Nút thắt trong nguyên liệu đầu vào của ngành nhựa Việt Nam
Theo Số liệu của Cục xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), kim ngạch xuất khẩu nhựa liên tục tăng mạnh thời gian gần đâytừ 1,5% năm 2015 lên 14% năm 2017, đạt 2,5 tỷ USD.
Các hiệp định thương mại tự do giúp tạo đà xuất khẩu cho các doanh nghiệp nhựa trong nước. Bên cạnh đó, các đối tác đang chuyển dần đơn hàng từ Trung Quốc sang Việt Nam để tận dụng giá nhân công rẻ, chi phí sản xuất rẻ, thuế xuất khẩu sản phẩm nhựa tới Hàn Quốc, Nhật Bản và Châu Âu...được hưởng nhiều ưu đãi.
Nút thắt trong nguyên liệu đầu vào của ngành nhựa Việt Nam |
Xuất khẩu sang Nhật Bản đạt kim ngạch cao nhất với 565,4 triệu USD, tăng 9,8% so với năm 2016, chiếm 22,4% tổng xuất khẩu sản phẩm nhựa. Hiện nay, nhu cầu nhập khẩu các sản phẩm nhựa của Nhật Bản hàng năm khoảng trên 10 tỷ USD. Do đó, đây sẽ là thị trường xuất khẩu sản phẩm nhựa tiềm năng nhất của Việt Nam. Mỹ đứng vị trí thứ 2 với kim ngạch đạt 376,5 triệu USD, tăng 13,2% so với năm 2016.
Tuy nhiên, dù phát triển mạnh trong những năm gần đây nhưng ngành nhựa Việt Nam chủ yếu vẫn chỉ được biết đến như là một ngành kinh tế - kỹ thuật về gia công chất dẻo. Trong khi đó, ngành nhựa lại chưa chủ động được hoàn toàn nguồn nguyên liệu đầu vào cho hoạt động sản xuất do ngành công nghiệp hóa dầu trong nước chưa phát triển.
Ngành nhựa hiện nay mới chỉ chủ động được khoảng 20-25% nguyên liệu cũng như hóa chất phụ gia đầu vào, còn lại phải nhập khẩu. Các loại nhựa PE, PP vẫn là các mặt hàng được nhập khẩu nhiều nhất và giá trị tăng dần qua các năm. Điều này khiến hoạt động sản xuất của ngành bị phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu và các bán sản phẩm từ nước ngoài. Đồng thời, việc không chủ động được nguồn nguyên liệu đầu vào sẽ khiến doanh nghiệp xuất khẩu khó tận dụng được ưu đãi thuế do quy định liên quan đến xuất xứ hàng hóa.
Nhu cầu nhập khẩu sản phẩm nhựa tại thị trường châu Âu (EU), Nhật Bản vẫn ở mức cao, ngày càng ưa thích sản phẩm nhựa Việt Nam, nhất là sản phẩm ống nhựa và túi nhựa. Đặc biệt, tại thị trường EU, sản phẩm nhựa của Việt Nam không bị áp thuế chống bán phá giá từ 8-30% như các nước. Đây cũng là thị trường truyền thống, doanh nghiệp có khả năng thâm nhập tốt.
Mặc dù vậy, hai thị trường này vẫn tiềm ẩn nhiều rào rào cản. Theo đó, Nhật Bản có những yêu cầu khắt khe về chất lượng hàng hóa mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa có khả năng đáp ứng được do thiếu thông tin và kinh nghiệm. Nhiều nước trên thế giới bao gồm Mỹ, EU cũng đã thông qua lệnh cấm với những sản phẩm nhựa bảo quản thực phẩm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường.