Trung Quốc có thể cần nhiều hơn một mức lãi suất mới để kích thích nền kinh tế

Ngân hàng Trung ương Trung Quốc. (Nguồn: CNBC)

Khi nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại, áp lực lên vai các nhà chức trách ngày càng tăng để thúc đẩy nền kinh tế mà không làm trầm trọng thêm những lo ngại hiện tại về gia tăng nợ vay và tăng giá bất động sản.

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã có động thái đầu tiên vào ngày 20/8 bằng cách công bố cách tính lãi suất tham chiếu cho vay mới (Loan prime rate - LPR), đáp ứng sự mong đợi thay đổi chính sách lãi suất của thị trường.

Lãi suất tham chiếu mới này đã giảm 6 điểm cơ bản, dừng ở mức 4,25% đối với cho các khoản vay một năm và giảm 10 điểm cơ bản so với lãi suất cho vay chuẩn trước đó trong cùng kì hạn.

Số lượng các ngân hàng đóng vai trò cơ sở trong việc thiết lập lãi suất cho vay mới hàng tháng cũng đã được mở rộng thêm 8 ngân hàng lên tổng số 18 tổ chức, trong đó có thêm hai ngân hàng nước ngoài.

Phó Thống đốc PBoC Liu Guoqiang cho biết điểm quan trọng của chính sách lãi suất mới là làm tăng vai trò của thị trường trong việc xác định lãi suất và giảm chi phí tài chính của nền kinh tế.

"Mặc dù cải cách lãi suất cải thiện hiệu quả của chính sách tiền tệ nhưng nó không thể thay thế chính sách tiền tệ và các chính sách khác", ông Liu nói.

Các nhà phân tích tỏ ra nghi ngờ về khả năng hỗ trợ các doanh nghiệp từ thông báo lãi suất mới nhất của PBoC.

Trong năm vừa qua, các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc đã nhiều lần nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường tài chính cho các công ty tư nhân. 

Trên thực tế, ngân hàng trung ương (NHTW) Trung Quốc đã đưa ra gói vay trung hạn đặc biệt (Targeted medium-term lending facility - MLF) vào tháng 12 dành cho các tổ chức tài chính cho vay các công ty tư nhân và SME.

Source: Wind, Macquarie Macro Strategy

Tuy nhiên, hoạt động của các công ty vẫn chưa cải thiện rõ rệt nhiều tháng sau đó. Trong quí II, Trung Quốc báo cáo tăng trưởng 6,2%, mức thấp nhất trong 27 năm, trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng với Mỹ.

Các doanh nghiệp tư nhân là nơi cung cấp phần lớn việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Trung Quốc nhưng những doanh nghiệp nhà nước khổng lồ lại là người dễ dàng tiếp cận các khoản vay hơn. Và những nhà băng lớn nhất ở  Trung Quốc cũng thuộc sở hữu nhà nước.

Giảm lãi suất có thể là chưa đủ

Trong cuộc họp báo hôm 20/8, Zhou Liang, Phó chủ tịch Ủy ban điều tiết bảo hiểm và ngân hàng Trung Quốc, đã chỉ ra rằng các khoản vay cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đã tăng 35,14% từ đầu năm đến cuối tháng 6, lên 2.300 tỉ nhân dân tệ (tương đương 325,56 tỉ USD). Tốc độ tăng trưởng đạt hơn 28% vượt xa các mảng cho vay khác.

Tuy nhiên, các báo cáo chính thức tuần trước cho thấy các khoản vay mới tăng chậm hơn dự kiến trong khi mức lãi suất thấp hơn chỉ áp dụng cho các khoản vay mới. 

Một số nhà phân tích cũng lưu ý rằng các công ty có thể trực tiếp nhận ưu đãi từ chính sách mới này vốn là những doanh nghiệp có chất lượng tốt và thường đã được vay với lãi suất thấp. Một trong những lí do khiến các ngân hàng không muốn cho các doanh nghiệp nhỏ vay là bởi vì khó đo lường được mức độ rủi ro của nó.

Một chuyên gia khác lại cho rằng: "Vấn đề của các khoản vay không nằm ở lãi suất, mà là ở qui mô cho vay, đầu tư ngành, tỉ lệ cho vay trên tiền gửi và các giới hạn khác từ các yếu tố phi thị trường. Chỉ khi loại bỏ các yếu tố phi thị trường này, lãi suất cho vay mới có thể hoàn toàn chịu điều tiết bởi thị trường".

Theo đánh giá của S&P Global Ratings, tỉ lệ tham chiếu LPR trên MLF vẫn chưa phải là tỉ lệ định hướng thị trường đầy đủ, vì tỷ lệ MLF là tỉ lệ chính sách và không phản ánh đầy đủ các thay đổi về chi phí tài trợ bán buôn của ngân hàng.