cần phải làm để tăng cường cơ sở hạ tầng y tế công cộng để giảm sự lây truyền của virus.