Trung Quốc kết án tử hình kẻ buôn lậu fentanyl, giải quyết vấn đề ông Trump chỉ trích trong đàm phán thương mại

Tòa án thành phố Hình Đài (Hà Bắc), nơi các bị cáo bị tuyên án. (Ảnh: AP)

Bản án nghiêm khắc đối với đường dây buôn lậu fentanyl

Đây là một trong các động thái gây chấn động của Bắc Kinh trong việc xử lí vấn đề tuồn thuốc giảm đau nhóm opiods sang Mỹ mà Tổng thống Trump từng đem ra tranh luận trong quá trình đàm phán thương mại Mỹ - Trung.

Trong một cuộc họp báo ở tỉnh Hà Bắc hôm 7/11, các quan chức Trung Quốc cho biết một bị cáo bị kết án tử hình hoãn thi hành án hai năm, trong khi hai người khác nhận bản án chung thân.

Hình phạt của bị cáo bị kết án tử hình có thể giảm xuống mức tù chung thân nếu người này có biểu hiện tốt trong thời gian thi hành án.

6 người khác có liên quan đến đường dây buôn lậu fentanyl, bắt đầu từ năm 2016, lĩnh án tù từ 6 tháng đến 2 năm.

Các bản án này là kết quả đầu tiên từ cuộc điều tra chung giữa các nhà chức trách Mỹ và Trung Quốc về hoạt động buôn bán thuốc giảm đau gây nghiện cao, vốn được cho là gây ra hàng nghìn vụ tử vong do sử dụng quá liều tại Mỹ.

Bản án công khai này được đưa ra vào thời điểm Washington và Bắc Kinh đang nỗ lực đàm phán để kí kết thỏa thuận thương mại giai đoạn một.

Washington từ lâu đã chỉ trích Bắc Kinh không nghiêm túc ngăn chặn fentanyl tuồn sang Mỹ, khi mà nạn nhân của loại thuốc giảm đau này thường tập trung tại các khu vực nông thôn nơi Tổng thống Trump nhận được sự ủng hộ lớn từ cộng đồng cử tri.

Về phía mình, Trung Quốc đã cố gắng xoa dịu cơn thịnh nộ của ông Trump về vấn đề fentanyl, cùng lúc khẳng định nước này không phải là nguồn cung chính đối với chất cấm cho thị trường Mỹ. Trung Quốc cũng cho rằng các chính trị gia Mỹ đang sử dụng cáo buộc này như một vũ khí chính trị chống lại Bắc Kinh.

Thái độ kiên quyết trên cũng được thể hiện trong cuộc họp báo hôm 7/11 tại Hà Bắc. 

Mặc dù một quan chức thuộc Bộ An ninh Nội địa Mỹ có mặt và phát biểu tại sự kiện, ông Yu Haibing, Phó Tổng Thư kí của Ủy ban Kiểm soát Ma túy Quốc gia Trung Quốc, vẫn nhấn mạnh rằng các thông tin hữu ích từ cơ quan thực thi pháp luật Mỹ khá hạn chế và bản án được đưa ra theo đúng qui định nghiêm ngặt của Trung Quốc về mua bán chất ma túy ở nước này.

"Bản án hôm nay tiếp tục thể hiện thái độ kiên định và không khoan nhượng của chính phủ Trung Quốc đối với tội phạm ma túy", ông Yu nói. "Vụ án trên không liên quan đến chiến tranh thương mại với Mỹ", ông phản hồi câu hỏi của Bloomberg sau đó.

Cuộc điều tra bắt đầu bằng một số điện thoại do văn phòng Quảng Châu của Bộ An ninh Nội địa Mỹ cung cấp.

Ông Yu cho biết hơn 20 nghi phạm đã bị bắt giữ hoặc điều tra và cảnh sát còn triệt phá một cơ sở sản xuất, hai cửa hàng kinh doanh fentanyl và thu giữ 11,9 kg ma túy khác, trong đó có alprazolam (một loại thuốc chống lo âu và trầm cảm nhưng có khả năng gây nghiện).

Tổng thống Trump có thêm lí lẽ để thuyết phục người dân và chính phủ Mỹ

Cho đến nay, Trung Quốc đã điều tra tổng cộng ba vụ buôn lậu fentanyl dựa trên thông tin nhận được từ cơ quan thực thi pháp luật của Mỹ và đây là vụ đầu tiên có kết án hình sự.

Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro xem vấn đề fentanyl là một trong "7 đại tội" mà Trung Quốc phải giải quyết trong bất kì thỏa thuận thương mại nào.

Bắc Kinh đã nhấn mạnh rằng Trung Quốc không phải là nguồn tuồn fentanyl chính vào Mỹ và tình trạng tử vong do dùng quá liều thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid của Mỹ là do qui định lỏng lẻo đối với thuốc kê theo toa của Washington.

"Bắc Kinh đang kiểm soát nguồn cung fentanyl rất chặt chẽ, nhưng số vụ tử vong do fentanyl tại Mỹ vẫn tăng. Điều này cho thấy Trung Quốc không phải là nguồn cơn của vấn đề", ông Yu khẳng định.

Vào năm ngoái, Trung Quốc đã siết chặt hoạt động giám sát và sửa đổi luật liên quan đến sản xuất fentanyl sau khi hai nhà lãnh đạo Mỹ-Trung gặp mặt tại hội nghị thượng đỉnh G20 (Argentina). Bắc Kinh cũng cho phép cơ quan thực thi pháp luật của Mỹ tham gia sâu hơn vào cuộc điều tra các đường dây buôn lậu fentanyl tại Trung Quốc.

Bản án được công bố rộng rãi hôm 7/11 có thể giúp ông Trump thuyết phục người dân trong nước tin tưởng thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, khi mà ông đang phải đối mặt với một cộng đồng doanh nghiệp đầy hoài nghi và một bộ phận nông dân chịu thiệt hại nặng nề bởi thuế quan.

Sự kiện này cũng có thể giúp ông Trump thuyết phục các "diều hâu" trong chính quyền, những người muốn Bắc Kinh nhượng bộ và thực hiện nhiều cải cách cơ cấu trong nước.