Meta và Mark Zuckerberg đã tham gia thị trường AI quá sớm

Một thập kỷ trước, CEO Meta Mark Zuckerberg đã nhìn thấy triển vọng của lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và đã đầu tư một khoản tiền lớn vào AI. Ông đã thuê một trong những người có tầm nhìn xa về AI, Yann LeCun, để phụ trách mảng kinh doanh này tại Meta. Giờ đây, chỉ vài tháng sau khi ChatGPT của OpenAI bùng nổ trên thị trường tiêu dùng, Meta đang tụt lại phía sau trong cùng một công nghệ mà họ đã bắt đầu từ sớm, theo WSJ.

Meta hiện đang cố gắng tập trung lại các nguồn lực của mình để tạo ra các sản phẩm và tính năng AI có thể sử dụng được, bao gồm cả chatbot của riêng mình, sau nhiều năm dành ưu tiên cho các khám phá học thuật và chia sẻ chúng một cách tự do.

Theo một phân tích của Wall Street Journal, khoảng 1/3 nhân viên Meta, những người làm việc liên quan đến các mô hình ngôn ngữ lớn — hệ thống phức tạp cung cấp năng lượng cho các hệ thống AI như ChatGPT — đã rời đi vào năm ngoái.

Bản thân Zuckerberg và nhiều lãnh đạo khác của công ty đã kiểm soát chiến lược AI của họ kỹ hơn. Họ đã tạo ra một nhóm AI tổng hợp mới, báo cáo trực tiếp cho Giám đốc sản phẩm Chris Cox, một trong những lãnh đạo lâu năm và đáng tin cậy nhất tại Meta.

Zuckerberg cho biết nhóm đang đào tạo các mô hình AI tổng quát nhằm đưa vào “từng sản phẩm của công ty”. Ông đã giới thiệu mô hình ngôn ngữ AI hàng đầu của Meta, được gọi là LlaMA. Mô hình này — sau khi mã của nó bị rò rỉ — đã thúc đẩy sự xuất hiện của các công cụ “cây nhà lá vườn” mà một ngày nào đó có thể cạnh tranh với các sản phẩm mà Google và OpenAI đang cố gắng bán.

Nếu Meta thành công trong việc thương mại hóa các nỗ lực AI của mình, thì nó có thể giúp tăng mức độ tương tác của người dùng, tạo ra một thế giới metaverse tốt hơn và khiến công ty trở nên hấp dẫn hơn đối với những người dùng trẻ tuổi.

Trái lại, nếu Meta không thể tận dụng công nghệ này đủ nhanh, công ty sẽ có nguy cơ bị tụt lại phía sau khi các đối thủ cạnh tranh, bao gồm cả một loạt các công ty khởi nghiệp AI đang phát triển nhanh chóng.

Meta gặp khó trên thị trường AI dù bắt đầu từ sớm

Trong một tuyên bố, Joelle Pineau, Phó Giám đốc Nghiên cứu AI tại Meta cho biết công ty không đi sau trong lĩnh vực AI và bảo vệ sự tập trung của mình vào nghiên cứu và cấu trúc, đồng thời cho biết Meta sẽ thành công. Pineau cho biết đơn vị nghiên cứu AI của Meta “là một trong những điểm đến hàng đầu thế giới dành cho các nhà nghiên cứu AI, và sản lượng nghiên cứu của nó đã tăng đáng kể trong năm ngoái”.

Mark Zuckerberg vừa qua đã công bố một mô hình AI có tên là Voicebox, có thể đọc lời nhắc văn bản theo nhiều cách khác nhau hoặc chỉnh sửa bản ghi âm với sự trợ giúp của lời nhắc văn bản để loại bỏ tiếng ồn xung quanh. Meta không cho biết khi nào dự án nghiên cứu sẽ được cung cấp khách hàng.

CEO Meta đã gọi AI là “chân kiềng thứ ba” của Meta, tin rằng nó cần thiết cho sự phát triển lâu dài và phù hợp của công ty. Sự tụt hậu về trí tuệ nhân tạo có nguy cơ khiến Meta trở nên trì trệ và chậm chạp, thay vì là công ty mới nổi nhanh nhẹn, những người từng tạo ra cụm từ “di chuyển nhanh và phá vỡ mọi thứ” ở Thung lũng Silicon.

Đáng nói, ngay tháng 5 vừa qua, Nhà Trắng đã không mời Meta tham dự hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo AI, được quảng bá rộng rãi là cuộc họp của “các công ty đi đầu trong việc đổi mới lĩnh vực AI”.

Meta đã có những bước ngoặt lớn trước đây, vào những thời điểm mà công ty bị tụt lại phía sau, chẳng hạn như khi nó chuyển Facebook từ máy tính để bàn sang kinh doanh quảng cáo ưu tiên thiết bị di động hoặc vào năm 2016.

Dù vậy, Meta hiện phải đối mặt với những thách thức chiến lược, chính trị và tài chính khác. Sự tập trung lớn trong thời gian dài của công ty vào nghiên cứu ban đầu trong bộ phận AI của Meta đã làm nản lòng công việc trên AI tổng quát, các hệ thống như ChatGPT tạo ra văn bản và phương tiện giống con người.

