Cuộc chiến thương mại của Tổng thống Trump tác động thế nào đến Hong Kong?

Ảnh: New York Times

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng đe dọa nếu chính quyền Bắc Kinh sử dụng sức mạnh quân sự tại Hong Kong, quá trình đàm phán thương mại Mỹ-Trung sẽ bị hủy hoại.

Tuần trước, Tổng thống Trump cho hay Chủ tịch Tập Cận Bình "có một triệu binh lính đứng ngay ngoài Hong Kong nhưng sẽ không tiến vào đặc khu hành chính này chỉ vì tôi đã yêu cầu ông ấy rằng 'Đừng làm điều đó, ông sẽ mắc sai lầm to lớn'".

Ông Trump nói thêm: "Động thái quân sự sẽ có tác động lớn và tiêu cực lên thỏa thuận thương mại song phương. Và ông ấy thực sự muốn kí thỏa thuận với tôi".

Theo Bloomberg, nhận định trên tương đối có lí. Nền kinh tế Trung Quốc đã gánh chịu thiệt hại đáng kể bởi thuế quan mới mà Mỹ áp dụng và dòng vốn có thể tháo chạy khỏi thị trường tỉ dân nếu căng thẳng thương mại với Mỹ không được giải quyết.

Các cuộc đàm phán thương mại đã tạo ra cho Mỹ một đòn bẩy để đối phó với Trung Quốc khi bàn đến vấn đề Hong Kong.

Tuy nhiên, trong khi ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Trump với Trung Quốc có thể là thỏa thuận thương mại, Quốc hội Mỹ lại có mục tiêu khác.

Tuần trước, Thượng viện và Hạ viện Mỹ cùng thông qua Dự luật Nhân quyền và Dân chủ Hong Kong với tỉ lệ ủng hộ gần như tuyệt đối. Dự luật tuyên bố sẽ trừng phạt và cấm nhập cảnh đối với bất kì cá nhân nào chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm nhân quyền đối với công dân Hong Kong.

Dự luật trên gửi một thông điệp đến các sĩ quan và binh lính đồn trú bên trong đặc khu hành chính Hong Kong: Nếu bạn thực hiện hành vi bạo lực chống lại người biểu tình, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm.

Các lệnh trừng phạt có thể kiềm chế nhiều sĩ quan cảnh sát hoặc quan chức chính phủ Trung Quốc có mối liên hệ tài chính hoặc gia đình ở Mỹ.

Bất luận Tổng thống Trump có kí ban hành dự luật Hong Kong hay không, gần như chắc chắn rằng các lệnh trừng phạt sẽ trở thành luật chính thức vì Quốc hội Mỹ có thể bỏ phiếu xóa bỏ quyền phủ quyết của ông Trump.

Nếu Tổng thống Trump không đưa ra quyết định nào, dự luật sẽ tự động trở thành luật vào tuần tới. Và nếu ông phủ quyết dự luật để bảo toàn cuộc đàm phán với Chủ tịch Tập Cận Bình, đó vẫn sẽ là một sai lầm.

Khi được hỏi về người biểu tình Hong Kong hôm 26/11, Tổng thống Trump cho hay "Nước Mỹ luôn bên họ", đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải có một thỏa thuận với Trung Quốc.

Tương tự ông Trump, Chủ tịch Tập Cận Bình cũng cần thỏa thuận thương mại. Tổng thống Mỹ nên nắm bắt cơ hội để cho Trung Quốc và thế giới thấy ngay cả một Washington đang bị chia rẽ vẫn có thể thể hiện tình đoàn kết với Hong Kong.