Quay cuồng với deadline, không có thời gian dành cho gia đình: Đã đến lúc chấp nhận rằng không thể đạt sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống

Một bài viết của Olga Khazan.

Trong nhiều thập kỷ qua, chúng ta không ngừng tìm kiếm sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Song Brigid Schulte, tác giả quyển sách Overwhelmed: Work, Love, and Play When No One Has the Time (tạm dịch: Choáng ngợp: Cách làm việc, yêu và vui chơi khi không có thời gian) cho rằng, đấy là "điều khó mà làm được". 

Cân bằng là một hành trình vô cùng gian nan. Và rất có thể bạn phải đổi diện với "sự xem thường của cấp trên và đồng nghiệp", những người đang điên cuồng vì công việc. Trên thực tế, một số nhà nghiên cứu cho rằng, thay vì cố gắng cân bằng giữa công việc và cuộc sống, chúng ta nên chấp nhận sự mất cân bằng. 

Ai là người dễ bị tổn thương nhất bởi sự mất cân bằng?

Marcus Butts, giáo sư chuyên ngành quản lý tại Đại học Southern Methodist (Mỹ) cho biết, những gia đình có thu nhập kép (vợ và chồng đều đi làm) phải chịu nhiều ảnh hưởng nhất bởi vấn đề này. Vì cả hai đều không có đủ thời gian dành cho gia đình.

Thời gian làm việc kéo dài cũng tác động tiêu cực đến quan hệ tình cảm của các cặp. Theo đó, phụ nữ thường bị ảnh hưởng nhiều hơn nam giới. Một nghiên cứu cho thấy, những cô gái có bạn trai làm việc trên 50 giờ/tuần dễ cảm thấy lo âu. Trong khi các chàng trai có bạn gái làm việc nhiều giờ không hề "căng thẳng về thời gian gắn bó và chất lượng của mối quan hệ".

Theo Melissa Milkie, giáo sư xã hội học tại Đại học Toronto (Canada), sinh viên tốt nghiệp đại học có xu hướng yêu thích công việc hơn những người có trình độ học vấn thấp hơn. Hầu hết những người có thu nhập trung bình, cao đều phải làm việc trên 50 giờ/tuần kể cả freelancer (người lao động tự do). Trong khi, các ngành nghề có thu nhập thấp thường hoạt động ít hơn 40 giờ/tuần (thời gian làm việc tiêu chuẩn) vì thiếu cơ hội việc làm.

Song, những công việc đòi hỏi tính chuyên môn và mang đến thu nhập cao vẫn là lựa chọn của số đông. Những công việc cần tính chuyên môn luôn tạo ra môi trường cạnh tranh. Và để chiến thắng, chúng ta không có bất kỳ con đường nào khác ngoài chăm chỉ.

Vấn đề của làm việc quá sức: Chỉ số IQ suy giảm

Nhân viên văn phòng bình thường hiếm khi được trả thêm tiền khi tăng ca, vậy tại sao chúng ta phải làm nhiều như thế? Vì người sử dụng lao động luôn muốn khai thác tối đa thời gian làm việc. Và đây có lẽ là một thử thách lớn nhất đối với người làm trong ngành sáng tạo, nơi những ý tưởng hay thường đến một cách tự nhiên và bất chợt.

Sự hài lòng trong công việc sẽ giảm xuống khi chúng ta làm việc hơn 40 giờ/tuần và chỉ tăng trở lại nếu thời gian làm việc vượt ngưỡng 55 giờ. Lúc đó, động lực được thúc đẩy bởi niềm đam mê. Đôi khi, điều này có nghĩa rằng bạn đã mắc phải Hội chứng Stockholm với công ty và người sử dụng lao động. (Hội chứng Stockholm là thuật ngữ mô tả một loạt những trạng thái tâm lý khi con tin hình thành mối quan hệ tình cảm với kẻ bắt cóc do thời gian giam cầm quá lâu).

Một bài đăng của Schulte trên tạp chí nguyệt san dành cho những người hành nghề kinh doanh Harvard Business Review cho biết, chỉ số IQ của con người có thể giảm đến 13 điểm khi rơi vào trạng thái làm việc quá sức. Ngoài ra, làm việc hơn 55 giờ/tuần cũng khiến tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ, gây ra xu hướng lo lắng, bệnh trầm cảm, mất ngủ và giảm hiệu suất.

