Việt Nam đón làn sóng chuyển dịch đầu tư nước ngoài mới

Làn sóng đầu tư FDI mới tại Việt Nam

The Nation Thailand đưa tin, cuối tháng 7, thông tin 15 công ty Nhật Bản đang hoạt động tại Trung Quốc nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ Nhật Bản để mở rộng sản xuất sang Việt Nam, đã trở thành đề tài nóng trên các phương tiện truyền thông trong nước.

Theo tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản (Jetro), 15 doanh nghiệp trên nằm trong số hơn 80 doanh nghiệp mở rộng sản xuất ra bên ngoài Trung Quốc, được trợ cấp theo chủ trương của Chính phủ Nhật Bản.

Jetro cho biết, đây là một động thái nhằm đa dạng hoá chuỗi cung ứng sang các quốc gia khác nhau, khi nhiều doanh nghiệp Nhật Bản thời gian qua đã phải chứng kiến chuỗi cung ứng bị gián đoạn vì đại dịch COVID-19 bùng phát và lan rộng, đặc biệt tại Trung Quốc.

Hãng tin Nikkei đưa tin, Chính phủ Nhật Bản sẽ cung cấp tổng cộng khoảng 70 tỉ yên, tương đương 653 triệu USD để giúp các doanh nghiệp Nhật đa dạng hoá sản xuất ra ngoài Trung Quốc.

Tuy nhiên, đáng nói ở đây không chỉ các công ty Nhật Bản mà còn nhiều công ty Hàn Quốc, châu Âu và Mỹ gần đây cũng đã chọn Việt Nam làm điểm đến đầu tư để đa dạng hoá chuỗi cung ứng của họ.

Đơn cử, LG Electronics đã chuyển toàn bộ dây chuyền sản xuất điện thoại thông minh từ Hàn Quốc sang TP Hải Phòng, nằm ở phía Bắc Việt Nam.

Panasonic có kế hoạch chuyển dây chuyền sản xuất tủ lạnh và máy giặt lớn từ Thái Lan qua Việt Nam vào tháng 9 tới đây, để nâng cao hiệu quả chi phí.

Thông qua nhà thầu chính Foxconn, gã khổng lồ công nghệ Mỹ Apple đã mở rộng sản xuất tai nghe AirPods tại Việt Nam lên 4 triệu chiếc trong quí 2 năm nay, tương đương 30% tổng sản lượng AirPods trên toàn cầu.

Apple cũng được cho là đã tuyển dụng nhiều vị trí tại Việt Nam trên Linkedln cho thấy kế hoạch mở rộng hoạt động sản xuất tại quốc gia Đông Nam Á này.

Trong tháng 2, Heineken đã đầu tư 68,8 triệu USD vào Bà Rịa - Vũng Tàu để nâng mức đầu tư lên 381 triệu USD. Đồng thời nâng công suất của nhà máy trên địa bàn từ 610 triệu lít bia mỗi năm như hiện nay lên 1,1 tỉ lít.

Vào tháng 3, Tập đoàn Universal Alloys của Hoa Kỳ đã khai trương giai đoạn 1 của nhà máy sản xuất linh kiện hàng không vũ trụ trị giá 170 triệu USD tại TP Đà Nẵng, để sản xuất các linh kiện hàng không vũ trụ từ hợp kim nhôm và vật liệu tổng hợp.

Dự kiến, Universal Alloys sẽ xuất khẩu các sản phẩm trị giá 25 triệu USD vào năm tới, 85 triệu USD vào năm 2022 và 180 triệu USD sau năm 2026.

Trong tháng 6 gần đây, Qualcomm Việt Nam đã thành lập một cơ sở nghiên cứu và phát triển mới tại Hà Nội. Đây cũng là cơ sở đầu tiên của Qualcomm tại Đông Nam Á.

Nhật Bản luôn là một trong những nhà đầu tư nước ngoài hàng đầu tại Việt Nam. Trong nửa đầu năm nay, đây là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 4 với 1,46 tỉ USD.

Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tổng số vốn đầu tư nước ngoài trong 7 tháng đầu năm nay trị giá 18,82 tỉ USD.

Trong 5 tháng đầu năm, bất chấp đại dịch COVID-19 trên khắp thế giới, đầu tư nước ngoài đã đạt mức cao nhất trong 4 năm là 16,74 tỉ USD, tăng 61% so với cùng kì năm ngoái.

