Các startup công nghệ Đông Nam Á ngày càng thận trọng khi theo đuổi chiến lược 'siêu ứng dụng'

Trong suốt thập kỷ qua, Grab và GoTo (công ty mẹ Gojek) đã cố gắng theo đuổi cái được gọi là “siêu ứng dụng” – một ứng dụng tích hợp nhiều tính năng, từ gọi xe đến giao đồ ăn và cả thanh toán, theo Financial Times.

Các nhà đầu tư liên tục rót vốn vào hai đơn vị này, đặt cược vào sự thành công trong chiến lược theo đuổi “siêu ứng dụng” trong bối cảnh nhu cầu sử dụng các dịch vụ trên internet tăng lên trong thời kỳ đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, mọi thứ đã không đi theo đúng ý muốn trong 12 tháng qua. Cả hai công ty này đã sa thải hàng nghìn nhân sự và cắt giảm một số mảng kinh doanh không còn động lực tăng trưởng. Giá cổ phiếu của Grab và GoTo hiện giảm khoảng 60% so với thời điểm IPO.

Các nhà phân tích cho biết tình trạng lãi suất tăng đã chấm dứt thời kỳ gọi vốn một cách đơn giản đối với các startup công nghệ. Giờ đây, các công ty phải đánh giá xem liệu mô hình kinh doanh của họ có mang lại lợi nhuận hay không.

Grab và GoTo, những startup lớn nhất Đông Nam Á, theo đuổi chiến lược “siêu ứng dụng”, lấy cảm hứng từ thành công của WeChat. Ứng dụng thuộc sở hữu của Tencent có hơn 1 tỷ người dùng trên toàn cầu, tích hợp nhiều tính năng như nhắn tin, thanh toán trực tuyến, thương mại điện tử, chơi game,…

Thành công của WeChat đã tạo ra một cuộc cách mạng “siêu ứng dụng” tại khu vực châu Á. Các nhà đầu tư cũng đặt niềm tin nhiều hơn đối với các công ty theo đuổi chiến lược này.

Mọi thứ đạt tới mức đỉnh khi Grab và GoTo lần lượt niêm yết trên Sàn giao dịch Chứng khoán New York và Sàn giao dịch Chứng khoán Jarkarta. Mức định giá của hai công ty cũng lên tới hàng chục tỷ USD.

Giờ đây, các công ty này phải tính toán lại việc theo đuổi chiến lược “siêu ứng dụng”. Ngoài việc sa thải 11% tổng lực lượng lao động, tương đương hơn 1.000 người, vào tháng trước, Grab cũng cắt giảm hoạt động kinh doanh nhà bếp trên nền tảng đám mây, giảm trợ cấp trong các lĩnh vực như giao đồ ăn và dành ít thời gian hơn cho việc mở rộng sang các đơn vị như giải trí.

Người sáng lập Grab, Anthony Tan, cho biết công ty có trụ sở tại Singapore đang trên đà hòa vốn vào cuối năm nay. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng của công ty đang chậm lại và số lượng giao dịch của khách hàng cũng đang ít đi.

Tương tự, công ty mẹ Gojek cũng đã thực hiện một số đợt cắt giảm nhân sự và loại bỏ bớt một số mảng kinh doanh theo yêu cầu, không đạt hiệu quả cao trong hoạt động, như GoClean và GoMassage.

Tháng trước, GoTo đã bổ nhiệm ông Patrick Walujo làm giám đốc điều hành trong một động thái mà một số nhà đầu tư cho rằng có thể mang lại nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp.

“Ông ấy là một doanh nhân tài ba người Indonesia, và ông ấy không phải là một người đa cảm. Nếu cần phải đưa ra những quyết định khó khăn hoặc cần phải thực hiện một số thỏa thuận nào đó, ông ấy sẽ làm”, một nhà đầu tư cho biết.

Shane Chesson, đối tác sáng lập của Openspace, nhà quản lý quỹ đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư sớm vào Gojek, cho biết mô hình “siêu ứng dụng” vẫn “có ý nghĩa” trong việc nắm bắt hoạt động hàng ngày của khách hàng.

“Các công ty đã tập trung lại vào những thứ thiết yếu và loại bỏ những dịch vụ phù phiếm hơn. Những kỳ vọng xung quanh việc giảm giá liên tục cho người tiêu dùng cũng đã được kiểm duyệt”, ông Chesson nói.

Một lãnh đạo cấp cao của Grab cho biết dù công ty đã cắt giảm một số dịch vụ, song vẫn tin rằng Grab có thể cung cấp nhiều dịch vụ hơn cho khách hàng mà vẫn có lợi nhuận, tương tự như cách Uber đã làm.

Một số người khác tỏ ra nghi ngờ việc liệu các “siêu ứng dụng” tại Đông Nam Á như Grab và GoTo có thể đem về lợi nhuận ổn định cho các nhà đầu tư hay không, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng có nhiều đối thủ cạnh tranh xuất hiện.

Ví dụ, ứng dụng TikTok thuộc sở hữu của ByteDance đã lấn sân sang lĩnh vực thương mại điện tử và dần khẳng định được vị thế ở khu vực Đông Nam Á trong 12 tháng qua.

Nhiều nhà đầu tư cho rằng GoTo và Grab có thể vẫn đang dàn trải quá nhiều dịch vụ trên cùng một ứng dụng. “Các công ty này vẫn cung cấp nhiều dịch vụ hơn trên một ứng dụng so với Uber. Điều này khiến họ vấp phải nhiều sự cạnh tranh và khó theo đuổi một mô hình bền vững trong tương lai. Họ không thể có cùng lúc cả lợi nhuận lẫn tốc độ tăng trưởng nhanh chóng”, một nhà đầu tư cho biết.