Học cách làm quen với một cuộc sống bị chi phối bởi công việc

Butts cho biết, những người quá rạch ròi giữa cuộc sống và công việc thường dễ tức giận khi chúng chồng chéo lên nhau. Có một cách để giải quyết vấn đề này là hãy xem công việc như một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Đây có vẻ là một lời đề nghị kém hấp dẫn nhưng khi chấp nhận nó, bạn sẽ kết thúc cảm giác khó chịu khi không được tan ca đúng 18 giờ.

Tất nhiên, cách làm này dường như chỉ có hiệu quả đối với nhân viên. Vì hầu hết các nghiên cứu và chuyên gia đều nhấn mạnh rằng sự cân bằng của người lao động luôn phụ thuộc vào định của các ông chủ. Vì không ai ngoài họ có khả năng tái thiết lập văn hóa công ty. Một nhóm nghiên cứu bao gồm Schulte khuyến nghị rằng các nhà quản lý nên cho nhân viên nghỉ việc đúng giờ và thường xuyên nhắc nhở người lao động nghỉ ngơi.

Song, những công việc sáng tạo có thể đánh cắp hầu hết thời gian của bạn, nó gần giống với chứng nghiện được xã hội công nhận. Vì vậy, nếu môi trường làm việc không thay đổi, hạnh phúc gia đình sẽ phải chờ đợi. Đối với những người làm việc nhiều giờ, việc cố gắng cân bằng giữa công việc và cuộc sống cũng có thể biến thành nguyên nhân tiềm năng của sự mất cân bằng. Thói quen dọn dẹp nhà cửa, nấu ăn hoặc chăm sóc cây cảnh của bạn vẫn có thể bị phá huỷ bởi sự mệt mỏi sau khi làm việc 12 giờ/ngày.

Cách tận dụng sự mất cân bằng

Stulberg khuyên chúng ta nên học cách cân bằng theo "mùa" thay vì theo giờ hoặc theo ngày. Nếu bạn là một nhà văn, hãy sử dụng thời gian mùa thu để viết sách và dùng những tháng cuối năm để chăm sóc gia đình. Và không có vấn đề gì khi bạn quá bận rộn trong thời gian làm việc hãy bù đắp khi bạn có thể. 

Thêm vào đó, sự cân bằng của Schulte chỉ được cải thiện khi bắt đầu đi bộ, tâm sự với chồng và phân chia lại việc nhà. Cô đã từ bỏ ước mơ có một cuộc sống gia đình đẹp như tranh. Giờ đây, cả hai đều có trách nhiệm trong việc chăm sóc con cái và nhà cửa. 

Song, tại nơi làm việc, những sai lầm có thể khiến bạn bị sa thải và các thỏa thuận sẽ mang lại nhiều rủi ro hơn. Theo Schulte, chúng ta nên quan tâm đến kỳ vọng của cấp trên. Nếu đó là lợi nhuận, hãy cố gắng mang thật nhiều tiền về cho công ty. Lúc đấy, họ sẽ tin tưởng và giao cho bạn những dự án lớn và dài hạn. Và bạn sẽ có cơ hội sử dụng linh hoạt khối lượng thời gian được giao. Nhưng hãy luôn nhớ rằng, đừng quá cứng nhắc về thời gian dành cho bản thân, sự cố định quá mức khiến bạn khó vượt qua giới hạn.

Tạm kết

Chắn chắn sẽ có những trường hợp ngoại lệ và không phải ông chủ nào cũng đòi hỏi nhân viên phải tăng ca. Nhưng nếu bạn chưa có một cấp trên như vậy, hãy chấp nhận sự mất cân bằng. 

Thay vì chờ ông chủ, có lẽ bạn nên tự thưởng cho mình những bữa ăn ngon vào cuối tuần. Hãy tự tin trò chuyện nhiều hơn với đồng nghiệp trong khi làm việc vặt. Vì những khoảnh khắc ngắn đó rất có thể sẽ trở thành giờ giải lao thật sự của bạn trong một thời gian dài.