Việc nhiều doanh nghiệp nước ngoài đến Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp Nhật Bản cho thấy một làn sóng đầu tư FDI mới đã bắt đầu.

Tại sao lại là Việt Nam?

Don Lam, đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành quĩ đầu tư VinaCapital cho biết, cuộc khủng hoảng COVID-19 đã bộc lộ những điểm yếu nghiêm trọng trong nhiều chuỗi cung ứng trên thế giới. WTO dự đoán, đại dịch sẽ khiến dòng vốn FDI toàn cầu giảm 30%.

"Trên thực tế, thế giới đã dần dần phi toàn cầu hoá kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008", ông nói. "Tuy nhiên, dòng vốn FDI của Việt Nam sẽ tăng lên vì nước này đã kiểm soát được đại dịch và nâng cao uy tín trong cộng đồng quốc tế".

Làn sóng FDI mới khi các công ty chuyển nhà máy sang Việt Nam sẽ có tác động to lớn tới nền kinh tế Việt Nam so với trước đây, bởi các doanh nghiệp đa quốc gia hiện đang được các chính phủ khuyến khích hỗ trợ "nâng cao chuỗi giá trị" và xây dựng chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho biết, Việt Nam từ lâu đã là điểm đến đầu tư hấp dẫn đối với các doanh nghiệp nước ngoài, do nằm trong khu vực năng động, có hậu cần tốt cho thương mại và gần với Trung Quốc.

"Trạng thái sản xuất của Việt Nam hiện nay tương tự như Trung Quốc cách đây 10 - 15 năm, khi chi phí sản xuất thấp và sản xuất thâm dụng lao động đóng vai trò như nam châm thu hút các nhà đầu tư", ông Thành lí giải.

Về chi phí lao động, lương công nhân tại Việt Nam chỉ bằng một 1/2 so với Thái Lan và Malaysia nhưng chất lượng nguồn lao động đã được cải thiện với nhiều lao động có trình độ công nghệ cao.

Trong một báo cáo mới đây, CTCP Chứng khoán VNDirect chỉ ra rằng giá thuê đất khu công nghiệp tại Việt Nam thấp thứ hai trong khu vực, chỉ sau Myanmar.

Việc giảm thuế cho các công ty mở nhà xưởng tại khu công nghiệp bao gồm miễn thuế thu nhập từ 2-4 năm, giảm từ 3-15 năm và miễn thuế nhập khẩu cũng là yếu tố thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Việt Nam đã duy trì ổn định chính trị và hội nhâp sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu bằng việc kí kết một số hiệp định thương mại tự do với các nước trên thế giới. Và các nhà đầu tư nước ngoài rấ muốn tận dụng cơ hội này.

Việt Nam cần làm gì để đón dòng vốn FDI mới?

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng cho biết, Chính phủ Việt Nam đang củng cố khuôn khổ pháp lí về đầu tư và thương mại.

Trong kì họp gần đây nhất của Quốc hội vào tháng 7, các sửa đổi của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp đã được thông qua. Luật Đối tác công tư cũng được chấp thuận.

"Chính phủ đang đưa ra những điều chỉnh chính sách kịp thời", ông nói.

Các chuyên gia cho rằng, hiện nay Việt Nam cần có chính sách khuyến khích dòng vốn đầu tư nước ngoài và thu hút dòng vốn ra khỏi Trung Quốc.

Họ kêu gọi tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh và công bằng hơn, đồng thời có các chính sách đáp ứng các cam kết quốc tế.

Họ cũng nhấn mạnh Việt Nam cần phải giải quyết những tồn tại của mình bằng cách nâng cấp cơ sở hạ tầng hậu cần, cải thiện kĩ năng của người lao động.

Các quan chức của Bộ Công thương cho biết, các tỉnh thành trên cả nước cần phối hợp với nhau để phát triển các vùng sản xuất nguyên liệu, các vùng công nghiệp và các vùng kinh tế trọng điểm để đảm bảo nguồn cung nguyên liệu.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục tái cơ cấu khu vực công nghiệp với trọng tâm phát triển công nghiệp phụ trợ và chuỗi giá trị vật chất, đặc biệt là các phân khúc như sản xuất, nhằm giảm sự phụ thuộc vào một số nhà cung cấp và thị trường nhất định.