Tổng thống Trump: Tôi đang tạm hoãn thỏa thuận thương mại vì muốn điều khoản có lợi hơn cho Mỹ

Tổng thống Trump và Đệ nhất Phu nhân Melania Trump tại Nhà Trắng hôm 26/11. (Ảnh: Reuters)

Tổng thống Trump muốn thỏa thuận có lợi hơn cho Mỹ

"Tôi đang tạm hoãn thỏa thuận thương mại vì nó phải là một thỏa thuận có lợi thì tôi mới kí", Tổng thống Trump cho hay trong cuộc phỏng vấn với cựu người dẫn chương trình của kênh Fox News, ông Bill O'Reilly.

"Chúng tôi không thể kí một thỏa thuận cân bằng. Nó phải có lợi hơn cho phía Mỹ, vì chúng tôi phải bắt kịp Trung Quốc", ông nói.

Hôm 11/10, Tổng thống Trump tuyên bố ông đã đạt được thỏa thuận thương mại giai đoạn đầu "to lớn" mà trong đó Trung Quốc sẽ tăng mua nông sản Mỹ, đưa ra các cam kết mới để bảo vệ sở hữu trí tuệ của Mỹ, hạn chế thao túng tiền tệ và tiếp tục mở cửa lĩnh vực tài chính đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Kể từ đó, hai bên đã tranh cãi không ngừng về nội dung chi tiết của thỏa thuận và phía Trung Quốc còn yêu cầu Mỹ phải gỡ bỏ thuế quan như một điều kiện tiên quyết để kí kết thỏa thuận.

Quá trình đàm phán càng thêm phần phức tạp khi quốc hội Mỹ thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ cho cuộc biểu tình dân chủ ở Hong Kong, khiến cho Trung Quốc nghi ngờ rằng Mỹ đang cố ý làm tình hình tại thành phố này thêm hỗn loạn.

Hôm 26/11, ông Trump cho hay Mỹ muốn thấy tình hình ở Hong Kong "chuyển biến tốt" nhưng cũng nói thêm rằng ông tự tin về một kết quả tích cực cho Hong Kong. Ông Trump nhận định: "Tôi hiểu Chủ tịch Tập Cận Bình và tôi biết ông ấy sẽ biến điều đó thành hiện thực".

Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn hôm 26/11, Tổng thống Trump không đưa ra dấu hiệu nào về việc ông sẽ kí dự luật mà Quốc hội Mỹ thông qua tuần trước nhằm ủng hộ phong trào biểu tình ở Hong Kong.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cảnh báo về các "biện pháp trả đũa mạnh mẽ" nếu ông Trump kí ban hành dự luật trên.

Trước đó, các quan chức cấp cao Mỹ - Trung phát tín hiệu cuộc đàm phán đã trở lại đúng hướng sau khi Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc điện đàm cùng Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin sáng hôm 26/11 (theo giờ Bắc Kinh).

Cố vấn Nhà Trắng Kellyvanne Conway cho biết các nhà đàm phán sắp hoàn thành thỏa thuận giai đoạn một.

Bà chia sẻ rằng hai bên sẽ tiếp tục thảo luận về các điểm vướng mắc như chuyển giao công nghệ ép buộc và cáo buộc ăn cắp tài sản trí tuệ, đồng thời nói thêm rằng "giải quyết những chuyện kiểu này thường mất thời gian".

Trong một tuyên bố, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết các quan chức đã "đạt được sự đồng thuận về hướng giải quyết đúng đắn các vấn đề có liên quan" và nhất trí duy trì liên lạc để tháo gỡ các điểm còn tồn đọng.

Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ xác nhận cuộc điện đàm đã diễn ra nhưng từ chối đưa ra bình luận về nội dung thảo luận.

Bloomberg dẫn một số nguồn tin thân cận cho hay, khi mà thỏa thuận giai đoạn một bước vào giai đoạn cuối, diễn biến tiếp theo sẽ xoay quanh khả năng Mỹ đảm bảo không áp thêm thuế và gỡ bỏ các mức thuế hiện có.

Trong khi đó, phía Mỹ muốn Bắc Kinh cam kết mua hàng tỉ USD nông sản Mỹ - một lợi ích mà ông Trump muốn đạt được cho cộng đồng cử tri ở khu vực nông thôn Mỹ. Thời gian và địa điểm để kí kết thỏa thuận vẫn chưa được quyết định.

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu Mỹ - Trung không thể kí thỏa thuận trước thời hạn 15/12?

Nếu thỏa thuận giai đoạn một không được hoàn thành trước ngày 15/12, Tổng thống Trump sẽ phải quyết định có áp thuế 15% lên 160 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc như đã đe dọa trước đó hay không.

Vào tuần trước, ông Trump khẳng định thỏa thuận không thể có lợi đồng đều cho cả hai bên vì Mỹ "bắt đầu từ mặt đất" còn Trung Quốc thì "đã ở sẵn trên trần nhà".

"Quan trọng là chuyện gì sẽ xảy ra nếu hai bên không đạt được thỏa thuận trước ngày 15/12", ông Khoon Goh, Giám đốc cấp cao tại Australia & New Zealand Banking Group (ANZ, Singapore), nhận định. "Liệu Mỹ có tạm hoãn thuế quan để thể hiện thiện chí hay không?"

Ông Trump cũng đang phải đối mặt với nhiều câu hỏi về ý nghĩa của thỏa thuận giai đoạn một và liệu nó có dẫn đến các vòng đàm phán sâu hơn hay không.

Ngay cả khi thỏa thuận giai đoạn một được kí kết, nhiều chuyên gia dự đoán Washington và Bắc Kinh sẽ phải giải quyết các vấn đề còn khó khăn hơn như lo ngại của Mỹ về trợ cấp công nghiệp của chính phủ Trung Quốc cũng như các hình thức bảo hộ khác.

Tương tự, phía Trung Quốc cũng nhận định hai bên khó có thể giải quyết vấn đề mà Trung Quốc xem là nỗ lực có hệ thống của Mỹ nhằm ngăn chặn công ty công nghệ Trung Quốc tham gia vào thị trường Mỹ vì đe dọa an ninh cũng như khả năng tiếp cận của loạt doanh nghiệp này với linh kiện và phần mềm do Mỹ sản xuất.