Quản ví điện tử: Đã hợp lí hay chưa?

Tại Hội thảo lấy ý kiến đóng góp cho Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 39 về dịch vụ trung gian thanh toán diễn ra vào sáng 10/5, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN, chuyên gia và đại diện công ty cung cấp ví điện tử đã đưa ra nhiều quan điểm đối với một số nội dung của Dự Thảo.

Hội thảo lấy ý kiến đóng góp cho Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 39 về dịch vụ trung gian thanh toán diễn ra vào sáng 10/5. Ảnh: Tuệ An.

Có thể nới rộng hạn mức giao dịch

Theo Dự thảo, hạn mức giao dịch của một ví điện tử của cá nhân tối đa là 20 triệu đồng/ngày và 100 triệu đồng/tháng. Đối với ví điện tử tổ chức, hạn mức theo ngày và theo tháng lần lượt là 100 triệu đồng và 500 triệu đồng.

Đa phần ý kiến từ chuyên gia và đại diện công ty cung cấp ví điện tử cho rằng qui định về hạn mức giao dịch cần mở rộng hơn. 

Phó Chủ tịch HĐQT Công ty M-Service (cung cấp ví điện tử MoMo) đề xuất tăng hạn mức tháng đối với ví điện tử dành cho cá nhân. Bên cạnh đó, ông cho rằng không nên áp dụng hạn mức giao dịch đối với đối tượng doanh nghiệp dùng ví.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thành Hưng, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử đề xuất phương án mở rộng hạn mức tháng. Ông cho rằng nhiều người dân thu nhập cao có khoản chi tiêu về du lịch mỗi lần lên tới trăm triệu đồng. Vì thế, ông Hưng đề xuất cân nhắc đến phương án đặt qui định cứng về hạn mức tháng là 100 triệu đồng và mở rộng hạn mức cho những người có nhu cầu.

Nhiều đại diện có mặt tại hội thảo cũng đồng quan điểm thay đổi qui định về hạn mức giao dịch để khuyến khích sự phát triển của thanh toán qua ví điện tử.

Đại diện cho cơ quan ban hành Dự thảo, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN công bố số liệu mà các công ty triển khai ví điện tử cung cấp. Theo đó, hiện nay, giá trị giao dịch trung bình của mỗi ví điện tử là 58.870 đồng/ngày và khoảng 1,7 triệu đồng/tháng. Ông nhận định qui mô và số lượng giao dịch qua ví điện tử hiện tại vẫn đang còn thấp, vì thế hạn mức mà Dự thảo đưa ra không ảnh hưởng đến nhu cầu thanh toán qua ví của khách hàng. Ông Phạm Tiến Dũng khẳng định, qui định về hạn mức giao dịch ví điện tử sẽ được thay đổi theo các năm.

Tại hội thảo, Vụ trưởng cũng cho biết ông sẽ đề xuất phương án bỏ hạn mức theo ngày và nâng hạn mức giao dịch theo tháng đối với ví điện tử.

Không cho phép xác thực khách hàng bắc cầu

Nội dung thứ hai gây nhiều tranh cãi là qui định ví điện tử phải xác thực thông tin khách hàng mở ví điện tử (KYC – Know Your Customer).

Nhiều ý kiến đề nghị NHNN cân nhắc lại yêu cầu tổ chức cung cấp ví phải KYC lại khách hàng, vì việc này trùng lặp với các bước xác thực của ngân hàng và nhà mạng.

Bà Nguyễn Thuỳ Dương, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Dịch vụ Tài chính – Ngân hàng, Công ty Ernst&Young Việt Nam cho biết, hiện nay chi phí bình quân ngân hàng để thu thập thông tin cho một tài khoản ngân hàng là 300.000 đồng, chưa kể các chi phí lưu trữ, quản lí hồ sơ. Do đó, việc NHNN buộc doanh nghiệp trung gian thanh toán phải thực hiện lại thủ tục xác minh khách hàng là không cần thiết, gây phát sinh chi phí cho doanh nghiệp. Bà đề xuất cần đưa ra giải pháp xây dựng cơ chế kết nối giữa ngân hàng, nhà mạng và các doanh nghiệp trung gian thanh toán để chia sẻ và cùng sử dụng thông tin khách hàng.

Ông Trần Thanh Nam, CEO Moca đề nghị NHNN làm rõ nội dung về việc đối chiếu thông tin khách hàng với ngân hàng và nhà mạng. Hơn nữa, việc đối chiếu có thể gặp khó khăn khi một số ngân hàng từ chối theo nguyên tắc không tiết lộ thông tin cho bên thứ ba. Vì vậy, việc này cần có sự hợp tác của ngân hàng và nhà mạng.

Bên cạnh đó, đại diện của Viettel Telecom cũng chỉ ra một số nội dung của Dự thảo chưa phù hợp với thực tế, như yêu cầu người dùng ví cung cấp số điện thoại đăng kí internet banking, trong khi hiện nay nhiều chủ tài khoản không sử dụng internet banking hay đăng ký điện thoại giao dịch với ngân hàng.

Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN phản hồi hiện nay chưa có qui định nào cho phép KYC bắc cầu. Về ý kiến người dùng không cung cấp số điện thoại đăng kí internet banking mà có nhu cầu mở ví, ông cho biết NHNN sẽ xem xét.

Bên cạnh đó, ông Dũng nhấn mạnh qui định người dùng chỉ được mở ví ở một tổ chức cung ứng dịch vụ, nhưng có thể mở ví ở nhiều tổ chức khác nhau và không ảnh hưởng đến nhu cầu của khách hàng.

Chưa cho phép nạp tiền vào ví thông qua tài khoản ngân hàng

Dự thảo giữ nguyên qui định của Thông tư trước đây, yêu cầu tất cả các giao dịch nạp, rút tiền của ví điện tử phải thực hiện thông qua tài khoản ngân hàng .

Vụ trưởng lí giải một doanh nghiệp cung cấp ví đóng cửa và thua lỗ vào bất kì lúc nào, tiền của người dân phải được đảm bảo là mục tiêu tối thượng. Ông nói: "Số dư của ví điện tử phải luôn luôn được đảm bảo với ngân hàng. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch và không bao giờ chúng tôi từ bỏ nguyên tắc này".

Ông nhấn mạnh, tại Thông tư sửa đổi lần này sẽ chỉ đề cập đến ví điện tử liên kết với tài khoản ngân hàng. Nộp tiền vào ví không qua tài khoản là một câu chuyện dài, công ty cung cấp dịch vụ phải xây dựng được cơ chế hoạt động, tránh rủi ro mất tiền khi người dân giao dịch tại đại lí của công ty. Về vấn đề này, NHNN sẽ có báo cáo trình Chính phủ và thực hiện thí điểm.  

Dự thảo lần này cũng qui định các tổ chức cung ứng dịch vụ phải có công cụ cho phép NHNN theo dõi hệ thống và các số liệu giao dịch. Theo quan điểm của cơ quan soạn thảo, việc đưa ra các hạn chế này nhằm giảm thiểu rủi ro các dịch vụ này bị lợi dụng để thực hiện các hoạt động bất hợp pháp.

Dự thảo Thông tư cũng đưa ra cơ chế mới về bù trừ điện tử, theo đánh giá của NHNN sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy thanh toán điện tử giữa các ngân hàng trong tương lai. Tại hội thảo, Vụ trưởng cũng cho biết thêm, NHNN đã trình đề án về tiền điện tử (mobile money) lên Chính phủ, và đang lấy ý kiến các bộ ngành về cơ chế thử nghiệm (sandbox) cho các công ty fintech.