Phân tích thực trạng xuất nhập khẩu thiết bị y tế của EU

Theo Thương vụ Việt Nam tại EU, Bỉ và Luxembourg, cuộc khủng hoảng do đại dịch COVID-19 gây ra, với hậu quả bi thảm, đã dẫn đến thực tế là Liên minh châu Âu (EU) phụ thuộc vào các nguồn không thuộc EU cho các thiết bị y tế như thiết bị bảo vệ cá nhân (bao gồm mặt nạ) và thiết bị hô hấp nhân tạo, cũng như các sản phẩm khác cần thiết trong cuộc chiến chống lại virus. 

Để đối phó với tình trạng thiếu hụt, các quốc gia thành viên đã đưa ra các sáng kiến để sản xuất, phân phối thiết bị y tế và EU đã đưa ra một số phản ứng phối hợp, như tạo ra kho dự trữ khẩn cấp của thiết bị y tế khẩn cấp và hạn chế xuất khẩu thiết bị bảo vệ cá nhân ra ngoài EU.

Vào ngày 15 / 3, Ủy ban Châu Âu đã ban hành Quy định Thực hiện (2020/402) về ủy quyền yêu cầu xuất khẩu thiết bị bảo vệ cá nhân bên ngoài EU.

Biểu đồ cho thấy năm 2019, hơn một nửa nhập khẩu các sản phẩm y tế của EU là dược phẩm, chỉ 10% là sản phẩm bảo vệ cá nhân. Khi nói đến xuất khẩu các sản phẩm y tế, dược phẩm chiếm tỷ trọng lớn nhất cho đến nay (66%). 

Thương mại quốc tế các sản phẩm y tế của EU 

Các số liệu mô tả thương mại EU được cung cấp dưới đây sử dụng phân loại các sản phẩm y tế được đề xuất bởi ghi chú thông tin do Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) công bố. 

Ghi chú xác định bốn loại sản phẩm y tế liên quan đến Covid-19, cụ thể là dược phẩm, thiết bị y tế, bảo vệ cá nhân và vật tư y tế. 

Bốn nhóm dựa trên các tiêu đề của Hệ thống hài hòa (HS) và được mô tả trong Bảng 1. Ngoài ra, do phân tích có nghĩa là hướng tới tương lai, coi EU là EU-27 hiện tại, mặc dù số thương mại đã quay trở lại đến năm 2005. 

Năm 2019, xuất nhập khẩu các sản phẩm y tế của EU chiếm 9,3% tổng thương mại của EU và là nhà xuất khẩu ròng các sản phẩm y tế nói chung, với tổng xuất khẩu 123 tỉ EUR (0,9% EU - GDP).

Tổng xuất khẩu các sản phẩm y tế lên tới 251 tỉ EUR (11,8% xuất khẩu hàng hóa của EU). Năm 2019, tổng nhập khẩu các sản phẩm y tế lên tới 128 tỉ EUR (6,6% nhập khẩu hàng hóa của EU).

Bảng trên cho thấy EU là nhà xuất khẩu ròng trong cả bốn loại sản phẩm y tế. Ngành công nghiệp dược phẩm là một nguồn thu nhập chính, chiếm 95,4 tỉ EUR và chiếm 85,1% tổng thặng dư thương mại của các sản phẩm y tế (0,7% GDP của EU). Các sản phẩm bảo vệ cá nhân chiếm 10,5% hàng nhập khẩu, nhưng chỉ chiếm 3,9% tổng xuất khẩu các sản phẩm y tế của EU.

Các đối tác thương mại chính của EU 

Biểu đồ trên cho thấy nhập khẩu các sản phẩm y tế của EU tập trung cao độ. Mỗi loại sản phẩm, chỉ có năm quốc gia cung cấp ít nhất 72% lượng hàng nhập khẩu của EU. 

Ngoài ra, chỉ có 4 quốc gia là Thụy Sĩ, Mỹ, Anh và Trung Quốc, cung cấp từ 65% (thiết bị y tế) đến 76% (dược phẩm) nhập khẩu của EU. 

Đáng chú ý là Anh và Thụy Sĩ không bị hạn chế xuất khẩu từ EU. Xuất khẩu phân tán hơn và mặc dù bốn quốc gia vừa được đề cập là điểm đến xuất khẩu quan trọng, Nga được xếp hạng trong số 5 điểm xuất khẩu lớn nhất của EU trong cả bốn loại. 

Hình trên cho thấy một xu hướng tăng trưởng chung trong xuất nhập khẩu và Trung Quốc đã chiếm ngày càng tăng trong nhập khẩu thiết bị y tế. Cuộc khủng hoảng năm 2008 có tác động không đáng kể đến các xu hướng tăng.

Hạn chế của EU đối với xuất khẩu thiết bị y tế 

Không kể Anh và các nước EFTA được loại trừ khỏi hạn chế xuất khẩu. Bảng bên dưới cho thấy tổng xuất khẩu và nhập khẩu của EU, không bao gồm các quốc gia đó. 

EU vẫn là nhà xuất khẩu ròng trong cả bốn loại sản phẩm và dược phẩm chiếm 80,1% thặng dư thương mại sản phẩm y tế.

Dưới đây là 10 đối tác xuất nhập khẩu lớn nhất của EU (trừ Anh và EFTA) cho các sản phẩm áp dụng các hạn chế xuất khẩu theo Quy định thực hiện 2020/402. 

Các mục tiêu quy định cụ thể là "thiết bị bảo vệ", cụ thể là kính bảo hộ và kính che mặt, tấm chắn mặt, thiết bị bảo vệ mũi miệng và găng tay. 

Trung Quốc là nguồn cung cấp hàng hóa lớn nhất cho EU (45%). Trung Quốc cũng là một điểm đến xuất khẩu lớn của EU (10%), sau Mỹ (19%).

Nguồn hàng trung gian 

Đại dịch COVID-19 đã tiết lộ tính chất đa quốc gia rộng lớn và sự phức tạp của chuỗi cung ứng sản phẩm y tế; hàng hóa trung gian được sử dụng trong sản xuất cuối cùng được lấy từ các nhà cung cấp ở nhiều quốc gia hơn. 

Hình trên minh họa tính năng này trong lĩnh vực hóa chất và dược phẩm năm 2015 (năm có sẵn cuối cùng); nó mô tả các quốc gia xuất xứ hàng hóa trung gian chính và sản xuất được sử dụng để sản xuất sản phẩm cuối cùng bởi 5 đối tác nhập khẩu lớn nhất của EU (cụ thể là Trung Quốc, Singapore, Thụy Sĩ, Mỹ, Anh) trong lĩnh vực này. 

Kết quả cho thấy việc cung cấp hàng hóa trung gian rải rác hơn nhiều so với số liệu nhập khẩu cho thấy. Các tính toán không được báo cáo cho thấy, mặc dù ở nhiều mức độ khác nhau, đầu vào trong nước của Singapore, Thụy Sĩ, Mỹ và Anh chủ yếu ở dạng dịch vụ.