ProPublica: Warren Buffett bí mật mua bán các cổ phiếu mà Berkshire Hathaway giao dịch, trái với nguyên tắc chính ông đặt ra

Nói không đi đôi với làm 

Trong cuộc phỏng vấn được Fortune đăng tải vào ngày 20/4/2009, nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett liên tục khen ngợi Wells Fargo.

Theo ông, trên một số phương diện, Wells Fargo đã “tiến gần” đến mô hình kinh doanh hiệu quả “hơn bất kỳ ngân hàng lớn nào khác”. Ông khen chủ tịch Wells Fargo tài giỏi như tỷ phú Sam Walton, nhà sáng lập đại gia bán lẻ Walmart.

Tại thời điểm đó, Berkshire là một trong các cổ đông lớn nhất của Wells Fargo. Bài viết của Fortune lưu ý rằng nhà hiền triết xứ Omaha có ảnh hưởng lớn đến mức ông “đã giúp cổ phiếu Wells Fargo bật tăng hơn 20%” trong tháng trước “chỉ bằng việc bày tỏ lòng tin vào ngân hàng này trên tivi”.

Sau khi bài phỏng vấn trên được đăng tải, hiện tượng tương tự cũng diễn ra. Bình luận của Warren Buffett xuất hiện trên mọi phương tiện truyền thông và các nhà đầu tư theo sát mọi động thái của ông đã nghe theo thần tượng của họ.

Đến ngày 24/4/2009, giá cổ phiếu Wells Fargo tăng vọt 13%. Ngày hôm đó, Warren Buffett bán ra 20 triệu USD cổ phiếu Wells Fargo trong tài khoản cá nhân của ông.

Nhiều người biết rằng Buffett có danh mục đầu tư cá nhân riêng biệt với Berkshire Hathaway. Song, những gì diễn ra đối với danh mục đó luôn là bí mật được bảo vệ chặt chẽ.

Buffett từng nhiều lần khẳng định ông sẽ không giao dịch các cổ phiếu mà Berkshire Hathaway cũng mua vào, bán ra. Trong cuộc họp cổ đông Berkshire năm 2012, ông nói mình "không thể mua những cổ phiếu mà Berkshire cũng mua" vì hành động đó sẽ dẫn đến “xung đột lợi ích”.

Ví dụ, nếu Warren Buffett mua vào cổ phiếu A trước khi Berkshire mua thì ông sẽ được hưởng giá tốt hơn các cổ đông của tập đoàn, bởi cổ phiếu được Berkshire mua với số lượng lớn thường có xu hướng tăng giá.

Tuy nhiên, trang ProPublica đã tiếp cận được thông tin về các giao dịch cá nhân của Warren Buffett trong vòng 20 năm thông qua các dữ liệu bị rò rỉ của Sở Thuế vụ. Chúng cho thấy nhà đầu tư được kính trọng nhất nước Mỹ đôi khi nói với công chúng một điều nhưng lại làm điều khác khi không ai biết.

Trong ít nhất ba trường hợp, Buffett đã giao dịch cổ phiếu trong tài khoản cá nhân trong cùng quý hoặc một quý trước khi Berkshire mua bán cổ phiếu của những công ty đó. Giao dịch của Buffett diễn ra trước khi các động thái của Berkshire được tiết lộ cho công chúng.

Những giao dịch này có thể vi phạm chính sách đạo đức của Berkshire do chính Buffett soạn thảo. Chính sách này yêu cầu “tất cả các giao dịch chứng khoán thực tế và dự đoán của Berkshire” phải được tiết lộ công khai trước khi nhân viên của Berkshire có thể giao dịch những cổ phiếu đó với tư cách cá nhân.

Walmart và Johnson & Johnson 

Ngoài trường hợp đối với cổ phiếu Wells Fargo hồi năm 2009, Warren Buffett còn có động thái đáng chú ý khác vào tháng 10/2012.

Trong vài ngày, ông bán ra 35 triệu USD cổ phiếu Johnson & Johnson trong danh mục cá nhân. Tại thời điểm đó, Berkshire cũng đã tiết lộ rằng tập đoàn đã thoái một phần vốn khỏi hãng dược phẩm hàng đầu nước Mỹ.

