Dân Trung Quốc 'ăn không ngon, ngủ không yên' khi Bắc Kinh sắp ra mắt hệ thống thuế quét gọn dữ liệu tài chính của từng người

Hệ thống thuế quét gọn dữ liệu của doanh nghiệp

Trong một nỗ lực nhằm tăng cường giám sát hoạt động tài chính của doanh nghiệp trong nước, chính phủ Trung Quốc đã phát triển một hệ thống thuế mới mang tên Golden Tax IV, theo SCMP.

Dưới hệ thống Golden Tax IV, dữ liệu của doanh nghiệp cũng như thông tin của chủ sở hữu, giám đốc cấp cao, hệ thống ngân hàng và cơ quan quản lý thị trường sẽ được kết nối với nhau để giúp nâng cao hiệu quả giám sát của cơ quan thuế.

Tại một cuộc họp tháng trước, ông Wang Jun, người đứng đầu Tổng cục Thuế Quốc gia Trung Quốc (STA), chia sẻ: "Chúng tôi đã hoàn thành thiết kế và đang soạn thảo chiến lược cũng như phương pháp tiếp cận để đẩy nhanh việc giới thiệu Golden Tax IV".

"Đây là một cuộc cải cách thuế và các quốc gia khác có thể nhìn vào để tham khảo", vị lãnh đạo nhấn mạnh.

Đầu năm nay, STA đã cam kết sẽ "không dung thứ" cho những kẻ trốn thuế. Cùng lúc, các cục thuế địa phương liên tục trừng phạt những người vi phạm quy định, gần đây nhất có vụ việc "nữ hoàng livestream" Viya bị phạt hàng trăm triệu USD vì tội trốn thuế.

Thuế là một trong 6 mũi tiến công để Trung Quốc đạt được "thịnh vượng chung", một đề xuất do Chủ tịch Tập Cận Bình đưa ra nhằm thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và giảm bớt tình trạng bất bình đẳng tại đất nước tỷ dân.

Ra mắt vào những năm 1990, phiên bản đầu tiên của hệ thống Golden Tax là một sáng kiến lập hóa đơn điện tử cho thuế giá trị gia tăng (VAT). Phiên bản hiện tại, Golden Tax III, tích hợp dữ liệu thuế quốc gia và địa phương, trong khi phiên bản mới sẽ giám sát hoạt động của doanh nghiệp ở mức độ chi tiết chưa từng có.

Trao đổi với SCMP, ông Joey Zhang - chuyên gia phân tích tại hãng tư vấn Dezan Shira & Associates, cho hay: "Golden Tax IV sẽ giúp các cơ quan thuế kiểm tra không chỉ hóa đơn mà còn cả hoạt động kinh doanh, dòng vốn, nhân sự và các dữ liệu khác của doanh nghiệp".

"Điều này sẽ giúp cơ quan thuế dễ dàng phát hiện hành vi trốn thuế. Trung Quốc đang rất quyết tâm xây dựng một hệ thống thuế thông minh dựa trên big data, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo trong 5 năm tới", ông Zhang tiếp tục.

"Cuối cùng, thông qua hệ thống chia sẻ thông tin và phân tích big data, cơ quan thuế sẽ có được chính xác bức chân dung của từng doanh nghiệp và cá nhân người nộp thuế", vị chuyên gia nói thêm.

Tuy nhiên, ông Zhang cũng nói thêm rằng cuộc cải cách hệ thống giám sát thuế "chắc chắn sẽ gây ra không ít thách thức mới" cho các doanh nghiệp hoạt động tại thị trường tỷ dân.

Bắc Kinh chưa công bố thời điểm ra mắt Golden Tax IV, song các nhà phân tích dự đoán hệ thống mới sẽ được giới thiệu trong năm nay.

Người dân đứng ngồi không yên

Hiện tại, viễn cảnh bị giám sát thuế nghiêm ngặt hơn đang khiến rất nhiều người dân Trung Quốc lo lắng không yên. Từ chủ doanh nghiệp nhỏ đến giới luật sư và cả những người giàu có đều bất an.

