Dịch tả heo châu Phi dấy lên cuộc chiến nảy lửa giành thị phần thịt chay tại Trung Quốc

Sự gia tăng đối với ngành công nghiệp chế biến thay thế thịt của Trung Quốc đã gia tăng trong những tháng gần đây, với các công ty khởi nghiệp, doanh nghiệp thực phẩm truyền thống và nhà đầu tư đặt cược vào xu hướng thích sử dụng protein từ thực vật của người tiêu dùng tại quốc gia châu Á như các đối tác từ Mỹ của họ.

Dịch tả heo châu Phi tàn khốc và cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, là nguyên nhân kéo giá thịt lên tăng cao, cũng đóng một vai trò.

Trong số những người chơi mới có những cái tên như Zhenmeat và Starfield, trong khi các công ty sản xuất từ thực vật lâu năm gồm Whole Perfect Food đang tung ra các sản phẩm mới.

Nhà sản xuất thịt heo muối Jinzi Ham đã ghi nhận giá cổ phiếu tăng vọt 50% trong một tuần sau khi công bố sẽ bắt đầu bán thịt làm từ thực vật, sản phẩm từ sự bắt tay với Danisco (Trung Quốc) - một đơn vị của công ty DuPont của Mỹ, vào tháng 10.

Công ty địa phương MYS Group cũng tuyên bố đang tiến hành nghiên cứu các sản phẩm tương tự.

Tuy nhiên, không giống như Impossible Food hay Beyond Meat, hầu hết các công ty Trung Quốc không làm bánh mì kẹp thịt, thay vào đó tập trung vào các món ăn địa phương như bánh bao, bánh trung thu hoặc thịt viên, và chọn thịt heo thay vì hương vị thịt bò để nhận sự công nhận từ người tiêu dùng địa phương. 

"Các công ty Mỹ và châu Âu có kinh nghiệm phong phú trong kĩ thuật chiên, quay và nướng, còn chúng tôi có một văn hóa ăn uống và công thức nấu ăn khác nhau", ông Zhou Qiyu, giám đốc tiếp thị của Whole Perfect Food, cho biết.

Khẩu vị của người tiêu dùng địa phương

Ví dụ như Zhenmeat, công ty có tuổi đời một năm, đã được truyền thông quốc gia Trung Quốc ca ngợi là câu trở lời của quốc gia châu Á đối với Beyond Meat sau khi startup này sử dụng thịt làm từ hạt đậu trong bánh trung thu, một loại bánh được ăn trong dịp Tết Trung thu.

Đồng sáng lập Zhenmeat, ông Vince Lu cho biết công ty, đã hợp tác với nhà sản xuất mì Yantai Shuangta Thực phẩm, đang tìm cách làm thịt viên và bánh bao.

"Chúng tôi đang phân tích hương vị của thịt heo, và chúng tôi đang thực hiện điều đó để tạo ra sự khác biệt với đối thủ cạnh tranh từ Mỹ", ông nói.

Whole Perfect Food, với 20 năm phục vụ chủ yếu cho những người ăn chay theo đạo phật tại Trung Quốc, gần đây đã tung ra một loạt xúc xích làm từ đậu nành và protein đậu. Xúc xích có đến 40 loại, gồm cả thịt bò cay Tứ Xuyên và thịt bò ướp đậu nành.

Ông Zhou cho biết công ty đã sẵn sàng hợp tác với các công ty nước ngoài. 

Đầu năm nay, công ty đã liên doanh với Walmart, đã kết thúc nhưng sau đó hợp tác với chuỗi Hema của Alibaba Group và nhà bán lẻ Yonghui Superstores được Tencent hậu thuẫn.

Thị trường không thịt của Trung Quốc, gồm các sản phẩm từ thực vật dùng để thay thế thịt, đã tăng 33,5% kể từ năm 2014, trị giá 9,7 tỉ USD vào năm ngoái, theo Euromonitor. Đơn vị này dự đoán ngành công nghiệp sẽ trị giá 11,9 tỉ USD vào năm 2023.

Impossible Food đã xác định Trung Quốc đại lục là thị trường nước ngoài số 1 để mở rộng trong tương lai và cho biết sản phẩm Impossible Burger của công ty có thể dễ dàng thay đổi để sử dụng trong ẩm thực Trung Quốc.

Trao đổi với Reuters, ông Seth Goldman, chủ tịch điều hành của Beyond Meat, cho hay công ty có kế hoạch tuỳ chỉnh thịt từ hạt đậu cho thị trường Trung Quốc để làm bánh bao và các sản phẩm khác. 

Công ty đang đặt mục tiêu bắt đầu sản xuất ở châu Á vào cuối năm tới trước khi cuối cùng mở rộng sang Trung Quốc.

Hương vị là tất cả

Trung Quốc không lạ gì với thực phẩm sử dụng nguyên liệu chay để tạo ra hương vị giống như thịt, với nhiều năm tiêu thụ đậu phụ và các sản phẩm thịt chay tương tự khác làm từ đậu nành.

Matilda Ho, giám đốc điều hành của Bits x Bites, một quĩ đầu tư mạo hiểm công nghệ thực phẩm có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết trước hết, các công ty sẽ cần làm cho sản phẩm ngon để khiến người tiêu dùng từ bỏ thịt thật.

"Nếu chỉ đơn giản sử dụng protein đậu, hoặc protein đậu nành, sau đó thêm nhiều chất phụ gia để làm cho chúng dính lại với nhau và sau đó bán ra thị trường, không có sự đổi mới thực sự, hương vị thực sự xấu, từ góc độ người tiêu dùng, chúng tôi không  tin rằng nhu cầu sẽ có thể đáp ứng tình trạng thừa cung đó", ông Ho nhận định.

Cấu trúc cũng là chìa khóa, ông Zhang Xinliang, người sáng lập nhà sản xuất thịt thực vật Ningbo Sulian Food, trích dẫn sự khác biệt giữa nấu ăn Trung Quốc và phương Tây.