Vào cuối quý IV/2012, Berkshire đã nộp báo cáo liệt kê các khoản đầu tư trong danh mục của tập đoàn lên cơ quan quản lý. Công chúng có thể so sánh với báo cáo của quý trước để xác định tập đoàn đã bán bớt hoặc mua thêm cổ phiếu này trong quý IV, dù họ không thể biết ngày tháng cụ thể. Đây là cách làm bình thường, giống như nhiều công ty quản lý đầu tư khác.

Tuy nhiên, báo cáo trên không tiết lộ điều gì sẽ xảy ra tiếp theo, đó là Berkshire sẽ bán thêm hàng triệu cổ phiếu nữa trong 6 tháng sau. Điều này khiến việc Warren Buffett bán cổ phiếu Johnson & Johnson trong danh mục cá nhân đi ngược với chính sách của Berkshire.

Văn bản của Berkshire viết rõ rằng nếu nhân viên “biết Berkshire đã mở hoặc thay đổi vị thế đối với chứng khoán của một công ty đại chúng hoặc biết Berkshire đang tích cực xem xét hành động đó” thì họ “bị cấm giao dịch chứng khoán của công ty này trước khi Berkshire tiết lộ động thái ra công chúng”.

Trong trường hợp này, việc bán ra Johnson & Johnson giúp cho Warren Buffett tránh được nhịp giảm nhẹ của cổ phiếu dược phẩm này trong những ngày kế tiếp. Nhưng trong những tháng sau, giá Johnson & Johnson đã tăng lên đáng kể.

Trong một trường hợp khác vào tháng 8/2009, Warren Buffett có vẻ đã điều chỉnh danh mục đầu tư cá nhân theo hướng ngược lại với danh mục của Berkshire.

Cụ thể, ông bán 25 triệu cổ phiếu Walmart trong tài khoản cá nhân, dù Berkshire đã tăng gần gấp đôi cổ phần của mình trong quý đó. Điều đáng lưu ý là trong 15 quý liên tiếp trước đây, Berkshire gần như đã giữ nguyên số cổ phiếu Walmart mà tập đoàn nắm giữ.

Không rõ giao dịch nào được thực hiện trước, nhưng dù sao, điều này cũng đặt ra câu hỏi rằng vì sao Warren Buffett lại đưa ra lựa chọn cho danh mục đầu tư cá nhân trái ngược với lựa chọn dành cho các cổ đông của Berkshire.

Và nếu ông biết Berkshire đã hoặc đang cân nhắc thực hiện động thái đối với Walmart mà vẫn giao dịch, thì một lần nữa, ông có nguy cơ vi phạm chính sách giao dịch nội gián mà chính ông viết ra.

Kết quả từ các động thái của Warren Buffett khá mờ nhạt: giá cổ phiếu Walmart không biến động nhiều trong những tuần sau đó, nhưng vài tháng sau thì đi lên cùng thị trường. Dữ liệu của ProPublica không có dấu hiệu nào cho thấy Warren Buffett đã bán ra cổ phiếu Walmart lần nữa.

Theo dữ liệu ProPublica có được, Warren Buffett đã thực hiện các giao dịch bán cổ phiếu trị giá ít nhất 466 triệu USD trong giai đoạn 2000 - 2019. Đây là con số tương đối khiêm tốn đối với vị tỷ phú có tài sản ròng hơn 100 tỷ USD. Bên cạnh đó, những dữ liệu này cũng cho thấy Buffett thực hiện giao dịch đối với trái phiếu doanh nghiệp và chính phủ nhiều hơn hẳn cổ phiếu. 

Nhưng dữ liệu thuế chỉ phản ánh những chứng khoán mà Warren Buffett bán ra, không có thông tin về những chứng khoán mà ông mua vào và nắm giữ. Do đó, danh mục đầu tư cá nhân của Warren Buffett có thể lớn hơn nhiều những gì ProPublica được biết.