Triển vọng nâng hạng rộng mở trong năm 2020, cơ hội nào cho TTCK Việt Nam?
Triển vọng nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2 trong năm 2020
Mới đây, Chứng khoán KB Việt Nam (KBSC) công bố báo cáo với nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đứng trước cơ hội lớn để được nâng hạng lên nhóm mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging Market) vào tháng 9/2020.
Việt Nam hiện đang nằm trong nhóm thị trường cận biên và đã được FTSE Russell thêm vào danh sách theo dõi để phân loại lên thị trường mới nổi hạng 2 vào tháng 9/2018. Tuy nhiên, sau 1 năm rà soát, Việt Nam mới chỉ đáp ứng 7/9 tiêu chí xếp loại của FTSE. Theo đó, hai tiêu chí chưa đạt:
Thứ nhất, yếu tố Hoạt động chứng khoán thông suốt, không có lỗi không được đánh giá. Chứng khoán KB Việt Nam cho rằng yếu tố này không phải là rào cản lớn, đơn thuần do việc cungthấp thông tin từ UBCK.
Thứ hai, yếu tố Thanh toán bù trừ T+2/T+3 bị hạ từ Đạt xuống Hạn chế.
Theo FTSE Russell, Việt Nam cần theo thông lệ quốc tế là thực hiện nhận cổ phiếu thì trả tiền (Delivery Versus Payment - DVP). Tức là chỉ cần kiểm tra số dư tiền vào ngày T+2 rồi thực hiện chuyển giao cổ phiếu và thanh toán, thay vì việc kiểm tra tài khoản và trừ tiềnngay tại thời điểm T+0 như hiện nay.
Theo Chứng khoán KB Việt Nam, cơ sở pháp li của Việt Nam (theo thông tư 203/2015/TT-BTC), về cơ bản đã "bật đèn xanh" cho NĐT tổ chức (có tài khoản tại ngân hàng lưu kí) chỉ cần có bảo lãnh thanh toán/xác nhận từ phía ngân hàng là có thể giao dịch ngay. Trên thực tế, lợi ích từ phía ngân hàng còn hạn chế, khiến việc thực thi chưa hiệu quả.
Với những hạn chế trên, Chứng khoán KB Việt Nam nhận định thời gian một năm là đủ để Việt Nam giải quyết được vấn đề tồn tại trong thanh toán với NĐT tổ chức nước ngoài.
Đối với NĐT cá nhân, nếu không giải quyết được vấn đề bảo lãnh thì ít nhất cũng tiến tới việc chỉ phong tỏa tiền tại thời điểm mua chứng khoán và T+2 sau (khi chứng khoán về tài khoản) mới trừ tiền. Mặc dù vậy, điều này vẫn có thểlà rủi ro cản trở phần nào việc xét duyệt của FTSE, Chứng khoán KB Việt Nam đánh giá.
Cơ hội nào khi TTCK Việt Nam được nâng hạng?
Theo đánh giá của Chứng khoán KB Việt Nam, khi được nâng hạng, Việt Nam có cơ hội tiếp cận với các quĩ với qui mô tài sản lớn phân bổ theo bộ chỉ số thị trường mới nổi FTSE, trong đó có thể nhắc tới quĩ Vanguard FTSE Emerging Market ETF – quĩ ETF thị trường mới nổi lớn nhất thế giới.
Bởi vậy, dù tỉ trọng của cổ phiếu Việt Nam trong các bộ chỉ số EM được dự báo ở mức thấp nhưng vẫn sẽ tạo ra một lượng lớn dòng tiền chảy vào TTCK Việt Nam.
Dòng tiền giải ngân của khối ngoại thường sẽ tăng đáng kể khi việc nâng hạng FTSE được thông báo như TTCK Qatar trong giai đoạn 2015.
Tuy nhiên, NĐT cũng cần lưu ý sẽ có sự lệch pha về thời điểm lúc các quĩ đầu tư vào thị trường cận biên rút danh mục khỏi TTCK Việt Nam và khi các quỹ đầu tư vào thị trường mới nổi bắt đầu giải ngân (thường sẽ có độ trễ).
Ngoài ra, dòng tiền chủ động sẽ có thể biến động khó lường trước và sau nâng hạng. Một số quĩ chủ động thường đổ tiền vào TTCK Việt Nam để đón đầu sự kiện nâng hạng và sau đó có thể rút ra chốt lời khi TTCK Việt Nam chính thức được nâng hạng.
Theo đánh giá của Chứng khoán KB Việt Nam, giai đoạn phản ánh tích cực nhất sẽ chỉ tập trung vào giai đoạn trước khi được nâng hạng. Cụ thể, thị trường chứng khoán Romania đã tăng gần 38% kể từ đầu năm, đón đầu thông tin nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2 vào tháng 9/2019.
Nhưng NĐT cần lưu ý chỉ số chứng khoán sẽ có thể điều chỉnh sau khi việc nâng hạng đi vào hiệu lực như trường hợp của UAE và Qatar, giảm lần lượt 5% và 20% trong một năm sau khi được nâng hạng.
