Doanh nghiệp bánh kẹo 'ốm đau': 'Liều thuốc' Trung thu sắp hết hiệu nghiệm?

Có thời được tôn vinh là vua bánh kẹo nhưng hiện nay những ông lớn ngành thực phẩm, hàng tiêu dùng đang rơi vào tình cảnh “ốm đau” vật vã. Tuy nhiên, đến hẹn lại lên, mùa Trung thu được xem là “bài thuốc” hữu hiệu cho những “con bệnh” như Bibica, Hải Hà, Hữu Nghị.

Khi nhà giàu “ốm đau”

Ngành bánh kẹo Việt Nam đang cạnh tranh rất gay gắt với bánh kẹo ngoại. Trong đó, đối thủ đáng gờm nhất là Lotte. Bánh kẹo ngoại ồ ạt tràn vào tạo áp lực mạnh cho doanh nghiệp Việt. Vì vậy, những “ông lớn” nội hoặc “ốm đau” vật vã hoặc phải nỗ lực giành giật từng đồng doanh thu.

Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Hà là “ca bệnh” nặng nhất. Trước thềm Trung thu, Hải Hà bất ngờ báo thua lỗ và doanh thu giảm sút. Theo báo cáo tài chính quý 2/2018, trong kỳ, doanh thu của Hải Hà giảm từ 162 tỷ đồng xuống 159 tỷ đồng. Trong khi đó, chi phí tài chính và chi phí bán hàng tăng rất mạnh khiến công ty thua lỗ 7,3 tỷ đồng.

Khác với các đối thủ trên thị trường, Hải Hà vừa phải đối mặt với áp lực cạnh tranh từ bánh kẹo ngoại, vừa phải giải quyết tình hình nội bộ. Trong nhiều tháng qua, câu chuyện tranh đấu quyền lực tại Hải Hà đã tốn nhiều giấy mực của báo chí, khiến cổ đông mệt mỏi.

Cuộc tranh đấu quyền lực tại Hải Hà đã diễn ra trong gần 1 năm qua, bắt nguồn từ đợt thoái 51% cổ phần của Tổng công ty Thuốc lá (Vinataba). Khi Vinataba thoái vốn, Hải Hà liên tục chứng kiến những đợt biến động mạnh về cơ cấu cổ đông lớn.

“Nội chiến” liên miên đã khiến Hải Hà rất khó khăn để tổ chức Đại hội đồng cổ đông thường niên 2017. Đã có tới 3 lần họp bất thành vào giữa tháng 6, giữa tháng 7 và cuối tháng 9/2017. Phải đến tháng 4 vừa qua, Hải Hà mới tổ chức đại hội thành công.

Trong khi đó, hai doanh nghiệp bánh kẹo khác là Bibica và Hữu Nghị chỉ “ốm đau” vặt.

Trong 6 tháng đầu năm nay, tổng lợi nhuận trước thuế của Công ty Cổ phần Bibica giảm nhẹ từ 30,9 tỷ đồng xuống 30,7 tỷ đồng. Lãi giảm bất chấp doanh thu của Bibica tăng mạnh. Điều đó cho thấy, để có thêm 1 đồng doanh thu, Bibica đã phải gia tăng hơn 1 đồng chi phí.

Trong khi đó, Công ty Cổ phần Thực phẩm Hữu Nghị cũng đang đau đầu với chi phí tăng quá mạnh. Trong quý 2/2018, chi phí bán hàng tăng từ 36,8 tỷ đồng lên 54,8 tỷ đồng, chi phí tài chính tăng từ 937 triệu đồng lên 6,9 tỷ đồng. Chi phí “leo thang” nên bất chấp doanh thu có nhiều cải thiện, lợi nhuận của Hữu Nghị vẫn giậm chân tại chỗ.

Các doanh nghiệp bánh kẹo như Hữu Nghị, Bibica, Hải Hà đang trông chờ vào Trung thu 2018 sẽ giúp kết quả kinh doanh của đơn vị họ được khả quan.

“Liều thuốc” Trung thu hết nhiệm màu

Theo truyền thống của người Việt, cứ đến Trung thu, bánh kẹo được tiêu thụ rất nhiều. Vì vậy, Trung thu được các doanh nghiệp ngành này coi là “mùa vàng”, “mùa bội thu”. Cổ đông vì thế mà kỳ vọng Trung thu sẽ tạo nên nhiều khác biệt mới cho doanh nghiệp nói chung và giá cổ phiếu của doanh nghiệp nói riêng.

Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, cũng như thị trường bánh kẹo nói chung, thị trường bánh trung thu đang trở thành miếng bánh bị cắt ra nhiều miếng nhỏ hơn. Doanh nghiệp ngoại, các khách sạn lớn, các đầu bếp nổi tiếng lần lượt ra những thương hiệu bánh có nhiều sức hút. Chưa kể, bánh trung thu Trung Quốc tràn ngập khắp phố phường khiến cả Bibica, Hải Hà hay Hữu Nghị đều không còn cơ hội mong “lột xác” trong mùa Trung thu 2018.

Hiện tại, cả 3 thương hiệu này đều đã tung ra các sản phẩm chủ đạo của mình. Các sản phẩm này đã được quảng bá rộng rãi trên mạng xã hội. Không chỉ có vậy, hơn 1 tháng trở lại đây, vỉa hè Hà Nội đã trở thành “show trình diễn” của nhiều thương hiệu bánh trung thu.

Những nỗ lực của các doanh nghiệp kể trên là điều không thể phủ nhận. Thế nhưng, dựa vào mùa Trung thu năm ngoái, có thể thấy, “cây đũa thần Trung thu” đang giảm dần phép màu nhiệm với Bibica, Hải Hà và Hữu Nghị.

Trong quý 4/2017 - khoảng thời gian của mùa Trung thu, Hải Hà phải chứng kiến cả doanh thu và lợi nhuận đều sụt giảm. Doanh thu trong kỳ của Hải Hà giảm từ 283 tỷ đồng xuống chỉ còn 176 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế giảm từ 19,5 tỷ đồng xuống 17,2 tỷ đồng.

Trong khi đó, với quyết tâm đầu tư cho đội ngũ bán hàng, bằng chứng là chi phí bán hàng tăng từ 50 tỷ đồng lên 61 tỷ đồng nên Hữu Nghị đạt được mức tăng trưởng doanh thu khá tốt, lên 413 tỷ đồng. Tuy nhiên, do chi phí tăng quá mạnh nên lợi nhuận sau thuế của hãng này tăng rất khiêm tốn lên 9,8 tỷ đồng.

Có thị phần lớn nhất trong 3 doanh nghiệp kể trên nhưng Bibica lại chứng kiến doanh thu quý 4/2017 tăng trưởng âm. Chỉ tiêu này giảm từ 513 tỷ đồng xuống chỉ còn 509 tỷ đồng. Phải dùng đến chính sách “thắt lưng buộc bụng”, Bibica mới đạt lợi nhuận sau thuế 44,4 tỷ đồng.