Thị trường tài chính toàn cầu sắp bước vào chuyến tàu lượn siêu tốc 2022

Tăng trưởng mờ nhạt, lạm phát nóng bỏng

Nhiều nhà phân tích và nhà đầu tư nói rằng sự xuất hiện của Omicron đã làm tăng nguy cơ xuất hiện lạm phát kèm suy thoái (stagflation) trong năm mới, với tăng trưởng suy yếu còn áp lực giá cả gia tăng. Khủng hoảng năng lượng mùa đông cũng sẽ đè nặng lên các nền kinh tế châu Âu.

Tờ The Guardian dẫn lời ông Laith Khalfaf, Giám đốc phân tích đầu tư tại công ty chứng khoán AJ Bell nói: "Vắc xin và phương pháp điều trị COVID-19 có thể giúp giảm bớt sự gián đoạn xã hội mà chúng ta phải đối mặt. Tuy nhiều doanh nghiệp đã học cách xoay xở qua các lần đóng/mở cửa trong đại dịch, nhưng sự quay trở lại của các hạn chế nghiêm khắc tại Anh và các nước khác sẽ là cú đánh vào nền kinh tế toàn cầu".

Nếu đại dịch thực sự giảm bớt trong 2022 như hy vọng, các ngân hàng trung ương được cho là sẽ tăng lãi suất hoặc cắt giảm các chương trình nới lỏng tiền tệ hàng nghìn tỷ USD để kiềm chế lạm phát.

Trong cuộc họp tháng này, Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) dự kiến sẽ nâng lãi suất ba lần trong 2022. Hành động của Fed có thể khiến thị trường hoảng sợ và làm suy yếu cuộc phục hồi kinh tế.

Ông Victor Golovtchenko, nhà phân tích của công ty môi chứng chứng khoán Think Matters nhận xét Fed đang ở trong thế buộc phải lựa chọn giữa "tỷ lệ lạm phát cao dai dẳng và thị trường tài chính định giá quá cao trong quá lâu".

Vì lý do này mà chuyên gia Joost Beaumont của ngân hàng Hà Lan ABN Amro cho rằng năm tới sẽ nhiều biến động đối với các thị trường. "Chúng tôi dự kiến tình hình tài chính toàn cầu sẽ thắt chặt hơn, đặc biệt là các đợt tăng lãi suất của Fed một lần nữa sẽ châm ngòi cho biến động".

Ngân hàng trung ương Anh cũng được cho là sẽ tăng lãi suất hai hoặc ba lần trong 2022. Trong tháng 12, Anh đã bất ngờ tăng lãi suất chính lên 0,25% bất chấp lo ngại về Omicron.

Ông George Lagarias, nhà kinh tế trưởng của Mazars đánh giá: "Các ngân hàng trung ương đang thẳng tiến trên con đường thắt chặt chính sách tiền tệ, đây là việc làm rất khác với đợt bùng phát đại dịch lần trước. Chúng tôi tin rằng cho năm 2022, nhà đầu tư ít nhất cũng cần chuẩn bị sẵn sàng cho biến động".

Giá năng lượng tăng đột biến tại châu Âu và châu Á đẩy lạm phát lên cao hơn trong năm nay, trong bối cảnh nguồn cung chật vật để đáp ứng nhu cầu sau khi các nền kinh tế tiên tiến nới lỏng biện pháp phong tỏa. Dự báo lạm phát sẽ duy trì ở mức cao trong ngắn hạn nhưng có thể đi xuống trong năm 2022.

Ông Bill Blain, chuyên gia tại Shard Capital cho rằng thị trường chưa phản ánh vào giá cuộc khủng hoảng năng lượng đang buộc một số nhà máy phải ngừng hoạt động. "Thị trường đang đánh giá quá thấp tác động của giá năng lượng tăng tới lợi nhuận doanh nghiệp và tăng trưởng toàn cầu", ông cảnh báo.

Theo ông, châu Âu đặc biệt dễ bị tổn thương. Trong khi đó các đợt cắt điện và "trục trặc trong hoạt động công nghiệp" ở Trung Quốc có thể tạo ra cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng mới.

