Việc siết cho vay tiền mặt ảnh hưởng ra sao tới các công ty tài chính tiêu dùng?

Mục đích chính của Thông tư 18 là hướng đến giảm dần tỉ trọng dư nợ giải ngân trực tiếp cho khách hàng so với tổng dư nợ cho vay xuống mức 30%. Điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới các công ty tài chính tiêu dùng hiện nay.

Thông tư 18 sửa đổi Thông tư 43 qui định cho vay tiêu dùng của công ty tài chính (CTTC) được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) ban hành đã có nhiều điểm thay đổi đáng chú ý so với dự thảo trước đó (ngày 25/3).

Đó là về khái niệm "giải ngân trực tiếp cho khách hàng" và lộ trình giảm tỉ lệ dư nợ giải ngân trực tiếp cho khách hàng trong tổng dư nợ về mức 30% vào năm 2024.

Cụ thể, Theo Thông tư, "Giải ngân trực tiếp cho khách hàng là việc CTTC giải ngân cho vay tiêu dùng trực tiếp cho khách hàng bằng tiền mặt hoặc thông qua việc sử dụng các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt theo thỏa thuận tại hợp đồng cho vay tiêu dùng, đảm bảo kiểm tra, giám sát mục đích sử dụng vốn vay theo qui định của pháp luật".

Mặc dù định nghĩa này không có hướng dẫn chi tiết hơn về khái niệm cho vay "thông qua việc sử dụng các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt", nhưng có thể tạm thời hiểu rằng giải ngân trực tiếp cho khách hàng liên quan chủ yếu đến các khoản vay tiền mặt.

Cùng với đó, mục đích của Thông tư 18 vẫn là hướng đến giảm dần tỉ trọng dư nợ giải ngân trực tiếp cho khách hàng so với tổng dư nợ cho vay xuống mức 30%. Tuy nhiên, qui định này chỉ áp dụng cho khách hàng có tổng dư nợ cho vay giải ngân trực tiếp trên 20 triệu đồng.

Lộ trình giảm tổng dư nợ giải ngân trực tiếp cho khách hàng đối với các công ty tài chính kéo dài trong khoảng thời gian 4 năm, từ 2021 đến 2024, cụ thể như sau:

- Từ ngày 1/1/2021 đến ngày 31/12/2021: 70%;

- Từ ngày 1/1/2022 đến ngày 31/12/2022: 60%;

- Từ ngày 1/1/2023 đến ngày 31/12/2023: 50%;

- Từ ngày 1/1/2024: 30%.

Theo đánh giá của CTCP Chứng khoán SSI, tác động của thông tư này đối với hoạt động cho vay của các công ty tài chính nhẹ nhàng hơn khá nhiều so với dự thảo thông tư trước đây. Việc đưa ra một lộ trình sẽ giúp các công ty tài chính tái cấu trúc danh mục cho vay, tránh ảnh hưởng đột ngột đến NIM và lợi nhuận.

Hiện nay, ba ngân hàng niêm yết có công ty con là công ty tài chính tiêu dùng, bao gồm VPBank (100% sở hữu tại FE Credit), HDBank (50% sở hữu tại HD Saison) và MBBank (50% sở hữu tại MCredit). Thị phần của ba công ty tài chính này vào cuối quí II/2019 lần lượt là 55%, 17% và 7%.

Ảnh: Diệp Bình

Theo cơ cấu danh mục cho vay, FE Credit vẫn là công ty chịu ảnh hưởng nhiều nhất, mặc dù tác động ở mức thấp hơn nhiều so với dự thảo Thông tư trước đó.

Công ty tài chính này có cơ cấu cho vay tập trung nhiều vào các khoản vay tiền mặt. Cơ cấu sản phẩm bao gồm 76% cho vay tiền mặt, 8% cho vay mua xe máy, 4,7% cho vay điện máy và 11,4% cho vay thẻ tín dụng. Tuy nhiên, tỷ lệ cho vay tiền mặt đối với khách hàng có tổng dư nợ trên 20 triệu đồng hiện dưới 70%.

Các chuyên gia của SSI nhận định tác động của thông tư sẽ ở mức thấp do lộ trình chưa ảnh hưởng sâu đến hoạt động kinh doanh của FE Credit vào hai năm 2020 và 2021. Tuy nhiên, từ năm 2022 - 2024, công ty có thể phải hi sinh phần nào hệ số NIM để đạt được cơ cấu danh mục cho vay cân đối hơn.

Cùng với đó HD Saison sẽ ít chịu ảnh hưởng nhất do cơ cấu cho vay bao gồm cho vay tiền mặt (33%), xe máy (43%), điện máy (24%). Mặc dù các khoản vay tiền mặt của MCredit trong tổng dư nợ cho vay là khoảng 70%, nhưng việc tái cấu trúc danh mục sản phẩm có thể dễ dàng hơn do qui mô vẫn còn khiêm tốn.

Ngoài ra, Thông tư 18 mới cũng qui định các biện pháp liên quan đến việc thu hồi nợ, trong đó không cho phép biên pháp đe dọa đối với khách hàng. Số lần nhắc nợ giữa công ty tài chính và bên vay tối đa không quá 5 lần/ngày.

Hình thức và thời gian nhắc nợ do các bên thỏa thuận trong hợp đồng cho vay tiêu dùng, nhưng phải trong khoảng thời gian từ 7:00 đến 21:00.

Các công ty tài chính tiêu dùng không nhắc nợ, đòi nợ hoặc gửi thông tin về việc thu hồi nợ cho các tổ chức và cá nhân không có nghĩa vụ trả nợ cho công ty tài chính, hoặc các trường hợp không thích đáng khác, trừ trường hợp có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo qui định của pháp luật.

Đồng thời, công ty tài chính tiêu dùng phải bảo mật thông tin khách hàng theo qui định của pháp luật.

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/