Khả năng sinh lời của ngân hàng sẽ cải thiện với NIM cao hơn trong năm 2024

Hôm 21/3, Công ty xếp hạng tín nhiệm VIS Rating đã tổ chức hội thảo “Triển vọng môi trường tín nhiệm 2024: Sau cơn mưa trời lại sáng” cũng như trước đó đã công bố các báo cáo triển vọng ngành ngân hàng năm 2024. 

Sau một năm 2023 với kinh tế tăng trưởng chậm lại và tỷ lệ nợ xấu (NPL) tăng cao, công ty xếp hạng tín nhiệm VIS Rating kỳ vọng lợi nhuận của ngành ngân hàng sẽ hồi phục trong năm 2024 nhờ điều kiện kinh doanh trong nước khả quan hơn cùng môi trường lãi suất thấp giúp cải thiện khả năng trả nợ của khách hàng và chất lượng tài sản. 

Đánh giá tổng quan về ngành ngân hàng, VIS Rating cho rằng ba yếu tố là môi trường kinh doanh, chất lượng tài sản và khả năng sinh lời sẽ cải thiện trong năm 2024. Trong khi yếu tố bộ đệm rủi ro, nguồn vốn và thanh khoản sẽ được giữ ổn định. 

Về môi trường kinh doanh, VIS Rating đánh giá lãi suất thấp giúp giảm chi phí tài chính cho doanh nghiệp. Đồng thời, dòng tiền của doanh nghiệp trong nước cải thiện nhờ tăng đầu tư và tiêu dùng, được thúc đẩy nhờ các chính sách hỗ trợ của chính phủ như cắt giảm thuế VAT, hoãn thuế thu nhập và giải ngân đầu tư công

Ngoài ra, nguồn cung và nhu cầu nhà ở dần được cải thiện nhờ đẩy nhanh quá trình phê duyệt dự án, khung pháp lý bất động sản mới và lãi suất cho vay thấp.

Lợi nhuận phục hồi nhờ NIM cải thiện

Theo đánh giá của VIS Rating, bước sang năm 2024, khả năng sinh lời sẽ cải thiện với mức (biên lãi thuần) NIM cao hơn và tăng trưởng cho vay tốt hơn. 

Trong năm 2024, các chuyên gia phân tích kỳ vọng tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản bình quân (ROAA) trung bình ngành ngân hàng sẽ cải thiện nhẹ lên 1,7% từ mức 1, 6% của năm 2023 nhờ NIM mở rộng khoảng 0,2 đến 0,3 điểm % so với cùng kỳ lên quanh mức 3.8%. 

VIS Ratings cho rằng hầu hết các ngân hàng có thể điều chỉnh giảm chi phí huy động về mức thấp nhanh hơn so với lãi suất các khoản cho vay. Tăng trưởng tín dụng dự kiến tăng lên mức 14% - 15% nhờ nhu cầu tín dụng từ thương mại nội địa, doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh bất động sản. 

Tăng trưởng thu nhập ngoài lãi sẽ ở mức khiêm tốn, chủ yếu đến từ thu dịch vụ thanh toán, bù đắp cho sự suy giảm từ dịch vụ bảo hiểm và đầu tư chứng khoán. Chi phí tín dụng vẫn sẽ ở mức cao do các ngân hàng cần cải thiện bộ đệm dự phòng từ mức đáy của năm 2023, nhất là các ngân hàng tư nhân (POB) quy mô vừa và nhỏ.

Nợ xấu tăng chậm lại

Theo VIS Rating, tỷ lệ hình thành nợ xấu sẽ chậm lại nhờ khả năng trả nợ của khách hàng cải thiện khi điều kiện kinh doanh trong nước khả quan hơn và lãi suất thấp. 

Nhiều chính sách của Chính phủ cùng các quy định pháp lý mới nhằm thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng nội địa sẽ có hiệu lực, từ đó góp phần đẩy mạnh hoạt động kinh doanh và cải thiện dòng tiền của các doanh nghiệp. 

Trong khi đó, lãi suất thấp sẽ giảm bớt gánh nặng lãi vay và cải thiện khả năng trả nợ của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Các chuyên gia phân tích kỳ vọng NPL toàn ngành sẽ giảm xuống 1,7% đến 1,8% trong năm 2024 từ mức đỉnh 5 năm là 1,9%, ghi nhận vào cuối năm 2023. 

Tốc độ cơ cấu lại khoản vay (~1.2% tổng dư nợ) được kỳ vọng sẽ ổn định. Rủi ro tín dụng đến từ nhóm ngành bất động sản sẽ dần ổn định khi các vấn đề pháp lý dần được tháo gỡ và tiếp cận được nguồn vốn vay. 

Tuy nhiên, VIS Rating cho rằng các chủ đầu tư sử dụng đòn bẩy cao với dòng tiền kinh doanh hồi phục chậm và đang vướng vào vấn đề pháp lý hoặc các dự án mang tính đầu cơ sẽ tiếp tục là rủi ro chính đối với chất lượng tài sản của ngành ngân hàng.

VIS Rating kỳ vọng bộ đệm rủi ro vẫn sẽ ổn định khi khả năng tạo vốn nội bộ cải thiện và hỗ trợ tăng trưởng kinh doanh. Mặc dù lợi nhuận cải thiện sẽ hỗ trợ trích lập dự phòng và bổ sung vốn, các chuyên gia phân tích đánh giá mức vốn của ngành ngân hàng nhìn chung sẽ đi ngang trong năm 2024. Chỉ có một số ngân hàng đã công bố kế hoạch tăng vốn.

VIS Rating dự báo tỷ lệ an toàn vốn của ngành ngân hàng vẫn sẽ ở mức thấp khoảng 11 - 12%. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu của các ngân hàng tư nhân vừa và nhỏ vẫn sẽ thấp hơn trung bình ngành do phải mất nhiều thời gian hơn để cải thiện tỷ lệ dự phòng sau khi chất lượng tài sản sụt giảm mạnh vào năm 2023.

Nguồn vốn và thanh khoản được dự báo sẽ duy trì ổn định khi tăng trưởng tiền gửi theo kịp tăng trưởng tín dụng và các ngân hàng tăng cường huy động vốn dài hạn. VIS Rating kỳ vọng tăng trưởng tiền gửi tại các ngân hàng sẽ được hỗ trợ bởi sự hồi phục của dòng tiền doanh nghiệp khi điều kiện kinh doanh được cải thiện.

Ngoài ra, các ngân hàng sẽ tích cực tìm kiếm nguồn vốn trái phiếu dài hạn để duy trì tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn (SMLR) dưới mức quy định là 30%.