Mark Zuckerberg và Facebook: Ranh giới mong manh giữa 'thiên thần và ác quỷ', tin tưởng khả năng thay đổi cách nhìn về metaverse

Trước khi đổi tên công ty sang Meta, giá trị vốn hóa thị trường Facebook từng cán mốc 1 tỷ USD, qua đó đưa công ty của tỷ phú Mark Zuckerberg đứng trong hàng ngũ những doanh nghiệp lớn nhất thế giới, theo CNBC.

Tuy nhiên, gió đã đổi chiều. Giá trị vốn hóa thị trường Meta đã giảm gần 2/3 kể từ mức đỉnh vào tháng 9/2021. Giá cổ phiếu công ty cũng được giao dịch mức thấp nhất kể từ tháng 1/2019 và sắp kết thúc quý thứ ba liên tiếp với mức lỗ hai con số. Trong S&P 500, chỉ có 4 cổ phiếu có một năm giao dịch tồi tệ hơn Meta.

Hoạt động kinh doanh của Meta được xây dựng dựa trên các hiệu ứng kêt nối giữa con người với con người. Vào thời kỷ đỉnh cao, Meta đạt lợi nhuận lớn, giúp công ty có thể dễ dàng tuyển dụng những kỹ sư giỏi nhất.

Mọi thứ đã thay đổi vào năm 2022. Meta đã báo cáo doanh thu giảm hai quý liên tiếp kể từ đầu năm khi các nhà quảng cáo thắt chặt chi tiêu. Các doanh nghiệp giờ đây cũng không còn mặn mà với Facebook trước trước. Ngoài ra, nhân sự cũng là một vấn đề nổi cộm của Meta, nhất là khi CEO Mark Zuckerberg đặt cược vào metaverse, thứ có thể trở thành tương lai của công ty nhưng hiện vẫn đang chịu lỗ.

Zuckerberg kỳ vọng rằng trong vòng một thập kỷ tới, metaverse “có thể tiếp cận 1 tỷ người” và “lưu trữ hàng trăm tỷ USD thương mại kỹ thuật số”. Dù vậy, các nhà đầu tư không nhiệt tình với tầm nhìn của công ty mẹ Facebook. Cách họ bán tháo cổ phiếu Meta khiến nhiều chuyên gia nghi ngờ về khả năng phục hồi của công ty.

Thực tế, sẽ rất khó để Meta buộc phải ngừng các hoạt động kinh doanh. Công ty vẫn có vị trí thống trị trong lĩnh vực quảng cáo trên điện thoại di động và là một trong những mô hình kinh doanh có lợi nhuận cao nhất thế giới. Ngay cả khi thu nhập ròng giảm 36% trong quý gần nhất so với cùng kỳ năm trước, Meta vẫn tạo ra lợi nhuận 6,7 tỷ USD.

Vấn đề của các chuyên gia Phố Wall đối với Meta giờ đây không còn liên quan tới câu chuyện tăng trưởng. Năm tăng trưởng doanh thu chậm nhất của công ty là năm 2020, thời điểm dịch COVID-19 xuất hiện và hoành hành trên toàn cầu, nhưng thực tế doanh thu của công ty mẹ Facebook vẫn tăng 22%. Các nhà phân tích năm nay dự đoán doanh thu sẽ giảm.

Số lượng người dùng hoạt động hàng ngày ở Mỹ và Canada đã giảm trong hai năm qua, từ 198 triệu vào giữa năm 2020 xuống còn 197 triệu trong quý II năm nay. Trên toàn cầu, số lượng người dùng tăng khoảng 10% trong khoảng thời gian đó và dự kiến ​​sẽ tăng 3%/năm cho đến năm 2024, theo ước tính của FactSet.

Jeremy Bondy, CEO Liftoff cho biết: “Tôi không nghĩ Meta sẽ tăng lên về mặt dòng tiền trong vài năm tới, nhưng tôi chỉ lo lắng rằng họ sẽ không giành được chiến thắng trong thế hệ tiếp theo”.

