Cố vấn Tổng thống Trump: Mỹ muốn thỏa thuận thương mại với Trung Quốc nhưng sẽ không ngó lơ chuyện Biển Đông và Hong Kong

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) đi cùng tân Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O'Brien (phải) ngày 18/9/2019. Ảnh: AFP/Getty Images.

"Chúng tôi hi vọng sẽ hoàn tất thỏa thuận thương mại giai đoạn một vào cuối năm 2019. Tôi vẫn tin mục tiêu này là khả thi", ông O'Brien nói với các phóng viên tại một hội thảo về an ninh ngày 23/11.

"Đồng thời chúng tôi cũng sẽ không làm ngơ trước những gì đang diễn ra tại Hong Kong, khu vực Biển Đông hoặc các khu vực khác trên thế giới mà chúng tôi lo ngại về hoạt động Trung Quốc", cố vấn an ninh của Tổng thống Mỹ nói thêm.

Đặc khu Hành chính Hong Kong từ 5 tháng nay đã bị tê liệt vì các cuộc biểu tình chống chính phủ. Các cuộc biểu tình này ngày càng trở nên bạo lực, với cảnh sát sử dụng vòi rồng, hơi cay, đạn cao su hay thậm chí là đạn thật trong khi người biểu tình ném gạch đá, bom xăng và đập phá đường xá, nhà cửa.

Cả hai viện Quốc hội Mỹ gần đây đã thông qua một dự luật ủng hộ nhân quyền và dân chủ ở Hong Kong. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã nhanh chóng lên tiếng cho biết chính quyền Bắc Kinh "lên án và cực lực phản đối" dự luật này và cho rằng Mỹ đang can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. 

Cũng trong ngày 23/11, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương nghị lặp lại luận điểm trên: "Mỹ đã dùng luật pháp riêng của nước mình để can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc nhằm phá hoại hệ thống 'một quốc gia, hai chế độ' của Trung Quốc cũng như sự thịnh vượng và ổn định của Hong Kong".

Việc hai viện Quốc hội Mỹ đều thông qua dự luật Hong Kong với số phiếu áp đảo được cho là đặt ông Trump vào thế khó khi ông đang cố đạt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc nhằm tạo lợi thế cho chiến dịch tranh cử Tổng thống 2020.

Hạn chót để ông Trump phải kí ban hành hoặc phủ quyết dự luật Hong Kong này là ngày 2/12. Nếu ông Trump không kí và cũng không phủ quyết, dự luật này sẽ tự động trở thành luật chính thức. Nếu ông Trump phủ quyết nhưng dự luật được trên 2/3 số thành viên của mỗi viện quốc hội ủng hộ, nó cũng sẽ trở thành luật chính thức.

Hiện tỉ lệ ủng hộ dự luật ở cả hai viện đều cao gần như tuyệt đối. Nhiều chuyên gia lo ngại dự luật này có thể phá hỏng cuộc đàm phán thương mại giữa hai siêu cường kinh tế.

Hôm 22/11, Tổng thống Trump cho biết thỏa thuận thương mại đã đến rất gần mặc dù có nhiều nguồn tin không chính thức cho rằng cuộc đàm phán có thể còn"dây dưa" sang tận năm sau.

Ông Trump từ chối đưa ra một lời cam kết chắc chắn về việc có kí ban hành dự luật ủng hộ dân chủ ở Hong Kong hay không. Tổng thống Mỹ nói ông đứng về phía những người biểu tình nhưng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng là bạn của ông.

Trả lời phỏng vấn chương trình Fox & Friends hôm 22/11, Tổng thống Trump nói: "Tôi ủng hộ Hong Kong, tôi ủng hộ tự do, tôi ủng hộ tất cả những điều mà chúng ta muốn làm. Nhưng đồng thời chúng ta cũng đang trong quá trình đàm phán thỏa thuận thương mại lớn nhất trong lịch sử. Nếu chúng ta làm được thì sẽ thật tuyệt vời".

Tổng thống Trump còn nói thêm rằng ông không hề "sốt sắng" hoàn tất thỏa thuận thương mại và tuyên bố nước Mỹ đang hưởng lợi từ các đợt thuế quan áp lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Đợt thuế quan tiếp theo dự kiến sẽ đánh lên khoảng 160 tỉ USD hàng tiêu dùng Trung Quốc bắt đầu từ ngày 15/12.