Các cổ phiếu công nghệ tăng trưởng cao nhưng sinh lời thấp có thể sẽ gặp khó khăn trong môi trường lạm phát cao và lãi suất tăng. Giá của nhiều cổ phiếu từng tăng thần tốc như Zoom và Peloton đã rớt khỏi đỉnh lịch sử. Ông Paul Craig, nhà quản lý danh mục tại Quilter Investors, nói rằng các cổ phiếu tăng trưởng cực cao có thể sẽ tiếp tục chật vật:

"Có thể chúng ta đang chứng kiến cái kết của bong bóng định giá trong các startup mới nổi, cổ phiếu siêu tăng trưởng và các doanh nghiệp gắn mác công nghệ. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu người đầu tư vào những công ty này phải chịu thêm đau đớn trong 2022".

Theo The Guardian, kinh tế Mỹ có thể hụt bước nếu Tổng thống Biden không thể thuyết phục Thượng viện thông qua gói chi tiêu Build Back Better 1.750 tỷ USD. Sự giảm tốc hay thậm chí là tăng trưởng âm tại Trung Quốc cũng có thể khiến thị trường dựng tóc gáy trong 2022.

Nomura viết: "Bất chấp sự thay đổi lập trường chính sách gần đây của Bắc Kinh, chúng tôi dự kiến tăng trưởng sẽ suy giảm hơn nữa vào mùa xuân 2022 vì tình hình của ngành bất động sản xấu đi, chi phí gia tăng từ chiến dịch Zero COVID, lạm phát suy giảm, loạt nhà máy đóng cửa trước và sau Thế vận hội Olympic Mùa đông. Sợ rằng điều tồi tệ nhất còn chưa đến".

"Chúng tôi kỳ vọng Bắc Kinh sẽ có thêm động thái kiên quyết để chặn đứng đà suy giảm kinh tế trong mùa xuân sắp tới, sau đó tăng trưởng có thể chạm đáy trước khi ngóc đầu tăng", ngân hàng viết thêm.

Tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sụt giảm có thể kéo giá hàng hóa đi xuống. Oxford Economics dự đoán giá quặng sắt sẽ kết năm 2022 ở mức thấp hơn hiện nay. Bắc Kinh được cho là sẽ gây áp lực lên ngành thép để giảm khí thải nhà kính.

Triển vọng và nguy cơ

Tiến trình tiêm chủng vắc xin, đặc biệt là tại các thị trường mới nổi, sẽ là yếu tố quan trọng trong cuộc chiến chống đại dịch và tháo gỡ nút thắt chuỗi cung ứng.

Bà Seema Shah, Giám đốc đầu tư tại Principal Global Investors dự đoán: "Năm 2022, chính phủ của các nước mới nổi đang tăng tốc tiêm chủng sẽ dễ chống chọi với COVID-19 hơn và nới lỏng các chính sách kiểm soát dịch. Điều này sẽ mang lại cơ hội cho các chứng khoán gắn liền với quá trình mở cửa kinh tế, và ngụ ý rằng việc đóng cửa bến cảng và nhà máy sẽ diễn ra ít thường xuyên hơn".

Rủi ro địa chính trị đang lơ lửng trước thềm năm mới, với quân đội Nga tập trung gần biên giới Ukraine, gia tăng căng thẳng giữa Đài Loan và Trung Quốc đại lục, kỳ bầu cử Quốc hội tại Mỹ và bầu cử tổng thống ở Pháp.

Hầu hết ngân hàng Phố Wall dự đoán chứng khoán sẽ tiếp tục đi lên trong 2022, theo sau đà tăng lớn năm 2020 và 2021, tờ The Guardian cho biết. 

Ông Mark Haefele, Giám đốc đầu tư tại UBS Global Wealth Management có cái nhìn tích cực về chứng khoán trong đầu năm 2022: "Tăng trưởng kinh tế toàn cầu nhiều khả năng sẽ tiếp tục cao hơn xu hướng trong nửa đầu 2022, chính sách tiền tệ vẫn mang tính hỗ trợ ngay cả khi các biện pháp nới lỏng khẩn cấp bị cắt giảm. Chúng tôi cũng kỳ vọng tăng trưởng 10% đối với lợi nhuận doanh nghiệp trong năm tới".

Nhưng nhiều mối nguy vẫn đang rình rập khi năm mới đến gần. Các nhà phân tích tại Generali Investments viết: "Ba rủi ro chính là sai lầm chính sách tạo ra thảm họa tài chính, quá trình chuyển đổi năng lượng lộn xộn khiến giá một số hàng hóa nhảy vọt và một biến chủng COVID-19 mới kháng được vắc xin".