Tăng trưởng doanh số bán hàng dự kiến ​​sẽ ở mức một con số trong nửa đầu năm 2023, trước khi tăng trở lại. Nhưng ngay cả dự đoán đó cũng mang nhiều rủi ro. Thế hệ tiếp theo, như Bondy mô tả, hiện đang chuyển sang TikTok, nơi người dùng có thể tạo và xem các video ngắn, có tính phổ biến hơn là xem những lời dị nghị về chính trị trên Facebook.

Meta đã và đang cố gắng bắt chước thành công của TikTok với việc cung cấp tính năng xem video ngắn có tên Reels, vốn đã trở thành tâm điểm trên Facebook và Instagram. Meta có kế hoạch tăng số lượng video ngắn được đề xuất theo thuật toán trong nguồn cấp dữ liệu Instagram của người dùng từ 15% lên 30% và Bondy dự đoán công ty có thể sẽ “nhận được dòng doanh thu khổng lồ từ sự thay đổi thuật toán đó”.

Tuy nhiên, công ty thừa nhận rằng việc kiếm tiền từ Story không còn như những ngày đầu tiên và vẫn chưa rõ định dạng này hoạt động tốt như thế nào đối với các nhà quảng cáo.

Sheryl Sandberg, người chắc chắn sẽ rời công ty sau hơn 14 năm làm COO, cho biết rằng để đo lường về mặt quảng cáo từ video sẽ khó hơn ảnh, và Facebook phải chỉ cho các doanh nghiệp cách sử dụng công cụ quảng cáo trên tính năng Story.

Những người hoài nghi cho rằng Facebook đang đẩy người dùng ra khỏi nguồn cấp tin tức cốt lõi, nơi công ty tạo ra cả “núi tiền” để hướng tới Reels, nơi sự hiệu quả chưa được kiểm chứng. Người phát ngôn của Facebook từ chối bình luận về câu chuyện này.

Tỷ phú kiêm Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg có ít nhất một lý do chính để lo ngại, ngoài việc tăng trưởng người dùng bị đình trệ và nền kinh tế đang chậm lại, đó là Apple.

Bản cập nhật bảo mật iOS năm 2021, có tên là App Tracking Transparency, đã làm suy yếu khả năng nhắm mục tiêu người dùng bằng quảng cáo của Facebook, khiến công ty mất khoảng 10 tỷ USD doanh thu trong năm nay. Meta đang dựa vào quảng cáo dựa trên trí tuệ nhân tạo để bù đắp cho những thay đổi của Apple.

Thiên thần hay ác quỷ?

Lần cuối cùng vốn hóa thị trường của Facebook ở mức thấp này, đó là vào đầu năm 2019 và công ty đang đối phó với hậu quả liên tục của vụ bê bối quyền riêng tư Cambridge Analytica. Kể từ đó, Facebook đã bị tổn hại thêm về danh tiếng, đáng chú ý nhất là từ các tài liệu bị rò rỉ vào năm ngoái bởi người tố cáo và cựu nhân viên Frances Haugen.

Điều rút ra từ câu chuyện của Haugen là Facebook biết nhiều tác hại mà các sản phẩm của họ gây ra cho trẻ em và không muốn hoặc không thể làm gì với chúng. Một số thượng nghị sĩ Mỹ đã so sánh công ty với Big Tobacco.

Denise Lee Yohn, tác giả của những cuốn sách xây dựng thương hiệu bao gồm “What Great Brands Do” và “Fusion”, cho biết có rất ít bằng chứng cho thấy việc Facebook đổi thương hiệu thành Meta vào cuối năm ngoái đã thay đổi nhận thức của công chúng về công ty.