Các nhà điều hành đã mắc sai lầm trong việc thiết kế phần cứng cần thiết để chạy các chương trình AI như vậy, điều mà họ đang cố gắng sửa chữa. Nhiều năm xem xét kỹ lưỡng việc xử lý dữ liệu người dùng và vi phạm quyền riêng tư của công ty đã khiến một số giám đốc điều hành thiếu quyết đoán và thận trọng hơn trong việc đưa ra quyết định.

Meta bắt đầu đầu tư vào AI vào năm 2013. Cá nhân Mark Zuckerberg đã tìm cách tuyển dụng một trong những bộ óc hàng đầu về AI để lãnh đạo một bộ phận nghiên cứu mới nhằm phát triển công nghệ.

Dù vậy, Meta lại chậm chạp trong việc trang bị cho các trung tâm dữ liệu của mình những con chip máy tính mạnh nhất cần thiết để phát triển AI. Ngay cả khi công ty mua thêm những con chip này, họ cũng không có một hệ thống tốt để đưa chúng đến tay các kỹ sư và nhà nghiên cứu.

Cố gắng bắt kịp các đối thủ

Sau khi ChatGPT ra mắt, Mark Zuckerberg đã cùng với các lãnh đạo khác tại Meta giám sát tất cả nỗ lực liên quan đến AI của công ty. Nhóm AI thế hệ mới của Meta tập trung hoàn toàn vào việc xây dựng các sản phẩm và công cụ có thể sử dụng được thay vì nghiên cứu khoa học.

Bộ phận này đã nhận được hơn 2.000 đơn đăng ký ứng tuyển nội bộ và đã nhanh chóng thu hút được hàng trăm người từ các nhóm khác nhau. Nguồn tài nguyên phần cứng đã chuyển sang bộ phận nghiên cứu AI và đang được sử dụng để đào tạo các mô hình AI thế hệ mới.

Vào tháng 3, Zuckerberg nói rằng “việc cải tiến AI và tích hợp nó vào mọi sản phẩm của chúng tôi” là khoản đầu tư lớn nhất của công ty. Phát biểu tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên của Meta vào tháng 5, Zuckerberg cho biết công ty cũng hy vọng sẽ mở rộng công nghệ này sang metaverse.

Mark Zuckerberg cũng chia sẻ một số công cụ AI tổng quát chỉ dành cho nội bộ hướng đến nhân viên, bao gồm một công cụ có tên là Metamate, trợ lý năng suất lấy thông tin từ các nguồn nội bộ để thực hiện các nhiệm vụ theo yêu cầu của nhân viên.

Meta vẫn phải đối mặt với những thách thức lớn. Những người quen thuộc với vấn đề này cho biết khả năng chấp nhận rủi ro ngày càng thấp của công ty sau 7 năm bị chính phủ và giới truyền thông theo dõi gắt gao đối với các hoạt động bảo vệ quyền riêng tư của người dùng đã tạo ra mâu thuẫn về cách thức và thời điểm giới thiệu các sản phẩm AI.

Trước đây, Meta đã phải cân nhắc đến danh tiếng công khai của mình khi phát triển và phát hành các mô hình ngôn ngữ lớn, điều này có thể dẫn đến việc đưa ra các câu trả lời sai hoặc nhận xét không đúng mực.

Vài năm trước, các nhà nghiên cứu AI của Meta đang làm việc trên một chatbot có tên Tamagobot, dựa trên phiên bản đầu tiên của hệ thống mô hình ngôn ngữ lớn, theo những người quen thuộc với vấn đề này.

Nhóm nghiên cứu đã rất ấn tượng với hiệu suất của nó, nhưng kết luận rằng nó không đáng để ra mắt trong bối cảnh khi đó công ty đang phải đối mặt với sự chỉ trích dữ dội vì đã để thông tin sai lệch lan truyền trên nền tảng của mình trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Mối lo ngại xung quanh sự giám sát của công chúng cũng bộc lộ khi Meta phát hành chatbot BlenderBot 3 vào tháng 8/2022. Trong vòng một tuần kể từ khi ra mắt, BlenderBot 3 đã bị chỉ trích vì đưa ra những tuyên bố sai sự thật. Hệ thống này cũng gọi chính Mark Zuckerberg là “đáng sợ và là kẻ thao túng”.

Người phát ngôn của công ty mẹ Facebook cho biết dự án vẫn còn hơn một năm cho đến khi kết thúc quá trình nghiên cứu và công ty đã duy trì cách tiếp cận cởi mở cũng như minh bạch trong suốt vòng đời của nó.

Tuy nhiên, mọi thứ lại xảy ra y hệt vào tháng 11/2022 khi công ty phát hành Galactica, một mô hình ngôn ngữ lớn tập trung vào khoa học. Hệ thống này đã bị Meta đóng cửa trong vòng ba ngày sau khi phát hành, sau khi doanh nghiệp hứng chịu làn sóng chỉ trích của các nhà khoa học do các câu trả lời mà hệ thống này đưa ra là không chính xác.