Giao đồ ăn, thanh toán, siêu ứng dụng: Khả năng sinh lời cho Grab và Go-Jek đến đâu?

Cổ phiếu của Lyft và Uber rớt giá sau khi niêm yết công khai cho thấy công chúng không định giá cao các công ty cung cấp ứng dụng gọi xe như những gì họ và các quĩ đầu tư lạc quan.

Trước hai thương vụ chào bán cổ phiếu công khai (IPO) không mấy tích cực của Uber và Lyft, sự ngờ vực đổ vào những "kì lân" (công ty định gía trên 1 tỉ USD) đi đầu trong lĩnh vực tại Đông Nam Á là Grab và Go-Jek.

Theo TechinAsia, trong khi doanh thu năm 2018 của Lyft là 2,15 tỉ USD, gấp đôi so với Grab, vốn hóa thị trường của Lyft cũng chỉ ở mức 16,6 tỉ USD, cao hơn một chút so với định giá 14 tỉ USD của Grab.

Hai thương vụ IPO ảm đạm của những người đi trước ở Mỹ có thể ảnh hưởng đến các cuộc đàm phán đang diễn ra và nỗ lực gọi vốn trong tương lai của hai "kì lân" Đông Nam Á.

Cả Grab và Go-Jek đều trong quá trình huy động thêm tiền. Vào tháng 2, Go-Jek được cho đang tìm cách huy động 2 tỉ USD. Vào tháng 4, Grab cũng tiết lộ mục tiêu huy động 2 tỉ USD trong năm nay và tìm kiếm những nhà đầu tư hậu thuẫn cho Grab Financial.

Tất nhiên, thị trường gọi xe Đông Nam Á có những đặc điểm khác với Mỹ. Đối mặt với sự hoài nghi ngày càng gia tăng về khả năng tạo ra lợi nhuận, trong cuộc phỏng vấn với Nikkei, ông Nadiem Makarim, Giám đốc điều hành (CEO) của Go-Jek cũng lên tiếng: "Go-Jek không phải là Uber".

CEO Go-Jek khẳng định với Nikkei, công ty đặt mục tiêu lĩnh vực gọi xe chỉ ở mức hoà vốn, còn giao đồ ăn và thanh toán là hai mảng sẽ sinh lời cho công ty. Trong khi đó, giám đốc điều hành Grab Việt Nam, Jerry Lim chia sẻ với phóng viên rằng Grab sẽ sinh lời dựa vào chiến lược siêu ứng dụng, phát triển hệ sinh thái. Bài viết trên TechinAsia đã phân tích về khả năng có lợi nhuận của Grab và Go-Jek từ những gợi ý này.

Giống như mảng gọi xe, thu lợi nhuận trong lĩnh vực giao hàng thực phẩm là một dự án dài hạn

Theo dự báo của Uber, mảng giao đồ ăn chỉ là một phần nhỏ của dịch vụ gọi xe. Mức chiết khấu thu từ dịch vụ giao đồ ăn cũng thấp hơn so với gọi xe. Uber thu tỉ lệ chiết khấu đối với tài xế giao đồ ăn là 10%, trong khi thu 20% đối với tài xế chạy cho dịch vụ gọi xe. Mức chiết khấu mà các công ty cung cấp dịch vụ giao đồ ăn trên toàn thế giới cùng chiếm chỉ từ  12% đến 17%.

Tương tự như mảng gọi xe, các công ty cung cấp dịch vụ giao đồ ăn vẫn đang trong quá trình tìm kiếm lợi nhuận.

Delivery Hero, một công ty giao hàng thực phẩm toàn cầu, cũng đang chìm trong thua lỗ. Biên lợi nhuận gộp của công ty đạt 52% nhưng tỉ lệ lỗ ròng (EBITDA đã điều chỉnh) dao động trên 20% do chi phí bán hàng và tiếp thị cao.

Công ty giao hàng thực phẩm Meituan, một trong những công ty giao hàng lớn nhất thế giới với tổng giá trị giao dịch hàng năm là 41 tỉ USD, cũng chưa nhìn thấy khả năng có lãi ròng khi tỉ suất lợi nhuận gộp chỉ ở mức 13,8%.

Nhân viên giao hàng của Meituan. Ảnh minh hoạ: Bloomberg.

Giống như mảng gọi xe, việc có lợi nhuận trong lĩnh vực giao hàng thực phẩm là một dự án dài hạn.

Về mặt lí thuyết, dịch vụ giao đồ ăn bổ sung thêm cho dịch vụ gọi xe bằng cách giảm thời gian chết cho tài xế. Một tài xế chạy cho cả ba dịch vụ gọi xe, giao đồ ăn và hàng tạp hoá, thu nhập/giờ của họ sẽ tăng lên, công ty sẽ phải chi trả ít hơn cho chương trình thưởng cho tài xế, giúp giảm chi phí.

Thanh toán và Fintech

Động thái của Grab và Go-Jek tấn công vào lĩnh vực thanh toán và tài chính, có phần tương tự bước đường của Alibaba và Tencent.

Bằng việc phát triển giải pháp thanh toán của riêng mình, Grab và Go-Jek không mất phí giao dịch cho các nhà cung cấp khác. Và thanh toán là mảng có tỉ suất lợi nhuận hấp dẫn, nhìn từ trường hợp của Paypal và Adten, do chi phí cận biên thấp.

Ảnh minh hoạ: Vulcanpost.

Bên cạnh đó, với số lượng lớn dữ liệu giao dịch, Grab có thể hiểu hành vi của người tiêu dùng và hình thành được bức tranh về điểm điểm tín dụng của khách hàng. Bước tiếp theo là họ sẽ cung cấp các dịch vụ tài chính như cho vay, bảo hiểm và thậm chí là đầu tư, vốn là các mảng có lợi nhuận cao.

Lại nói về chiến lược siêu ứng dụng

Con đường của Grab và Go-Jek là hướng tới mục tiêu siêu ứng dụng, như họ tuyên bố.

Hiện nay, tốc độ mở rộng của các dịch vụ được thúc đẩy bởi tiền từ các nhà đầu tư. Một công ty 7 tuổi (Grab) bắt đầu từ dịch vụ gọi xe, rồi lấn sân các mảng khác như giao thực phẩm, thanh toán và tài chính.

Thông thường, các công ty mở rộng sang các ngành dọc khác chỉ khi họ đạt được sự ổn định đối với mục tiêu ban đầu. Ví dụ, Alibaba đã ra mắt thị trường trực tuyến Taobao và dịch vụ tài chính Alipay trong năm 2003, một năm sau khi công ty có lãi và 4 năm sau khi thành lập.

Nền tảng tiếp thị trực tuyến Alimama của nó xuất hiện vào năm 2007, Alibaba Cloud xuất hiện vào năm 2009 và công ty hậu cần Cainiao được thành lập vào năm 2013. Năm đó cũng chứng kiến Ant Financial (trước đây là Alipay) tung ra quỹ tương hỗ thị trường tiền tệ.

Tuy nhiên, Grab và Gojek đang cố gắng xây dựng một hệ sinh thái trên dựa trên dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn vẫn chưa mang lại lợi nhuận. Tốc độ phát triển các dịch vụ của họ phụ thuộc vào độ "khủng" của số tiền mà họ huy động được.

TechinAsia nhận định, thật khó để dự đoán các nền tảng này sẽ hoạt động tốt như thế nào nếu các ưu đãi và chi phí tiếp thị giảm đáng kể trong một thị trường ít tích cực hơn.