107 tỷ USD vốn hóa của Adani bị thổi bay, các tay chơi lớn cũng không biết Hindenburg đã bán khống bằng cách nào

Năm 2022, doanh nhân người Ấn Độ Gautam Adani đã có lúc giữ ngôi vị người giàu thứ 2 thế giới và số 1 châu Á với khối tài sản ròng lên tới 147 tỷ USD. Bước sang năm 2023, tài sản của ông Adani đã bị thổi bay hơn 57 tỷ USD chỉ trong vài tuần. Vị tỷ phú này rớt khỏi top 10 giàu nhất thế giới và cũng không còn đứng đầu châu Á. 

Vận rủi của ông Adani bắt đầu vào ngày 25/1 khi công ty chuyên về bán khống Hindenburg Research công bố một bản báo cáo khẳng định Adani Group đã thổi phồng doanh thu, thao túng giá cổ phiếu và dùng đòn bẩy tài chính quá cao.

Giá các cổ phiếu trong họ Adani lập tức sụt giảm trong ngày và nhà đầu tư mất tổng cộng 11 tỷ USD hôm 25/1.

Adani Group cực lực bác bỏ mọi cáo buộc từ Hindenburg, đồng thời dọa sẽ khởi kiện. Tuy nhiên, đà bán tháo vẫn ngày càng lan rộng. Trong một tuần tính đến hết phiên hôm nay 2/2, tổng vốn hóa của các cổ phiếu thuộc Adani Group đã sụt giảm 107 tỷ USD.

Ông Adani đã thương lượng với các tỷ phú khác tại Ấn Độ cũng như Trung Đông để chuẩn bị phát hành cổ phiếu nhằm huy động 2,4 tỷ USD. Nhưng trong bối cảnh thị trường diễn biến tiêu cực, Adani đã phải hủy bỏ thương vụ vào phút chót để bảo vệ nhà đầu tư.

Các doanh nghiệp của Adani Group hoạt động trong nhiều lĩnh vực từ năng lượng tới bến cảng và có mối liên quan mật thiết tới kế hoạch tăng trưởng của Ấn Độ. Việc Adani Group điêu đứng vì bị bán khống đã trở thành một vấn đề mang tầm quốc gia khi nhiều nghị sĩ Ấn Độ cắt ngang cuộc họp quốc hội để yêu cầu chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi đưa ra lời giải thích thỏa đáng.

Mối lo ngại lớn nhất đối với Adani Group hiện nay là các tổ chức cho vay và đối tác muốn thu hồi vốn để giảm thiểu rủi ro.

Tỷ phú Gautam Adani đã đích thân tuyên bố qua video trong ngày 2/2 rằng việc từ bỏ kế hoạch chào bán 2,4 tỷ USD cổ phiếu không có tác động gì tới hoạt động của tập đoàn, nhưng nhà đầu tư vẫn lũ lượt rời đi. Phiên 1/2, cổ phiếu Adani Enterprise lao dốc 28%. Sang ngày 2/2, giá rớt tiếp 30%. Biểu đồ bên dưới cho thấy giá cổ phiếu này đã mất quá nửa giá trị trong một tuần qua.

Ngân hàng Credit Suisse và Citigroup đã dừng chấp nhận các chứng khoán do các doanh nghiệp trong họ Adani phát hành làm tài sản thế chấp. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy đánh giá của các định chế tài chính về rủi ro liên quan tới Adani đang thay đổi nhanh tới mức nào.

Nguồn tin riêng của Bloomberg cho biết ngân hàng trung ương Ấn Độ đã đề nghị các ngân hàng thương mại báo cáo chi tiết về mức độ rủi ro liên quan tới tập đoàn nặng nợ Adani.

Bí mật của Hindenburg

Những nhà bán khống như Hindenburg Research thường lặng lẽ xây dựng vị thế short rồi sau đó mới công bố các cáo buộc tiêu cực về doanh nghiệp để khiến giá cổ phiếu hoặc trái phiếu lao dốc và bên bán khống sẽ hưởng lợi.

Sự bí mật là hết sức cần thiết để phe bán khống đạt được lợi nhuận cao. Tuy nhiên ở Ấn Độ, luật pháp về chứng khoán khiến cho việc bán khống trở nên rất khó khăn. Các nhà đầu tư tổ chức được yêu cầu phải công bố vị thế khống từ trước và còn nhiều hạn chế và yêu cầu đăng ký khác đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Hindenburg không cho biết giá trị vị thế short của mình là bao nhiêu, chỉ nói rằng hoạt động bán khống được thực hiện “thông qua các trái phiếu được giao dịch trên thị trường Mỹ và hợp đồng phái sinh không giao dịch ở Ấn Độ, cùng với các chứng khoán tham chiếu khác không ở Ấn Độ”.

Các tay bán khống sừng sỏ khác cũng không biết chính xác Hindenburg đã làm như thế nào. Ông Andrew Left, nhà sáng lập Citron Research, cho biết ông cũng muốn bán khống các chứng khoán của Adani Group nhưng không tìm ra cách.

Một trong những khó khăn với việc bán khống cổ phiếu họ Adani là đa số cổ phần nằm trong tay của gia đình tỷ phú Gautam Adani và các cổ phiếu này không giao dịch trên sàn chứng khoán nước ngoài.

Trao đổi với Reuters, ông Andrew Left và ông Carson Block, nhà sáng lập Muddy Waters Research, cho biết các ông đã nhắn tin chúc mừng Nathan Anderson, nhà sáng lập của Hindenburg Research, vì thành công trong phi vụ bán khống Adani.

Cả hai ông chỉ nhận về một lời hồi đáp duy nhất là “Cảm ơn” thay vì một cuộc trò chuyện dài như thường ngày.

Andrew Left và Carson Block đều là những tay bán khống nổi tiếng thế giới. Citron Research của ông Left từng công bố bài phân tích cáo buộc Evergrande gian lận kế toán 9 năm trước khi tập đoàn bất động sản Trung Quốc này vỡ nợ vào năm 2021.

Muddy Waters Research của ông Block được biết đến nhiều sau khi vạch trần thủ đoạn thổi phồng doanh thu của Luckin Coffee trước khi tập đoàn Trung Quốc này bị hủy niêm yết khỏi sàn Nasdaq và phải tuyên bố phá sản.