Thực hư chuyện Trung Quốc cáo buộc Mỹ đánh cắp thiết kế tàu thăm dò không gian

Điểm giống

Trả lời SCMP, một nhà khoa học vũ trụ tại Bắc Kinh nói: “Tàu thăm dò của NASA là bản sao thiết kế của Trung Quốc”. Cáo buộc trên ghi dấu một tranh chấp khác giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực không gian.

Tàu Zhurong của Cục Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA) trang bị một hệ thống mô phỏng chuyển động của “chú sâu đo”, cho phép tàu dễ dàng kéo bánh xe ra khỏi chỗ bị mắc kẹt và giúp tăng khả năng di chuyển trên sao Hỏa một cách đáng kể.

VIPER, tàu thăm dò mới của NASA đang được phát triển cho chương trình Artemis nhằm khám phá Mặt Trăng, cũng sử dụng một phương pháp tương tự để cải thiện khả năng di chuyển.

Theo trang web của NASA, VIPER có thể di chuyển bánh xe theo một cách phối hợp đặc biệt, giống như sâu bướm, giúp tàu di chuyển dễ dàng trên các địa hình dễ mắc kẹt. Dự kiến, VIPER sẽ đổ bộ Mặt Trăng vào năm 2024.

Một số chuyên gia nhận định mặc dù có những điểm tương đồng giữa các thiết kế của tàu thám hiểm, nhưng cả hai tàu không có liên quan một cách rõ ràng. 

Điểm khác

Trả lời tờ Newsweek, ông Andrew Coates, một giáo sư vật lý tại trường University College London, nói: “VIPER được thiết kế cho Mặt Trăng, còn Zhurong cho sao Hỏa, hai tàu trông khá khác biệt về mặt hình thức, khi chúng cần phải chịu đựng các điều kiện nhiệt độ rất khác nhau: đêm lạnh trong thời gian nửa tháng trên Mặt Trăng và đêm lạnh trong thời gian tương tự như Trái đất đối với sao Hỏa”.

Theo ông Coates, các điều kiện khắc nghiệt trên cả Mặt Trăng và sao Hỏa đã hạn chế các giải pháp vì vậy sẽ có một số điểm tương đồng trong cách tiếp cận, khi mỗi sứ mệnh đều học hỏi từ các kinh nghiệm trước đó. Tuy nhiên, thiết kế chi tiết, tải trọng và các mục tiêu khoa học cho mỗi nhiệm vụ là khác nhau.

Trước những thách thức ngoài không gian, các tàu thăm dò cần có thiết kế hội tụ các giải pháp hữu ích và hiệu quả nhất.

Bà Osnat Katz, người nghiên cứu lịch sử khoa học không gian tại Đại học College London và Bảo tàng Khoa học London, nói với tờ Newsweek rằng các tàu thám hiểm chỉ có một số thiết kế khả thi, vì tàu thăm dò sẽ rất khó sữa chữa nếu hỏng hóc trên một hành tinh xa xôi.

Theo bà Katz, cáo buộc của các nhà khoa học Trung Quốc là muốn khẳng định vị thế của “gã khổng lồ châu Á” với tư cách là một quốc gia du hành vũ trụ.

Bất đồng quan điểm

Trước đây, Mỹ đã cáo buộc Trung Quốc cố gắng đánh cắp công nghệ của phương Tây. Trong một cuộc họp báo vào tháng 7 cùng với Giám đốc Tổng cục An ninh MI5 của Anh, Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Christopher Wray cảnh báo Trung Quốc có thể đánh cắp công nghệ của nước khác và sử dụng chính công nghệ đánh cắp được để thống trị thị trường.

Theo bà Svetla Ben-Itzhak, Giáo sư về không gian và quan hệ quốc tế tại Đại học Hàng không, chính phủ Mỹ đã thông qua luật cấm hợp tác giữa NASA và cơ quan vũ trụ Trung Quốc để ngăn Trung Quốc ăn cắp ý tưởng từ Mỹ. Bà Ben-Itzhak cho rằng NASA không cần đánh cắp ý tưởng từ bất kỳ ai.

Bà nói: “Tại sao NASA cần đánh cắp khi cơ quan này đã nhiều lần chứng minh khả năng của mình trong việc thiết kế, phóng, hạ cánh và vận hành tàu thăm dò, tàu vũ trụ trong nhiều môi trường khó khăn khác nhau”.

Đáp lại, nhà nghiên cứu thuộc nhóm thiết kế Zhurong nói với SCMP rằng: “Chúng tôi không ngại các đồng nghiệp ở các quốc gia khác sử dụng ý tưởng của chúng tôi, cạnh tranh có thể diễn ra lành mạnh. Song chúng ta nên cạnh tranh với tư cách đồng đội, không phải kẻ thù.”

Một báo cáo về tình trạng của ngành công nghiệp không gian 2022 của chính phủ Mỹ công bố tháng 8 cho rằng Trung Quốc muốn thay thế Mỹ trở thành cường quốc đứng đầu về không gian trong cả lĩnh vực quân sự lẫn kinh tế vào năm 2045.

Trả lời phỏng vấn tờ Bild (Đức) hồi tháng 7, ông Bill Nelson, Giám đốc NASA, nói: “Chúng tôi rất lo ngại việc Trung Quốc đang hạ cánh trên Mặt Trăng. Phản pháo lại, Trung Quốc nói rằng Mỹ muốn biến không gian thành chiến trường”.