Saudi Aramco đang gánh chịu hậu quả của cuộc chiến giá dầu thất bại

Đối với Thái tử Mohammed bin Salman (MbS), một trong những người đứng sau cuộc chiến giá dầu, thì những vấn đề kinh tế và chính trị mà Arab Saudi đang phải đối mặt dường như xếp sau việc bảo tồn danh tiếng của chính mình. 

Hậu quả là đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của “gã khổng lồ” Saudi Aramco đã bị người mua quốc tế làm ngơ. 

Do đó việc cắt giảm các dự án quan trọng của Arab Saudi hiện đang được công bố nhằm thúc đẩy quyết định thu hút người mua cổ phiếu trong khoản chi trả cổ tức được đảm bảo. 

Mặc dù lợi nhuận ròng của Aramco giảm 50% trong nửa đầu năm 2020, kết quả của cuộc chiến giá dầu do Arab Saudi dẫn đầu vào thời điểm nhu cầu giảm mạnh bởi đại dịch COVID-19, công ty vẫn chi trả 18,75 tỉ USD chỉ trong quí này cho những người mua cổ phiếu Aramco trong đợt IPO, tổng cộng là 75 tỉ USD cho cả năm. 

Loại cổ tức này sẽ phải được thanh toán thông qua việc cắt giảm ngân sách trên 15 tỉ USD trong chi tiêu vốn hàng năm của Aramco chỉ sau số liệu lợi nhuận, theo Amin Nasser, giám đốc điều hành của Aramco.

Điều này khiến cho tổng số tiền từ 40 tỉ USD giảm xuống còn 25 tỉ USD.

Các báo cáo khác cho biết con số 25 tỉ USD sẽ giảm thêm 5 tỉ USD nữa, nâng tổng số tiền chi tiêu đầu tư trong năm nay từ 25 tỉ USD xuống còn 20 tỉ USD. 

Dù cắt giảm như thế nào đi chăng nữa thì một thực tế rõ ràng là hai khoản cổ tức cộng lại trong hai quí đầu năm nay (37,5 tỉ USD) vẫn vượt xa tổng dòng tiền tự do của Aramco là 21,1 tỉ USD trong cùng kì.

Điều này thậm chí còn tồi tệ hơn đối với công ty Aramco nói riêng và cả Arab Saudi nói chung sau khi công bố kết quả gần đây cho thấy việc Aramco mua 70% cổ phần của Saudi Basic (SABIC), tập đoàn hoá dầu có vai trò quan trọng của quốc gia, với giá dự kiến ban đầu là 69,1 tỉ USD, ngày càng có vẻ là một quyết định tồi.

Theo dữ liệu của công ty Mubasher, dựa trên kết quả tài chính của các công ty được tiết lộ cho Sở giao dịch chứng khoán Saudi Tadawul, SABIC chịu trách nhiệm cho 91% trong tổng số thiệt hại 639,89 triệu USD do các công ty hóa dầu niêm yết của Arab Saudi thực hiện chỉ trong quý II năm nay.

Cụ thể, SABIC lỗ 591,9 tỉ USD chỉ tính riêng trong quý II.

Theo nhiều báo cáo khác nhau, trong số hàng loạt dự án bị đình chỉ vô thời hạn có nhà máy sản xuất hóa chất trị giá 20 tỉ USD hàng đầu tại Yanbu trên bờ Biển Đỏ của Arab Saudi.

Thương vụ giao dịch 25% cổ phần trị giá hàng tỉ USD trong nhà máy ga khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Sempra Energy ở Texas cũng đang bị đe dọa, mặc dù Sempra về phần mình đã nói rằng họ tiếp tục hợp tác với Aramco và những công ty khác để “thúc đẩy dự án của chúng tôi tại Port Arthur LNG phát triển”.

Tương tự, theo nhiều nguồn tin khác nhau, Aramco đã đình chỉ thỏa thuận quan trọng trị giá 10 tỉ USD nhằm mở rộng lĩnh vực lọc hóa dầu của Trung Quốc thông qua một khu phức hợp ở tỉnh Liêu Ninh, Đông Bắc nước này, nơi Arab Saudi có thể cung cấp tới 70% dầu thô cho nhà máy lọc dầu 300.000 thùng/ngày theo kế hoạch.

Nói tóm lại có vẻ như tất cả các dự án chính của Aramco nhằm đa dạng hoá Arab Saudi khỏi các lĩnh vực có giá trị gia tăng tương đối bằng không là chỉ bơm và bán dầu thô hiện đang bị xem xét hoặc bị đình chỉ hoàn toàn.

Khả năng của MbS trong việc dựa vào sự hỗ trợ của đồng minh cốt lõi lâu đời của Arab Saudi là Mỹ cũng đang bị đặt dấu hỏi nghiêm trọng sau cuộc chiến giá dầu lần thứ hai do Arab Saudi khơi mào trong vòng chưa đầy 5 năm nhằm phá hủy hoặc vô hiệu hóa ngành dầu đá phiến của Mỹ. 

Đồng thời sự phá vỡ lòng tin cơ bản giữa hai quốc gia vốn được thiết lập trong thỏa thuận năm 1945 giữa Mỹ và Arab Saudi về phân đoạn hồ Bitter của kênh Suez cũng khiến Mỹ khó lòng đứng về phía MbS.

Thỏa thuận được thực hiện giữa Tổng thống Mỹ Franklin D.Roosevelt và Quốc vương Arab Saudi vào thời điểm đó, Abdulaziz, là Mỹ sẽ nhận được tất cả các nguồn cung dầu mà họ cần miễn là Arab Saudi có dầu tại chỗ đó, đổi lại Mỹ sẽ đảm bảo an ninh cho Hạ viện Saud cầm quyền. 

Sau cuộc chiến giá dầu 2014-2016, thỏa thuận này đã thay đổi một chút để kết hợp với kì vọng của Mỹ rằng Hạ viện Saudi sẽ đảm bảo rằng Arab Saudi không chỉ cung cấp cho Mỹ bất kỳ loại dầu nào họ cần trong thời gian có thể mà còn cho phép ngành công nghiệp đá phiến của Mỹ tiếp tục phát triển. 

Điều này có nghĩa là việc cắt giảm sản lượng của OPEC+ do Arab Saudi dẫn đầu tạo ra tình huống trong đó Arab Saudi để mất thị phần vào tay các nhà sản xuất đá phiến của Mỹ thì đó chỉ là cái giá mà Hạ viện Saud phải trả cho sự bảo vệ liên tục của Mỹ về mặt chính trị, kinh tế và quân sự.

Dấu hiệu chắc chắn nhất cho thấy Mỹ không còn tin tưởng Arab Saudi nói chung hay MbS nói riêng được thể hiện qua việc để chấm dứt cuộc chiến giá dầu mới nhất vào đầu tháng 4, Tổng thống Mỹ Donald Trump. đã phải đưa ra những đe dọa thẳng thắn và rõ ràng.