Nợ thẻ tín dụng trở thành gánh nặng với người Mỹ, đe dọa cơ hội tái đắc cử của ông Biden

Nỗi lo của cử tri

Năm ngoái, các khoản thanh toán thẻ tín dụng của người Mỹ đã tăng gần 50% so với năm 2020, trước khi ông Biden nhậm chức tổng thống Mỹ. Vấn đề này đang đè nặng lên ngân sách các hộ gia đình và trở thành chủ đề để Đảng Cộng hòa công kích ông Biden. 

Dữ liệu mà các ngân hàng cung cấp cho Tổ chức Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) cho thấy các khoản phí và lãi thẻ tín dụng đã tăng 51 tỷ USD trong giai đoạn này lên 157 tỷ USD.

Theo dữ liệu từ Moody’s, quy mô các khoản nợ quá hạn thẻ tín dụng cũng leo lên mức cao nhất trong vòng 13 năm. Trong khi đó, giới ngân hàng lại báo lãi kỷ lục từ hoạt động cho vay thẻ tín dụng.

Chi phí thẻ tín dụng gia tăng trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) kéo lãi suất lên mức cao nhất trong gần 23 năm, nhưng lãi suất của các nhà băng còn tăng cao hơn nữa.

Lo ngại về các khoản nợ thẻ tín dụng xuất hiện giữa lúc người Mỹ cảm thấy bi quan về nền kinh tế trong nhiệm kỳ ông Biden, mặc cho thị trường chứng khoán lập đỉnh, GDP tăng trưởng vững vàng và tỷ lệ thất nghiệp thấp. Tâm trạng ảm đạm của các cử tri là mối đe dọa lớn đến khả năng tái đắc của đương kim Tổng thống Mỹ.

Theo khảo sát Financial Times (FT) và Trường Kinh doanh Michigan Ross tiến hành đầu tháng này, một nửa người Mỹ có cảm giác nghèo hơn so với giai đoạn 4 năm cựu Tổng thống Donald Trump cầm quyền. Những người này đánh giá thành tích kinh tế của ông Trump cao hơn hẳn ông Biden.

Các cử tri thực sự cảm thấy căng thẳng vì nợ thẻ tín dụng. Khoảng 28% người trả lời cho biết đây là một trong những nỗi lo tài chính lớn nhất của họ. 

Trong ba năm qua, người Mỹ đã sử dụng thẻ tín dụng nhiều hơn. Báo cáo quý IV/2023 của Fed chi nhánh New York chỉ ra nợ thẻ tín dụng đã leo lên mức kỷ lục 1.130 tỷ USD.

Tuy nhiên đây là số liệu danh nghĩa, còn nếu xét theo thước đo thực tế thì số dư nợ thẻ tín dụng vẫn thấp hơn so với trong khủng hoảng tài chính. Thu nhập của người Mỹ cũng đã tăng lên trong giai đoạn hiện tại, do đó họ cũng dễ dàng chi trả nợ hơn trước. 

Tuy nhiên, các nhà phân tích đánh giá rằng nợ thẻ tín dụng tăng vọt là dấu hiệu cho thấy ngày càng nhiều người tiêu dùng gặp khó khăn trong việc mua sắm các mặt hàng thường ngày, ví dụ như thực phẩm.

Ông Robert Sockin, nhà kinh tế toàn cầu tại Citi, bình luận: “Quy mô nợ đã tăng lên rất nhiều, trong khi đó thẻ tín dụng lại có mức lãi suất cao nhất trong các loại nợ vay tiêu dùng. Đây thực sự là dấu hiệu cho thấy các gia đình thu nhập thấp ở Mỹ phải chịu nhiều căng thẳng tài chính hơn trước”.

Quy mô các khoản nợ thẻ tín dụng quá hạn đã leo lên mức cao nhất kể từ tháng 4/2011, theo dữ liệu từ Moody’s. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ quá hạn hiện nay chỉ là 4%, thấp hơn nhiều mức 7,1% trong thời kỳ khủng hoảng tài chính, một phần nhờ sự cải thiện của thu nhập và các số liệu việc làm tích cực.

Điều đáng lưu ý là những người có thu nhập thấp nhất ít sở hữu thẻ tín dụng hơn các nhóm khá giả. Tuy nhiên, những người có thu nhập thấp và sở hữu thẻ tín dụng lại có nhiều khả năng nợ lại sang kỳ sau nhất, nghiên cứu năm 2023 của Fed chỉ ra.

Lãi suất cao, lợi nhuận lớn

Lãi suất thẻ tín dụng Mỹ tăng cùng thời điểm với dư nợ, gây thêm áp lực cho người vay.

Dữ liệu từ Bloomberg cho thấy lãi suất đã đạt mức kỷ lục 22,8% vào cuối năm 2023, vượt qua mức đỉnh thiết lập vào thập niên 1980. Nguyên nhân không chỉ vì chiến dịch tăng lãi suất của Fed.

Tháng trước, Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng Mỹ cho biết các công ty thẻ tín dụng đã nâng biên lợi nhuận của họ lên mức cao kỷ lục. Đến lúc này, các ngân hàng chưa gặp rắc rối gì. Tuy nhiên, trong tương lai, tỷ lệ nợ quá hạn tăng có thể dẫn đến làn sóng vỡ nợ. 

Lãi suất và dư nợ cùng tăng đã góp phần giúp thúc đẩy lợi nhuận của các ngân hàng lên mức kỷ lục. Theo tính toán của FT dựa trên dữ liệu của FDIC, năm ngoái các ngân hàng tại Mỹ tạo ra 92 tỷ USD lợi nhuận từ mảng cho vay qua thẻ tín dụng, sau khi trừ đi chi phí tài trợ và tổn thất cho vay. Con số này cao hơn hẳn ước tính 45 tỷ USD mà các ngân đưa ra một thập kỷ trước.

Cho vay qua thẻ tín dụng là hoạt động kinh doanh có mức độ tập trung cao. Khoảng một nửa các khoản vay được cung cấp bởi 4 ngân hàng “Big Four” tại Mỹ, dẫn đầu là JPMorgan. Nửa còn lại chủ yếu đến từ 24 ngân hàng lớn tiếp theo. Những ngân hàng lớn này thường tính lãi suất cao hơn các ngân hàng nhỏ, theo nghiên cứu của CFPB.

Tuy nhiên, giới phân tích nhấn mạnh rằng gánh nặng nợ thẻ tín dụng chỉ ảnh hưởng đến một nhóm nhỏ và không thể giải thích vì sao người Mỹ cảm thấy bi quan về nền kinh tế.

Nhà kinh tế Mark Zandi của Moody’s Analytic bình luận: “Vấn đề không phải là thẻ tín dụng. Vấn đề là, nợ thẻ tín dụng đã trở thành gánh nặng lớn đối với một bộ phận nhỏ người dân Mỹ”.