Sau hai tháng hoành hành, COVID-19 đã gây những thiệt hại gì cho kinh tế toàn cầu

Diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 đã trở thành một trong các mối đe dọa lớn nhất đối với nền kinh tế và thị trường tài chính toàn cầu.

Lần đầu được phát hiện tại thành phố Vũ Hán (thuộc tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc) hồi tháng 12 năm ngoái, dịch COVID-19 hiện nay đã lan ra ít nhất 110 quốc gia/vùng lãnh thổ trên toàn cầu, khiến hơn 125.000 người nhiễm bệnh và hơn 4.600 người tử vong.

Trung Quốc đại lục là ổ dịch lớn nhất thế giới với hơn 80.000 ca dương tính và hơn 3.000 trường hợp tử vong. Để ngăn chặn sự bùng phát của dịch, giới chức Trung Quốc đã phong tỏa nhiều thành phố, hạn chế hàng triệu người dân di chuyển và đình chỉ hoạt động của nhiều doanh nghiệp.

Theo CNBC, các động thái cứng rắn trên sẽ khiến nền kinh tế lớn thứ hai thế giới giảm tốc và kéo nền kinh tế toàn cầu đi xuống.

Tệ hơn, dịch COVID-19 đang lan rộng ra khắp thế giới, với các ổ dịch mới như Italy, Iran và Hàn Quốc đều báo cáo hơn 7.000 ca nhiễm. Một số quốc gia châu Âu khác như Pháp, Đức và Tây Ban Nha cũng chứng kiến số ca bệnh tăng vượt ngưỡng 1.000 ca.

"Từ góc độ kinh tế, vấn đề chính không chỉ là số ca nhiễm COVID-19 mà còn liên quan đến mức độ gián đoạn do các biện pháp ngăn ngừa dịch gây ra cho các nền kinh tế", ông Ben May - người đứng đầu bộ phận nghiên cứu vĩ mô tại Oxford Economics, cho hay.

"Biện pháp phong tỏa diện rộng như từng được áp dụng tại Trung Quốc cũng đang được dùng ở một số điểm nóng về dịch COVID-19 khác", ông May nói. Vị chuyên gia còn nhận định rằng nếu bị áp dụng sai cách, các biện pháp trên có thể gây ra hoảng loạn và làm suy yếu nền kinh tế toàn cầu hơn.

Lo ngại về tác động của dịch đối với nền kinh tế thế giới đã làm rung chuyển thị trường tài chính, khiến giá cổ phiếu và lợi suất trái phiếu chính phủ lao dốc.

CNBC đã tổng hợp 6 biểu đồ cho thấy tác động của dịch bệnh đối với kinh tế và thị trường thế giới cho đến nay.

Dự báo kinh tế đồng loạt đi xuống

Dịch COVID-19 đã khiến các tổ chức và ngân hàng lớn hạ dự báo tăng trưởng của nền kinh tế toàn cầu. Một trong những cơ quan mới nhất thực hiện động thái này là Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).

Trong báo cáo tháng 3, OECD cho biết họ đã hạ dự báo tăng trưởng năm 2020 của hầu hết nền kinh tế.

Theo báo cáo này, tăng trưởng GDP của Trung Quốc chứng kiến mức điều chỉnh mạnh nhất. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới được dự đoán sẽ tăng trưởng 4,9% trong năm nay, chậm hơn so với dự báo 5,7% trước đó.

Trong khi đó, nền kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng 2,4% trong năm 2020, giảm so với dự báo 2,9% trước đây.

Hoạt động chế tạo chững lại

Dịch COVID-19 đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho lĩnh vực chế tạo của Trung Quốc.

Chỉ số PMI sản xuất của Caixin/Markit dành cho các công ty tư nhân cho thấy hoạt động chế tạo của Trung Quốc đã thu hẹp trong tháng 2, chạm mức thấp kỉ lục là 40,3 điểm.

Hoạt động chế tạo tại Trung Quốc chững lại đã làm tổn hại đến các quốc gia có mối liên hệ gần gũi về kinh tế với nước này, nhiều trong số đó là các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương như Việt Nam, Singapore và Hàn Quốc.

Nhiều nhà phân tích cho hay các nhà máy ở Trung Quốc phải mất nhiều thời gian để khôi phục hoạt động sản xuất hơn dự kiến. Tình hình này, cùng với sự lây lan nhanh chóng của dịch COVID-19 bên ngoài Trung Quốc đại lục, chỉ ra rằng hoạt động chế tạo trên toàn cầu có thể suy yếu lâu hơn.

