Chứng khoán Trung Quốc bốc hơi 1.300 tỷ USD, các quỹ đầu tư hứng gạch đá

Tờ Thời báo Chứng khoán (Securities Times) – cơ quan ngôn luận chính thức của Ủy ban Quản lý Chứng khoán Trung Quốc – đã chỉ đích danh ngành quản lý quỹ trong một bài viết đăng trên trang nhất ngày 11/3. 

Cụ thể, giới chức Trung Quốc đã kêu gọi các nhà đầu tư mới (F0) hãy bình tĩnh và hành động có suy xét, còn các nhà quản lý quỹ thì cần cân bằng giữa mong muốn tăng trưởng tài sản với thành tích đầu tư dài hạn.

Theo Bloomberg, các quỹ tương hỗ trở nên phổ biến sau khi ghi nhận lợi nhuận vượt trội so với thị trường trong hai năm liên tiếp, các cơ quan nhà nước cũng khuyến khích phát triển các công cụ đầu tư mang tính tổ chức để xây dựng văn hóa đầu tư dài hạn.

Năm 2020, các sản phẩm đầu tư tập trung vào cổ phiếu trị giá hơn 240 tỷ USD đã được bán ra, mức cao chưa từng thấy trong lịch sử ngành quản lý quỹ Trung Quốc.

Theo số liệu của Z-Ben Advisors, dòng tiền chảy vào lại tăng tốc trong năm 2021 khi các quỹ cổ phiếu thành lập trong tháng 1 và 2 đã huy động tới 83 tỷ USD.

Ngành quản lý quỹ 3.000 tỷ USD của Trung Quốc cũng không thể chống lại sự cám dỗ của tâm lý ham giàu nhanh. Dòng tiền lớn của các quỹ đổ vào một số ít cổ phiếu, đẩy định giá lên cao chót vót. Trong hai tháng đầu 2021, chỉ số vốn hóa lớn CSI 300 đã tăng gần 20% lên đỉnh mới.

Nhưng bạo phát thì cũng bạo tàn, tăng sốc thì giảm cũng nhanh.

Tâm lý đầu tư hạn hẹp kiểu này không phải chỉ diễn ra ở Trung Quốc. Tại Mỹ, trong mấy năm vừa qua dòng tiền tập trung vào 5 cổ phiếu công nghệ Big Tech mạnh đến nỗi các đại gia này được coi là một nhóm riêng biệt – FAANG, gồm có Facebook, Apple, Amazon, Netflix và Google.

Sự nguy hiểm với chiến thuật bám theo những cổ phiếu từng tăng mạnh trong quá khứ được thể hiện rõ nhất trong trường hợp quỹ Ark Investment Management của bà Kathie Wood. Năm ngoái, quỹ ETF chủ lực của bà tăng gấp đôi giá trị, nhưng từ đỉnh 12/2 đến nay, quỹ đã mất giá tới 23%.

Tại Trung Quốc, tình hình trông có vẻ như hầu hết các quỹ đều sử dụng một chiến lược duy nhất là mua cổ phiếu vốn hóa lớn trong ngành rượu. Khi giá cổ phiếu rượu Quý Châu Mao Đài đi lên, lợi nhuận của nhà đầu tư cũng tăng theo nhanh chóng và nhiều nhà quản lý quỹ được tôn thờ như thánh sống.

Một quỹ cổ phiếu ra mắt vào tháng 1/2021 của công ty E Fund Management đã thu hút tới 237 tỷ nhân dân tệ (tương đương 37 tỷ USD) của nhà đầu tư – mức cao kỷ lục trong ngành cổ phiếu Trung Quốc.

Khi thời vận thay đổi, các nhà đầu tư cũng vội vàng quay lưng lại những thần tượng một thời của mình. Nhà quản lý quỹ Zhang Kun từng được mạng xã hội tung hô là "Hoàng tử Đẹp trai" và "Đại ca Kun" khi quỹ E Fund Blue Chip Selected Mixed Fund của ông mang về tỷ suất lợi nhuận 95% trong năm 2020 nhờ tất tay vào cổ phiếu rượu.

Trong một tháng qua, quỹ của ông giảm 21% giá trị và các nhà đầu tư quay sang chửi rủa ông bằng nhiều lời lẽ rất khó nghe.

Bà Qi Youdi, một người nội trợ ở thành phố Ninh Ba, đã đầu tư 35.000 nhân dân tệ (tức khoảng 5.400 USD) vào quỹ của Kun hồi đầu tháng 1, sau đó đã bán tháo các chứng chỉ quỹ khi giá cổ phiếu giảm.

"Tôi không muốn mua chứng chỉ quỹ nào nữa. Ai mà biết thị trường sẽ còn rơi sâu đến đâu. Tôi không biết chuyện gì sắp xảy ra. Thị trường giá lên đã hết rồi sao? Phải chăng thị trường giá xuống đang đến? Thị trường gấu ở Trung Quốc thường kéo dài rất lâu và lúc đó nhà đầu tư sẽ bị mắc kẹt, mất tiền", bà Qi trao đổi với Bloomberg.

Cổ phiếu nhà sản xuất rượu Quý Châu Mao Đài từng tăng 30% trong chưa đầy một tháng, đạt đỉnh vốn hóa 513 tỷ USD vào ngày 10/2. Hiện nay, vốn hóa công ty chỉ còn 395 tỷ USD, giảm 23%.

"Nhiều nhà đầu tư hoảng loạn khi thị trường lao dốc, đặc biệt là những người vừa mua chứng chỉ quỹ cổ phiếu", ông Anson Zhang – một nhà quản lý đầu tư tại ngân hàng China Merchants Bank – nhận xét. "Một số người bán lại chứng chỉ quỹ ngay khi thị trường giảm".

Tâm lý "sáng nắng chiều mưa" của nhà đầu tư là một thách thức lớn cho các nhà quản lý quỹ. Theo một khảo sát của tạp chí tài chính Caixin, khoảng 30% số nhà đầu tư Trung Quốc nắm giữ chứng chỉ quỹ trong chưa đầy một tháng, khoảng 21% nắm giữ trong 1-3 tháng.