Phó giáo sư Zeng Liaoyuan của Đại học Khoa học và Công nghệ Điện tử Trung Quốc (tại Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên) chia sẻ: "Nhiều doanh nhân gọi hệ thống Golden Tax IV là một cỗ máy X-quang khổng lồ".

"Tôi nghĩ Bắc Kinh có đủ năng lực công nghệ để thu thập tất cả dữ liệu mà họ cần từ các cơ quan chính phủ đến mạng xã hội. Tuy nhiên, giới chức sẽ vào cuộc ở mức độ nào còn tùy thuộc vào các cân nhắc chính trị và xã hội.

Việc này không chỉ là vấn đề thuế. Bắc Kinh cần phải nghiên cứu ảnh hưởng của hệ thống thuế mới vì nhiều doanh nghiệp đang phải vật lộn để tồn tại giữa đại dịch COVID-19", phó giáo sư Zeng giải thích.

Động thái tăng cường giám sát thuế của Bắc Kinh đang tạo thêm mối lo cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) - lực lượng đang đóng góp hơn 90% việc làm cho Trung Quốc. Các chủ công ty SME đang khá bức xúc trước các yêu cầu mới của ngân hàng theo hệ thống Golden Tax IV.

"Các doanh nghiệp SME chúng tôi đang rất mệt mỏi khi phải tới lui ngân hàng liên tục vì tài khoản của chúng tôi bị đóng băng", Bob Yao, một nhà sản xuất máy móc công nghiệp tự động bày tỏ.

"Trong nhiều năm qua, hầu hết chủ doanh nghiệp SME đều thu tiền thanh toán qua thẻ ngân hàng cá nhân, kể cả các đơn trong nước và quốc tế.

Gần đây, ngân hàng liên tục yêu cầu chúng tôi giải trình cho từng khoản tiền, thậm chí có những khoản chỉ 20.000 hoặc 30.000 nhân dân tệ từ 3 - 4 năm trước. Họ sẽ gửi thông tin qua cục thuế nếu chúng tôi không giải thích chi tiết", Bob nhấn mạnh.

John Pan, một người chuyên bán ngọc thạch qua mạng xã hội và ứng dụng thanh toán di động WeChat, cho biết những thương nhân kinh doanh và tiếp thị trực tuyến như anh đang đứng ngồi không yên.

"Tôi thường đăng ảnh ngọc bích và ngọc thạch lên WeChat Moments để thu hút khách hàng, sau đó sử dụng WeChat Pay hoặc Alipay để tiền rồi mới chuyển phát nhanh cho khách", John nói.

"Hầu hết khách hàng đều không yêu cầu hóa đơn và tôi cũng không lấy hóa đơn từ nhà cung ứng", John chia sẻ thêm. Anh đang sợ cơ quan thuế sẽ điều tra tài khoản WeChat của mình.

Những người giàu tại Trung Quốc cũng sắp sửa phải đóng thêm thuế trong năm nay. Mối lo này ngày càng lớn, đặc biệt là trong bối cảnh ông Tập đang ra sức thúc đẩy chiến dịch "thịnh vượng chung".

Alice Luo, một luật sư tại Quảng Châu, cho biết: "Tôi rất quan ngại về ảnh hưởng tiềm tàng của Golden Tax IV đối với ngành của mình. Nếu chính phủ thực hiện một cuộc cải cách lớn trong nghề luật, hầu hết luật sư trong nước sẽ phải tính toán lại thu nhập thực tế và đương nhiên con số sẽ thấp hơn nhiều so với trước".

Ở Trung Quốc, 15 - 25% phí luật sư của mỗi vụ kiện thường được bàn giao cho công ty luật dưới dạng hoa hồng, sau đó chi phí này sẽ được khấu trừ và 50 - 60% còn lại sẽ là thu nhập của luật sư, bà Luo giải thích.