Lĩnh vực dịch vụ thấm đòn 

Dịch COVID-19 còn gây ảnh hưởng cho ngành dịch vụ của đất nước tỉ dân khi người tiêu dùng giảm chi tiêu, từ đó gây ảnh hưởng đến các cửa hàng bán lẻ, nhà hàng, hãng hàng không,...

Chỉ số PMI dịch vụ của Caixin/Markit tại Trung Quốc chỉ đạt 26,5 điểm vào tháng 2, đánh dấu lần đầu tiên chỉ số này giảm xuống dưới ngưỡng 50 điểm kể từ khi cuộc khảo sát bắt đầu gần 15 năm trước.

Trung Quốc không phải là quốc gia duy nhất mà ngành dịch vụ suy yếu. Theo IHS Markit, lĩnh vực dịch vụ của Mỹ - thị trường tiêu dùng lớn nhất thế giới, cũng thu hẹp vào tháng 2.

Một lí do đằng sau sự thu hẹp của ngành dịch vụ Mỹ đến từ tình trạng sụt giảm trong "hoạt động kinh doanh mới ở nước ngoài, khi khách hàng rút lại các đơn đặt hàng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn và dịch COVID-19 bùng phát", IHS Markit cho hay.

Giá dầu cắm đầu giảm

Hoạt động kinh tế toàn cầu suy yếu đã làm giảm nhu cầu về dầu mỏ, đưa giá dầu xuống mức thấp trong nhiều năm. 

Tình trạng này xảy ra từ trước cả khi OPEC và các đồng minh (hay OPEC+) bất đồng quan điểm về hạn mức cắt giảm sản lượng dầu, từ đó khiến giá dầu cắm đầu giảm vài ngày gần đây.

Các nhà phân tích từ ngân hàng DBS (có trụ sở tại Singapore) cho hay nhu cầu dầu thô giảm do dịch COVID-19 và mức tăng nguồn cung dự kiến là một "vận xui kép" cho thị trường dầu thô.

Trung Quốc - tâm dịch COVID-19, là nước nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới.

"Sự lây lan của dịch COVID-19 ở Italy và các khu vực khác của châu Âu đặc biệt đáng lo ngại và nhiều khả năng sẽ tiếp tục làm giảm nhu cầu ở các nước OECD", nhóm nhà phân tích tại DBS nhận định.

Thị trường chứng khoán lao dốc

Lo ngại xoay quanh tác động của dịch COVID-19 đối với nền kinh tế toàn cầu đã làm tổn hại tâm lí nhà đầu tư và khiến giá cổ phiếu ở các thị trường lớn cắm đầu giảm mạnh.

Ông Cedric Chehab - chuyên gia cao cấp tại Fitch Solutions, cho biết có ba con đường mà dịch COVID-19 có thể từ từ tác động đến tâm lí nhà đầu tư.

"Chúng tôi đã xác định ra ba kênh mà dịch COVID-19 có thể gây áp lực lên thị trường của Mỹ, gồm sự giảm tốc của nền kinh tế Trung Quốc, kinh tế chững lại do các đợt bùng phát ở Mỹ và căng thẳng trên thị trường tài chính", ông Chehab chia sẻ với CNBC hồi tuần này.

Lợi suất trái phiếu chính phủ tụt dốc

Lo ngại về tác động của dịch với nền kinh tế toàn cầu cũng thúc đẩy nhà đầu tư làm tăng giá trái phiếu, từ đó đẩy lợi suất trái phiếu ở các nền kinh tế lớn đi xuống.

Trái phiếu Kho bạc Mỹ được coi là một tài sản trú ẩn mà nhà đầu tư có xu hướng tìm đến trong thời kì thị trường biến động và bất ổn.

Lợi suất của tất cả trái phiếu Kho bạc Mỹ đều giảm xuống dưới 1% trong tuần qua, một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử. Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kì hạn 10 năm chạm mức đáy lịch sử là 0,318%.

Một số nhà phân tích dự đoán lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ giảm có thể khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất lần nữa. Hôm 3/3, Fed đã hạ lãi suất khẩn cấp 50 điểm cơ bản, đưa lãi suất quĩ liên bang về phạm vi 1 - 1,25%.

"Chúng tôi tin Fed ý thức rõ rằng họ hiện không có nhiều dư địa để nới lỏng chính sách tiền tệ theo hướng thông thường như so với các đợt suy thoái trong quá khứ. Đồng thời, Fed sẽ tìm cách hành động mạnh mẽ hơn và đi trước kì vọng của thị trường để tạo ra hiệu quả tối đa từ việc hạ lãi suất", các chiến lược gia tại Bank of Singapore cho hay.