Yohn nói: “Tôi nghĩ rằng Facebook vẫn phải hứng chịu rất nhiều lời chỉ trích và sự hoài nghi về việc họ là “thiên thần hay ác quỷ”. Bà nói thêm rằng để phục hồi nhận thức về một thương hiệu là rất khó, nhưng không phải không thể.

Chẳng hạn, vào năm 2009, Domino’s Pizza đã có thể trở lại thành công sau một cuộc khủng hoảng. Vào tháng 4 năm đó, một video do hai nhân viên nhà hàng thực hiện như một trò đùa đã lan truyền trên mạng, cho thấy một trong số họ đang thực hiện hành vi ghê tởm với thức ăn khi đang nấu ăn tại một trong những nhà bếp của công ty. Cả hai nhân viên đều bị bắt và bị buộc tội làm ô nhiễm thực phẩm.

Tháng 12/2009, Domino’s đã tung ra một chiến dịch tiếp thị có tên là “Pizza Turnaround”. Giá cổ phiếu công ty sau đó đã tăng 63% trong quý đầu tiên của năm 2010.

Mặt khác, Zuckerberg không phải là “một nhà lãnh đạo nghiêm túc về việc thay đổi văn hóa, thay đổi bản thân và về kiểu tạo ra một công ty có thể tiến tới tương lai mà ông ấy đang hình dung”, bà Yohn nói.

Thành công về danh tiếng của Meta cũng có thể làm tổn hại đến khả năng tuyển dụng nhân tài hàng đầu của công ty, trái ngược hoàn toàn với những gì diễn ra trong một thập kỷ trước.

Một cựu lãnh đạo Facebook nói với CNBC rằng mặc dù TikTok thuộc sở hữu của một công ty mẹ Trung Quốc, nhưng giờ đây nó có lợi thế hơn Meta khi tuyển dụng nhân sự bởi công ty được cho là “có đạo đức tốt hơn”.

Mark Zuckerberg sẽ chứng minh hướng đi của bản thân là đúng đắn

Jake Dollarhide, CEO công ty quảng lý tài sản Longbow Asset Management cho biết Zuckerberg đã từng không ít lần chứng minh rằng những nghi ngờ của người khác về mình là sai.

Dollarhide nhớ lại khi các nhà đầu tư rời Facebook không lâu sau khi IPO năm 2012, chế giễu khả năng của công ty trong việc chuyển “từ PC sang smartphone”, mảng kinh doanh di động của Facebook sau đó đã nhanh chóng bùng nổ, và tới cuối năm 2013, Facebook đã bắt đầu thấy những tín hiệu tích cực.

Thành công của Zuckerberg trong việc chuyển hướng sang thiết bị di động mang lại cho Dollarhide sự tin tưởng rằng Meta có thể kiếm tiền từ việc chuyển sang metaverse. Trong quý II, bộ phận Reality Labs, nơi lưu trữ tai nghe thực tế ảo và các công nghệ liên quan, đã tạo ra doanh thu 452 triệu USD, chiếm khoảng 1,5% tổng doanh số Meta nhưng vẫn chịu lỗ 2,8 tỷ USD

Bất kể điều gì xảy ra trong hai hoặc ba năm tới, Zuckerberg đã nói rõ rằng tương lai của công ty là ở phương diện metaverse, nơi tỷ phú người Mỹ tập trung vào các mảng kinh doanh mới hình thành xung quanh thực tế ảo.

“Câu hỏi thực sự là người dùng hàng ngày đã sẵn sàng cho metaverse chưa? Liệu công nghệ cơ bản đã sẵn sàng và đủ trưởng thành để làm cho quá trình chuyển đổi đó diễn ra liền mạch chưa? Đó là những vấn đề lớn và Meta chưa thể trả lời vào thời điểm này", Zhao nói. Nếu Zuckerberg đúng, có lẽ 10 năm nữa, giá cổ phiếu của Meta từ độ sâu năm 2022 sẽ giống như thập kỷ trước, có sự tăng trưởng.