Ukraine mạnh tay chống tham nhũng giữa thời chiến, thu nhiều tiền mặt và xe sang

Theo CNN, Ukraine đã mở một loạt cuộc truy quét chống tham nhũng trên cả nước, và phát hiện ra lượng lớn tiền mặt, đồng hồ và xe sang tại nhà riêng của các quan chức. 

Người đứng đầu cơ quan thuế của Kiev vừa bị cáo buộc liên quan đến việc bỏ qua 1,2 tỷ USD tiền thuế chưa trả. Hôm 1/2, Cục Điều tra Quốc gia Ukraine (SBI) tuyên bố đã tìm thấy hàng trăm nghìn USD tiền mặt, kèm theo đồng hồ xa xỉ và xe hơi tại nhà riêng của người này. Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) cho biết những cuộc truy quét được thực hiện nhằm chống lại “kẻ thù trong nước”.

Nhiều cuộc truy quét khác cũng diễn ra vào hôm 1/2, bao gồm cả việc khám xét cựu Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov. Ông Avakov bị tình nghi là có liên quan đến vụ tai nạn máy bay hôm 18/1 làm 14 người thiệt mạng. 

Ông Denys Monastyrskyi - Bộ trưởng Nội vụ Ukraine - cũng nằm trong số những người kém may mắn trên chuyến bay đó.

Ông Avakov là Bộ trưởng Nội vụ Ukraine khi chiếc trực thăng ES-225 “Super Puma” bị rơi hôm 18/1 được mua từ Pháp. Hôm 1/2, ông đã phủ nhận mọi hành vi sai trái, và tuyên bố hợp đồng mua bán máy bay đã được quốc hội Ukraine phê chuẩn.

SBU cũng cáo buộc “ban quản lý cũ” của các công ty lọc dầu, khai thác dầu lớn nhất Ukraine “biển thủ” 1,1 triệu USD. 

SBU tuyên bố đã buộc tội cựu giám đốc mua sắm của Bộ Quốc phòng Ukraine về tội tham ô. Vị quan chức này đã chi số tiền tương đương 2,7 triệu USD để mua gần 3.000 áo chống đạn cho lực lượng vũ trang Ukraine. Lô áo này sau đó bị phát hiện là không đủ tiêu chuẩn “để bảo vệ binh lính Ukraine”.

Quan chức trên có thể sẽ phải đối mặt với án tù từ 5 đến 8 năm, và những chiếc áo chống đạn không đạt chuẩn đã bị thu hồi. 

Một phần trong nỗ lực gia nhập EU?

Theo Wall Street Journal (WSJ), các cuộc truy quét diễn ra sau khi Tổng thống Zelensky sa thải hàng loạt quan chức cao cấp có liên quan đến vụ tham nhũng về mua sắm nhu yếu phẩm thời chiến. 

Cuộc chiến chống tham nhũng nóng lên hai ngày trước khi Ukraine chuẩn bị tổ chức hội nghị thượng đỉnh với Liên minh châu Âu (EU) tại Kiev vào ngày 3/2. Các quan chức Ukraine hy vọng hội nghị sẽ thúc đẩy nỗ lực trở thành thành viên của khối chính trị và kinh tế này.

Ngày 24/1, bà Ana Pisonero, người phát ngôn của Ủy ban châu Âu, tuyên bố rằng các biện pháp chống tham nhũng là “một khía cạnh quan trọng của quá trình gia nhập EU”.

Các thành viên EU đa số đều ủng hộ Ukraine. Tuy nhiên, EU lại chia rẽ về việc quốc gia Đông Âu nghèo khó, đang bị chiến tranh tàn phá này sẽ gia nhập liên minh nhanh như thế nào. Khối cũng đã coi chống tham nhũng như một điều kiện để gia nhập.

Ông Mykhailo Podolyak, cố vấn hàng đầu của Tổng thống Zelensky, cho biết hoạt động chống tham nhũng vào tuần trước và hôm 1/2 vừa qua là một nỗ lực thanh lọc bộ máy.

Tuần trước, đã có 10 vụ sa thải quan chức cấp cao, bao gồm Phó Chánh văn phòng Tổng thống, một Thứ trưởng Quốc phòng, Phó Tổng Công tố và một số người đứng đầu chính quyền khu vực.

Các quan chức Ukraine cho biết những vụ sa thải trên chỉ là khởi đầu cho nỗ lực giải quyết những khiếu nại nội bộ lâu lâu nay về tham nhũng. Phía Kiev cũng có thể đang đáp lại những lo ngại của Đảng Cộng hòa về viện trợ của Mỹ cho Ukraine. 

Ông Podolyak tuyên bố rằng cuộc càn quét gần đây không có liên hệ trực tiếp tới hội nghị thượng đỉnh vào ngày 3/2. Tuy nhiên, ông cho biết nỗ lực trên được khởi động một phần bởi các đồng minh phương Tây "đã cung cấp [cho Ukraine] sự hỗ trợ đáng kể về tài chính, quân sự và tài nguyên". Phương Tây có thể đặt ra các câu hỏi và "dẫn đến việc sự hỗ trợ bị đình chỉ một phần".